Zijdgreeff

I came across the word, 'zijdgreeff', by accident. I found it in a transcription of an old estate inventory, which I copy here, in part. After the copy I post some of the correspondence that followed, with photos.

Reference no.: MOOC8/5.71

Testator(s):
Margareta Coetze
Mathijs Kruger

8 Maart 1731

N:s Leij

Inventaris van alle de goederen, naargelaten en met ’er dood ontruijmt door den heemraad aan Drakenstein Mathijs Kruger en huijsvrouw Margareta Coetze, ten voordeele van

So als deselve door de ondergetekende gecommitteerde Weesm: in presentie van opgen: Duijmeling sijn opgenomen en bevonden als volgt, namentlijk

Op de eerste plaats

Prof Rufus Gouws

Dept Afrikaans en Nederlands, Universiteit Stellenbosch.

In response to my enquiry Prof Gouws said that 'zijdgeweer' refers to a side arm of any kind: a pistol, knife, dirk, sword, epee, whatever. He could not tell what zijdgreeff and portepee meant.

Maarten Wilbers

Nederland.

Hallo Maarten,

Weet jy wat Greeff beteken? Wat is 'n "zijdgreeff"? Wat is 'n "portepee"? Zijdgreeff en portepee is woorde wat in 'n boedelinventaris verskyn, en is die naaste an enige betekenis vir Greeff wat ek nog gesien het. Ek heg die oorspronklike dokument aan sodat jy Zijdgreeff in konteks kan sien.

Baie dankie vir al jou moeite en tyd.

Groetjes,

Francois

----- Original Message -----

From: Maarten Wilbers

To: 'Francois Greeff'

Sent: Tuesday, August 08, 2006 9:55 AM

Subject: RE: Matthijs Greeff, bedank!

Hoi,

Graag gedaan.

Allereerst de naam "Greeff".

Er zijn vele varianten van deze naam waaronder:

(de) Greeff, (de) Greef, (de) Graaf .

De 2 belangrijkste verklaringen die ik kon vinden voor de oorsprong van deze naam zijn:

- Een aanduiding dat de persoon in kwestie voor de graaf werkte

- Een afleiding van de beroepsnaam van de secretaris van een schepenbank: griffier.

Wat een Schepenbank precies is kun je lezen op http://nl.wikipedia.org/wiki/Schepenbank, maar waarschijnlijk weet je dat al.

Ook griffier wordt hier uitgelegd.

Er zijn in Nederland ook diverse topografische namen waarmee verband zou kunnen bestaan zoals Grave, Grevelingen of 's-Gravenhage. Maar ik denk dat de "griffier" verklaring het meeste zal voorkomen, omdat elke stad of dorp een Schepenbank had.

Hieronder een foto van een dolk met portepee. Het betreft dus het koord met kwast. Vaak gebruikt voor versiering, maar was in eerste instantie voor het vastmaken van het zwaard, degen of de dolk aan je riem.

De term is uit het Frans: Porte d'epee = drager van de degen.

Wat een zijdgreef is, ben ik nog niet achter. Ik ga het vragen aan een vriend van me, en dan laat ik het je weten.

Groetjes,

Maarten

Helena Liebenberg

Tanap, Cape Town.

----- Original Message -----

From: Francois Greeff

To: team@capetranscripts.co.za

Sent: Thursday, August 24, 2006 5:13 AM

Subject: zijdgeweer, zijdgreeff, portepee

Hello,

I write to beg for your help please. All I want is the meaning of one old Cape Dutch noun: zijdgreeff.

"Zijdgreeff" is one of three connected words: "1 Zijdgeweer, 1 zijdgreeff en een portepee". They are one item in the inventory of a deceased estate (ref: MOOC 8-5.71). This is the only time I have ever seen my surname used as a noun and I am dead keen to find out the meaning of that noun. Prof Rufus Gouws (Afr/Nedl, Stellenbosch University) said zijdgeweer was a side arm of any kind, but was stumped by the other two words. Enquiry in Holland led to a genius who explained portepee (from French, porte d'epee, an ornamental tassel for tying a side arm to one's belt) and sent me a photo of one. But the meaning of zijdgreeff still eludes me, and the experts I have consulted.

Can you tell me what a zijdgreeff is please?

Francois Greeff
Ab1c1d2e4f7g?h?i2j3k2

020 8543 6966
079 6372 2345
Skype: Greefffrancois

----- Original Message -----

From: Helena Liebenberg

To: Francois Greeff

Cc: amalan_AGE_staff_sci_main_uct@mail.uct.ac.za

Sent: Thursday, August 24, 2006 8:30 PM

Subject: Re: zijdgeweer, zijdgreeff, portepee

Dear Francois

Thank you for your enquiry.

You quote the following from MOOC8/5.71:

1 zijdgeweer; 1 zijdgreeff, en een portepee.

When transcribing these old documents one often comes across the most peculiar spelling forms, of which 'zijdgreeff' seems to be an excellent example.  Since there is no such word in Dutch or Afrikaans as 'greeff', one has to look for/think of another word similar to this one that would fit the semantic evironment. My guess is that the scribe wrote what he heard or thought he heard, namely 'greeff', instead of writing the correct word, namely 'greep'.  The following text copied from the electronic WNT (Woordenboek der Nederlandsche Taal) gives the meaning of the Dutch noun 'greep' (I have no doubt that you will be able to read and understand the language):

 2) Met betrekking tot wapentuig. — a) Bij blank geweer of zoogenaamd handgeweer. Het gedeelte van het gevest dat door de hand wordt omvat. || De greep van een degen, La poignée d'une épee, MARIN. Gevest met een staale ... greep, Garde à poigneé d'acier, Ald. — Het gevest in de rechterhand, de greep tusschen den duim en de beide voorste vingers, de overige vingers daar achter; de kling loodrecht met het scherp naar voren enz., CEELEN, Compagniesch. 89 (het dragen van de sabel). Het salueeren met de sabel geschiedt in twee bewegingen. 1º. De sabel loodrecht oplichten ..., de greep in de volle hand, het platte der kling vóór het rechteroog enz., 90. —

— Soms wel voor het geheele gevest. || De greep van zijn degen, de rosetten op de roodgehielde schoenen en de kniebanden schitterden van flonkerende gesteenten, BOSB.-TOUSS. 3, 181 a. De eerste uittartende woorden waren reeds gewisseld, de vingers hadden reeds de greep van den degen gezocht, 3, 323 a. Een kort zwaard met fraai versierde greep, V. LIMB. BROUWER Jr., Akbar, 17.

b) Bij draagbare vuurwapenen. — ) Bij geweren: het dunne gedeelte van de kolf, het gedeelte tusschen de eigenlijke kolf en de lade. || In de positie van geveld geweer omvat de volle rechterhaud de greep en de linkerhand den loop tusschen den boven- en den middenband.

The compound 'zijdgreeff' should actually have been written 'zijdgreep(p), meaning 'the stock of that particular side arm (rifle)'.

With kind regards

Helena Liebenberg

TEPC team

Cape Town Archives Repository

----- Original Message -----

From: Francois Greeff

To: Helena Liebenberg

Cc: info@maartenwilbers.nl

Sent: Friday, August 25, 2006 12:54 AM

Subject: Re: zijdgeweer, zijdgreeff, portepee

Dear Ms Liebenberg,

I think you are right. I don't like it, but I admit it manfully. At "3, 323 a. Een kort zwaard met fraai versierde greep, V. LIMB. BROUWER Jr., Akbar, 17" it is clear that greep means the entire shortsword and not only the grip ("Soms wel voor het geheele gevest"). This meaning would fit in the context of the list also:

"A side arm and a decorative shortsword with a fancy tassel"

I am in London and had sight of only a transcription of the document, on internet (Tanap). I guess that an examination of the original document will show a p or two that look like ff. That's the trouble with flourishes that loop back to cross an f. They could be ps.

Curiousity besets me. Is there any way in which I could get hold of a picture of the original text please? If so, how?

Most of all, thank you very much for solving our puzzle. It has taken us much effort and it has been round the world several times.

Francois Greeff
Ab1c1d2e4f7g?h?i2j3k2

A Picture of a Portepee (Courtesy Maarten Wilbers):

020 8543 6966
079 6372 2345
Skype: Greefffrancois

----- Original Message -----

From: Helena Liebenberg

To: Francois Greeff

Cc: Malan, Antonia

Sent: Thursday, August 31, 2006 8:54 PM

Subject: Re: zijdgeweer, zijdgreeff, portepee

Dear Francois

One of my colleagues was kind enough to take a photo of the wording you were looking for.

As you shall see there is not the faintest doubt about the ff as it was written and transcribed. The letter p and letter combination ps never cross the mind's eye.

If you have queries of this nature in future feel free to contact me.

Best regards

Helena Liebenberg

[Picture by courtesy of Ms Erica van As]

----- Original Message -----

From: Francois Greeff

To: Helena Liebenberg

Sent: Saturday, September 02, 2006 10:09 PM

Subject: Re: zijdgeweer, zijdgreeff, portepee

Hi Helena,

Thanks for your trouble again. I feel frustrated. One day when I get to heaven there will be some hard words spoken when I lay my hands on that dutch clerk. I will be wanting some answers from him.

Please tell your colleague I said thanks for the photos. They will go on my web site, www.Greeff.info, as part of the Zijdgreeff saga, which will be repeated in full, with the pictures of the portepee and the original document. I am happy to credit the photographer, if you let me have the details.

Other than that, its over and out, unless new stuff turns up.

Thanks lots,

Francois

020 8543 6966
079 6372 2345
Skype: Greefffrancois

----- Original Message -----

From: Helena Liebenberg

To: Francois Greeff

Sent: Saturday, September 02, 2006 10:07 PM

Subject: Re: zijdgeweer, zijdgreeff, portepee

Hi Francois,

The photographer is Me Erika van As, one of the editors of the TEPC team.

Can you imagine what we would say to the various clerks and laymen who did the writing? 'Zijdgreeff' is nothing in comparison with the type of problems we sometimes have to solve. ;-) 

Keep in touch.

Regards

Helena