• First Name:   
  • Last Name:   
Home Search Login  
Share Print Bookmark
Frederik BOTHA, b1c4d9

Frederik BOTHA, b1c4d9

Male 1752 - 1843  (~ 90 years)

Generations:      Standard    |    Vertical    |    Compact    |    Box    |    Text    |    Ahnentafel    |    Fan Chart    |    Media    |    PDF

Less detail
Generation: 1

  1. 1.  Frederik BOTHA, b1c4d9 was born in in Cape, South Africa; was christened on 10 Oct 1752 (son of Jacobus BOTHA, b4c3 and Amerentia (Emmerentia) POTGIETER, b1c5, son of Jacobus BOTHA, b1c4 and Amerentia (Emmerentia) POTGIETER, b1c5); died on 25 Jun 1843 in District George, Cape, South Africa.

    Frederik married Hester PIENAAR, b1c4d5 on 14 Oct 1773 in Land van Waveren, Cape, South Africa (Tulbagh). Hester (daughter of Petrus PIENAAR, b1c4 and Catharina BOTHA, b4c1) was born in in Swellendam, Cape, South Africa; was christened on 29 Sep 1758 in Tulbagh, Cape, South Africa; died on 31 May 1842 in 'Doornrivier', Attekwaskloof, George, Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]

    Notes:

    Married:
    Alt Marriage: Hester PIENAAR b1c4d5 Date: 14 Oct 1773 Location: Cape Town, Cape, South Africa
    Alt. Marriage: Hester PIENAAR b1c4d5 Date: 14 Oct 1773 Location: Cape Town, Cape, South Africa


Generation: 2

  1. 2.  Jacobus BOTHA, b4c3 was born in in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 8 Aug 1717 in Stellenbosch, Cape, South Africa (son of Jacobus BOTHA, b4 and Elsie SNYMAN (SNIJMAN), b5, son of Theunis BOTHA, b1 and Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN), b3); died in in Cape, South Africa.

    Notes:

    Burger Drakenstein.

    Jacobus married Amerentia (Emmerentia) POTGIETER, b1c5 on 5 Jan 1738 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl). Amerentia (daughter of Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, b1 and Maria Catharina VAN E(E)DEN, b5, daughter of Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, b1 and Clara HARST, a4b2) was born on 20 Oct 1719 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 29 Oct 1719; died in in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]


  2. 3.  Amerentia (Emmerentia) POTGIETER, b1c5 was born on 20 Oct 1719 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 29 Oct 1719 (daughter of Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, b1 and Maria Catharina VAN E(E)DEN, b5, daughter of Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, b1 and Clara HARST, a4b2); died in in Cape, South Africa.

    Notes:

    SAG 1 spel haar naam as Amerenta.

    Children:
    1. Maria Catharina BOTHA, b1c4d1 was born on 7 Apr 1738 in Cape, South Africa; was christened on 7 Apr 1738; died in in Cape, South Africa.
    2. Margaretha Isabella BOTHA, b1c4d2 was christened on 30 Jun 1740; died in in Cape, South Africa.
    3. Jacobus Johannes BOTHA, b1c4d3 was born about 1741; and died.
    4. Theunis BOTHA, b1c4d4 was born about 1743; died in Young.
    5. Hester Magdalena BOTHA, b1c4d5 was born about 1744; was christened on 10 Apr 1746 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); and died.
    6. Ambrensia (Amerentia) BOTHA, b1c4d7 was born in in Cape, South Africa; was christened on 6 Oct 1748 in Tulbagh, Cape, South Africa; died on 18 Mar 1831 in George, Cape, South Africa.
    7. Theunis BOTHA, b1c4d8 was christened on 20 Dec 1750; died in in 'Buffelsfontein', District Port Elizabeth, Cape, South Africa.
    8. 1. Frederik BOTHA, b1c4d9 was born in in Cape, South Africa; was christened on 10 Oct 1752; died on 25 Jun 1843 in District George, Cape, South Africa.
    9. Philippus Rudolph BOTHA, b1c4d12 was born on 26 Mar 1758 in Cape, South Africa; was christened on 26 Mar 1758; died on 22 Apr 1821 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).
    10. Johannes BOTHA, b1c4d13 was born on 27 Jan 1760 in Cape, South Africa; was christened on 27 Jan 1760 in Cape, South Africa; died before 30 Oct 1803 in Cape, South Africa.


Generation: 3

  1. 4.  Theunis BOTHA, b1 was born about 1686 in Cape Town, Cape, South Africa; was christened on 15 Apr 1686 in NG Church Cape Town, Cape, South Africa (son of Friedrich BOTH (BOTHA), progenitor and Maria KICKERS); died about 1746 in Cape, South Africa.

    Notes:

    Lived from 7.9.1714 on "Eendracht Over de Breede Rivier" [Unity over the Wide River] later "Waaikraal" [Wave as in I wave to you, kraal], was deacon of Drakenstein-congregation, heemraad of Stellenbosch, "kornet" later "ritmeester" of Stellenbosch "milisie"(militia).


    Du Plooy.paf:See JA Heese Vol 1 p 361 & CJ2651 Testamenten 1716-1721 no 44 pp 176-178 MOOC 7/7 Testamenten 1746-1751 no 8 Landbouer, later veldkornet, ritmeester, lid van heemraad, krygsraad en ouderling. Lived from 7.09.1714 on the farm "Eendracht over de Breede Rivier", later "Waaikraal". Deacon in Drakenstein, district councilor Stellenbosch and he was involved in Stellenbosch militia.



    Theunis woon vanaf 7 Sept 1714 op die plaas Eendracht Over de Breede Rivie r, later Waaikraal. Hy is diaken van die Drakenstein Gemeente, heemraad v an Stellenbosch, kornet en later ritmeester van Stellenbosch se milisie. 3 61Suid-Afrikaanse Geslagsregisters, vol 1 (A-C), p 361.b1Theunis woon van af 7 Sept 1714 op die plaas Eendracht Over de BreedeRivie r, later Waaikra al. Hy is diaken van die Drakenstein Gemeente,heemraad v an Stellenbosc h, kornet en later ritmeester vanStellenbosch se milisie. 3 61Suid-Afrikaa nse Geslagsregisters, vol 1(A-C), p 361.b1


    See JA Heese Vol 1 p 361 & CJ2651 Testamenten 1716-1721 no 44 pp 176-178 MOOC 7/7 Testamenten 1746-1751 no 8 Landbouer, later veldkornet, ritmeester, lid van heemraad, krygsraad en ouderling. Lived from 7.09.1714 on the farm "Eendracht over de Breede Rivier", later "Waaikraal". Deacon in Drakenstein, district councilor Stellenbosch and he was involved in Stellenbosch militia.

    Christened:
    Alternative date: 14.4.1686 Also 15.4.1685

    Theunis married Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN), b3 on 15 Dec 1710 in Stellenbosch, Cape, South Africa. Maria (daughter of Christoffel SNYMAN (SNIJMAN), progenitor and Marguerite-Therese DE SAVOYE, b1) was born about 1693 in Cape, South Africa; was christened on 9 Aug 1693 in Cape Town, Cape, South Africa; died on 25 Nov 1723 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl). [Group Sheet] [Family Chart]


  2. 5.  Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN), b3 was born about 1693 in Cape, South Africa; was christened on 9 Aug 1693 in Cape Town, Cape, South Africa (daughter of Christoffel SNYMAN (SNIJMAN), progenitor and Marguerite-Therese DE SAVOYE, b1); died on 25 Nov 1723 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).

    Notes:

    Theunis Botha

    Notes:

    Married:
    Alt Marriage: Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN) b3 Date: 15 Jan 1710

    Children:
    1. Theunis BOTHA, b1c1 was christened on 7 Nov 1711 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); died in in Cape, South Africa.
    2. Christoffel BOTHA, b1c2 was christened on 11 Feb 1713 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died on 17 Jun 1764 in Cape, South Africa.
    3. Margaretha BOTHA, b1c3 was christened on 14 Oct 1714 in Paarl, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    4. Jacobus BOTHA, b1c4 was born about 1717 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 8 Aug 1717 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    5. 2. Jacobus BOTHA, b4c3 was born in in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 8 Aug 1717 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    6. Maria Elizabeth BOTHA, b1c5 was born about 1719 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in 1760 in Cape, South Africa.
    7. Philippus BOTHA, b1c6 was christened on 2 Mar 1721; and died.
    8. Philippus Rudolphus BOTHA, a1b1c7 was born in in Cape, South Africa; was christened on 13 Sep 1722 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); died in Nov 1825 in Somerset East, Cape, South Africa.

  3. 6.  Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, b1 was born about 1650 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 23-6 Sep 1674 in Swellendam, Cape, South Africa (son of Harmen Jansz POTGIETER, Progenitor and Isabella FREDERIKS, [S]); died in 1733 in Cape, South Africa.

    Notes:

    Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduwee Jan Harmensz". Na sy dood trou sy weduwee met Theunis Botha, die skoonvader van haar twee dogters.

    Du Plooy.paf : Johannes, ook bekend as Jan Harmensz Potgieter was eerstens getroud met Clara Herbst, dogter van Johannes Herbst van Bremen. Hulle het 3 dogters gehad, waarvan die eerste waarskynlik voor 1714 oorlede is. In 1714, na die dood van Clara, trek hy verder die binneland in na Stellenbosh met sy twee dogters, Elisabeth en Sybille. Vanaf 1717 woon hy by Rhebokskloof, Kliprivier in Wellington later die eiendom van Charl Cillie. Jan se naam kom voor in die weilisensies wat tussen 1703 en 1707 uitgereik is. (de Wet GC, Die vryliede en vryswartes in die Kaapse nedersetting, p39 verw. RLR Oude Wildschutte Boek: weilisensies. 27.12.1703 en 5.3.1705 pp 134-135, 138-9).

    'n Keerpunt was bereik aan die Kaap in 1715, toe die veiligheid van die vry-burgers sodanig verswak het dat die VOC nie meer in staat was om hulle te beskerm nie. Na die soveelste aanval, waartydens die huis van Pieter Rossouw afgebrand was en die vry-burgers se beeste gesteel is, pleit die boere by die politieke raad vir toestemming om 'n vergeldingskommando bymekaar te maak. Op Woensdag, 20 November 1715, word 'n kommando van 30 vrywillegers onder die bevel van "burgervaandrig" Schalk Willemsz van der Merwe en "wagtmeester" Jan Harmensz Potgieter opdrag gegee om die boesmans wat die aanval gedoen het te gaan soek en die gesteelde beeste terug te bring. Gedurende hierdie ekspidiesie wond Jan Harmensz 'n boesmanvrou noodlottig. In die notules van die Politieke Raad van Dinsdag, 7 January 1716, gee Jan Harmensz, wat beskryf word as 'n vry-burger van Stellenbosch, sy verslag oor die ekspidisie.
    Jan was aangekla voor die Krygsraad en baie jare daarna, na baie oorweging en verdere getuinisse voor die Krygsraad, is Jan uiteindelik op 14 October 1727 ontslaan uit die weermag op grond van "gevorderde ouderdom en onbehoorlike gedrag". Hierdie ekspediesie merk die begin van die kommandostelsel in Suid Afrika, waarvolgens die beskerming van die plattelandse mense in die hande van vrywillige burgers gelaat word. Later is die kommandostelsel met wette gereguleer, met die kommandant en die veldkornet as verkose leiers van die kommandoes. In 1732 word daar in die de la Fonteine verslag gemeld dat hy 'n bestaan maak van sy vee en landerye.

    Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduwee Jan Harmensz".

    Bronne: F Smith, Stellenbosch - Drie eeue (Stadsraad van Stellenbosch, 1979) Ters Van Huysteen, Hugenoteland (Tafelberg Uitgewers, Kaapstad, 1985) Resolusies van die Politieke Raad, Dee l IV, 1707-1717 Resolusies van die Politieke Raad, Deel V, 1716-1719 Resolusies van die Polit ieke Raad, Deel VII
    Verwys ook na: Stellenbosch 18/4: N0 11; MOOC 8/2:
    Inventarissen, 1705-1714, 22 Februarie 1714, No 102; MOOC 7/4:
    Testamenten, 1726-1735, No 147 MOOC 7/4:
    Testamenten 1726-1735 nos. 130 & 147.
    Clara: Haar van word ook aangedui as HARST.
    Maria: Die trou datum word soms ook aangedui as 14 Feb 1715. Sy xx Theunis Botha.

    Johannes Potgieter, is ongeveer 1674 gebore (hy is op 23 September 1674 gedoop aan die Kaap). Hy was die eerste Potgieter wat op Suid-Afrikaanse bodem gebore is. Johannes, ook bekend as Jan Harmensz Potgieter, het 24 Jul 1702 met Clara Herbst (* 1687), die dogter van Johannes Herbst van Bremen en Lysbeth Sanders, getrou. By Clara het Johannes 3 dogter gehad. Hul eerste dogter, Johanna, was in 1704 gebore (~ 3 April 1704) en het jonk (voor 1714) gesterf. Hul tweede dogter, Elizabeth, gebore ongeveer 1711 (~ 6 November 1709) het op 29 September 1726 met Andries Pieter de Jager getrou. Johannes en Clara se derde dogter, Isabella (of soms ook Sibella genoem) is in 1711 gebore (~ 28 Junie 1711) en is 9 Maart 1727 met Philippe du Preez getroud. Philippe het die plaas Grootvadersbosch besit.

    Op 18 Februarie 1714 trou Johannes weer met Maria Catharina van Eeden (* 13 Februarie 1692), die dogter van Jan Janse van Eeden en Maria Russaar. By Maria het hy 7 kinders (3 dogter en 4 seuns) gehad. Die twee oudste dogters, Hester (~ 23 Februarie 1716) en Emmerentia (~ 20 Oktober 1719) is met die twee Botha broers, Christoffel en Jacobus, getroud. Hierdie huwelikke is van belang aangesien daar vir eeue daarna vriendskappe tussen die twee families sou wees en vele huwelike sou tussen hierdie families plaasvind. Johannes en Maria se derde kind, Johannes, is in 1722 gebore (~ 1 Maart 1722). Hierdie seun is met Aletta van Rooyen getrou. Sy agter-kleinseun, Cornelis Potgieter was later is die volgende eeu 'n baie bekende politikus in die Transvaal en was die voorsitter van die Transvaalse Volksraad. Johannes en Maria se vierde kind, Frederik (~ 11 Junie 1724), is eers met Eva Catharina Kriel en later met Maria Magdalena Landman getroud. Hy het in totaal 18 kinders (waarvan 10 seuns) gehad. Een van sy klein-seuns, Evert Frederik was 'n prominente leier van die voortrekkers in Natal. Die volgende seun, Theodorus (~ 7 April 1726), het by 5 kinders by Hester Anna Marais gehad. Min is bekend oor hulle sesde kind Hermanus Lambertus (~16 Mei 1728) en dit word geglo dat hierdie seun jonk moes gesterf het. Johannes en Maria se jongste dogter, Maria Johanna (~ 27 Augustus 1730), is met Christoffel Snyman getroud.

    Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduwee Jan Harmensz". Na sy dood trou sy weduwee met Theunis Botha, die skoonvader van haar twee dogters.

    From Bremen, 1686 Supervisor of the Kompanje's Stock Post in Hottentots-Holland, 1690 burger Drakenstein. Surname was changed to Herbst.

    Bronne: F Smith, Stellenbosch - Drie eeue (Stadsraad van Stellenbosch, 1979) Ters Van Huysteen, Hugenoteland (Tafelberg Uitgewers, Kaapstad, 1985) Resolusies van die Politieke Raad, Deel IV, 1707-1717 Resolusies van die Politieke Raad, Deel V, 1716-1719 Resolusies van die Politieke Raad, Deel VII
    Verwys ook na: Stellenbosch 18/4: N0 11; MOOC 8/2:
    Inventarissen, 1705-1714, 22 Februarie 1714, No 102; MOOC 7/4:
    Testamenten, 1726-1735, No 147 MOOC 7/4:
    Testamenten 1726-1735 nos. 130 & 147.
    Clara: Haar van word ook aangedui as HARST.
    Maria: Die trou datum word soms ook aangedui as 14 Feb 1715. Sy xx Theunis Botha.

    Died:
    Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduwee Jan Harmensz". Na sy dood trou sy weduwee met Theunis Botha, die skoonvader van haar twee dogters.

    Johannes married Maria Catharina VAN E(E)DEN, b5 on 18 Feb 1714 in Stellenbosch, Cape, South Africa. Maria (daughter of Jan Janse VAN E(E)DEN, progenitor and Maria ROUSSEAU) was born about 1696 in France; was christened on 31 Jan 1696; died in in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]


  4. 7.  Maria Catharina VAN E(E)DEN, b5 was born about 1696 in France; was christened on 31 Jan 1696 (daughter of Jan Janse VAN E(E)DEN, progenitor and Maria ROUSSEAU); died in in Cape, South Africa.

    Notes:

    !SAG vol 8 page 216 wife of b1
    SAG vol 2 page169 b5

    Christened:
    Also shown as 13.2.1692 or 31.3.1696

    Children:
    1. Johanna POTGIETER, b1,c3 was born after 1712; died in in Cape, South Africa.
    2. Hester POTGIETER, b1c4 was born about 1716; was christened on 23 Feb 1716; died about 1737 in Cape, South Africa.
    3. 3. Amerentia (Emmerentia) POTGIETER, b1c5 was born on 20 Oct 1719 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 29 Oct 1719; died in in Cape, South Africa.
    4. Johannes POTGIETER, b1c6 was born about 1722; was christened on 1 Mar 1722 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    5. Frederik POTGIETER, b1c7 was born on 25 May 1724 in Swellendam, Cape, South Africa; was christened on 11 Jun 1724 in Swellendam, Cape, South Africa; died on 29 Aug 1786 in Land van Waveren, Cape, South Africa (Tulbagh).
    6. Theodorus POTGIETER, b1c8 was born in 1726 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 7 Apr 1726 in Swellendam, Cape, South Africa; and died.
    7. Hermanus Lambertus POTGIETER, b1c9 was born about 1728; was christened on 16 May 1728 in Swellendam, Cape, South Africa; and died.
    8. Maria Johanna POTGIETER, b1c10 was born about 1730; was christened on 27 Aug 1730 in Swellendam, Cape, South Africa; died before 1750.


Generation: 4

  1. 8.  Friedrich BOTH (BOTHA), progenitor was born on 4 Mar 1653 in Wangenheim near Sachsen-Coburg-Gotha, Thuringen, Germany; was christened on 4 Mar 1653 in Wangenheim, Gotha, Germany (son of Michael BOTH (BOTHA) and Susanna SAULUS); died on 21 Jun 1717 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was buried in Cape, South Africa.

    Notes:

    Surname is Both. From 1686 was a "bywoner" of Jan Cornelisz. Signed his surname 1692 as Both, in 1699 as Botha. In the "opgafrolle" (census) the spelling Both, Boot and Botha are used. At the Cape it was common for a person to be called as so and so from the place overseas where they came from instead of their actual surname (ref Jan van Eeden, called Jan van Oldenburg, etc). It is possible that "Both" and "Gotha" resulted in "Botha" (refer Heese p. 360).

    De Wet Info: Son of farmer Michael Both and Susanna Saulus, he is shown since 1685 at Stellenbosch as a burger and farmer "om die kwart" [for a quater] for Jan Cornelitz. From Old-Beyerland near Rotterdam.

    Du Plooy.paf: He arrived in the Cape from Wangenheim near Gotha, Germany as a soldier in 1678. Five years later he achieved citizens rights. From 1686 was a "bywoner" of Jan Cornelisz (Sedert 168 5 kom hy voor op Stellenbosch as burger en "boer om die kwart" vir Jan Cornelisz van Oud-Beyerland). Signed his surname 1692 as Both, in 1699 as Botha. In the "opgafrolle" (census) the spelling Both, Boot and Botha are used. It appears, when one considers that a person was of then named for the place he came from, Friederich Both from Gotha became Friederich Botha (refer Heese p. 360). He is the ancestor of all the Botha's living in South Africa today. At the Cape it was common for a person to be called as so and so from the place overseas where the y came from instead of their actual surname (ref Jan van Eeden, called Jan van Oldenburg, etc ). It is possible that "Both" and "Gotha" resulted in "Botha" .
    From Bazett Meyer To: Subject: Re: [GenForum] Weesmeisies (Kickers) Date: 09 December 2000 03:46

    Hallo Johan,
    Lees gerus weer die webwerf dan sal jy sien hoekom Jan Cornelisz ook gedink het :-( iets is nie reg nie ;-).

    Groete Bazett
    ----- Original Message ----- From: "Johan Niemandt" To: Sent: Saturday, December 09, 2000 1:01 AM Subject: Re: [GenForum] Weesmeisies (Kickers)


    Bazett en Piet,Ek het gou op die webwerf gaan loer, en daar gee hulle wel die troudatum aan as 21 Junie 1717, maar hulle oudste kind is gebore 1686, en die jongste 1702, so iets lyk nie reg vir my nie. Kan enige van die Botha eksperte dalk hier 'n helpende hand bysit asb.
    BazettEk verwys jou na die Botha-genealogie by die volgende webwerf: http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html Piet
    Hallo Johan,Ek dink nie ek kan jou reghelp nie heelwaarskynlik kan jy my reghelp of iemand anders kan ons reghelp! Die inligting wat ek het , het ek gekry in "Die Afrikaner Familienaamboek" saamgestel deur J. H. Redelinghuys in 1954. Die betrokke verwysing is as volg : Die naam van sy eerste vrou is onbekend, maar sy tweede, met wie hy op 21 Junie 1717 in die eg verbind is, was Maria Kickers van Amsterdam, die geskeide vrou van Jan Cornelisz.
    Arrived as soldier and received burger rights 5 years later. From1686 worked for Jan Cornelisz.

    From: Herman Labuschagne
    To: GenForum@egroups. com
    Subject: [GenForum] Weesmeisies
    Date: 07 March 2001 04:57
    Ons het vroeër vanjaar oor Maria Kickers gepraat. Hier kom weer iets na vore:
    "Saam met die weesmeisies wat Simon van der Stel na die Kaap gebring het, was ene Maria Kickers, wat later getroud is met ene Jan-Cornelis Bot (later Botha) van Stellenbosch. Maar -- so vertel my groottantes uit die Kaap -- Jan-Cornelis Bot was manlik nie reg geskape nie. Gelukkig vir ons Botha-nasate het sy broer Frederick Bot as bywoner by hom op die plaas gebly, doodgewillig en baie reg geskape. Uit die verhouding van Maria en Frederick is al die Botha-nakomelinge gebore. En hoewel hulle later tog getroud is en onafhanklik geword en die plaas Zanberg, die later Scholtzhof, in die Helderburgse wyk gekoop het, was die kinders dus almal buite-egtelik."Systap onder die Juk., Dot Serfontein., Human & Rousseau, Kaapstad., 1969., bl 81 838.368SERDaar word ook heelwat familiegeskiedenis in die boek opgeteken oor die vanne Wolmarans, Botha, De Kock, Serfontein, en andere.

    Herman L

    From: Joe Botha
    To:
    Subject: [GenForum] Botha
    Date: 02 July 2001 07:15

    Hi almal,Ons dink almal dat die Bothas wel uit Duitsland afkomstig is.

    Die volgende e-pos gee moontlik 'n ander beskouing:

    Zeer Geachte Heer Botha,Als geinterresseerde in het Geslacht Botha, Both, Bot en Bode, kwam ik op internet uw pagina tegen hier begint u in ongeveer 1600 met een geslacht Both in Duitsland.Via de heer L.van der Meer in Nederland ben ik echter in het bezit gekomen van twee diverse stambomen n.l. die van Geert Moenszoon Bot, deze Geert is geboren in Streefkerk Holland ca. 1340 en de stamboom van Cornelis Both geboren ca. 1500 deze huwt ca. 1525 te Noordeloos ook in Zuid Holland.Ik ben nog op zoek naar een Frederik Bot(H) welke geboren zou zijn omstreeks 1050 in Holland.Het is mij bekend dat er ook in Duitsland veel Bot(h) en en Bode'n wonen, onde andere in Altenahr in Rheinland, deze man heb ik gesproken en die wist dat zijn voorouders uit Holland kwamen, met name uit Zuid Holland dat is rond Rotterdam.Hieruit concludeer ik dat de naam Both oorspronkelijk uit Holland komt met vertakkingen over de hele wereld, waaronder dus ook Duitland maar ook Zuid Afrika (Botha) alsmede wonen zij inmiddels in de U.S.A alsmede in Australie en Brazilie.Alleen al van de tak Cornelis Both, waartoe ik ook behoor zijn al meer dan 5000 nazaten bekend, Mijn verontschuldigingen dat ik in het Nederlands schrijf maar ik ga er vanuit dat het voor u wel te volgen is.Ik wens u dan ook veel succes in het navorsen van uw stamboom
    Jan Both

    "Groetnis", Joe Botha
    Tuisblad - BOTHA in Suidelike Afrika
    http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html
    Home Page - BOTHA is Southern Africa
    http://home.mweb.co.za/el/elijo/index.html

    From: jean_leroux jean_leroux@freemail.absa.co.za
    To: GenForum@yahoogroups.com
    Subject: Re: [GenForum] KICKERS en egskeidings
    Date: 10 March 2002 12:27

    Alet,Jan Cornelisse, ook bekend as Jan Bombam, was afkomstig van Oudbeijerland in Nederland. Friedrich Both darenteen was afkomstig van Wangenheim by Gotha in Duitsland. Hulle was dus nie broers nie. Both word in 1685 vryburger en gaan boer om die kwart vir Cornelisse. Teen 1700 was Cornelisse uit sy vrou en uit sy plaas en hoogbejaard. Hy dagvaar Maria Kickers vir egskeiding op grond van owerspel. Sy beken dat Both die vader van al haar kinders is. Geen verwysing na Appel of Visser nie. In haar verweer se sy dat Cornelisse haar daartoe aangemoedig het en self 'onbequaam' was. Sedert 1686 laat sy en Both gereeld hul kinders in die openbaar doop. Die feit dat Cornelisse haar eers 14 jaar later vir owerspel dagvaar laat mens wonder of daar nie rede vir haar verweer was nie. Let daarop dat Cornelisse die vader van drie kinders uit sy eerste huwelik was, gebore tussen 1675 en 1780. Sy onbekwaamheid was moontlik te wyte aan ouderdom. Maria se verhoudings met Appel en Visser is myns insiens nie bewys nie.
    Vriendelike Groete,
    Jean le Roux Paarl

    Erasmus RegisterFriedrich Botha / FRIEDRICH BOTH is gebore op 4 Maart 1653 in Wangenheim, omtrent 8 kilometers (5 myl) noord-wes van Gotha (50.57° Breedtegraad, 10.41° Lengtegraad), in die Provinsie van Thuringia in die graafskap van Saxe-Coburg-Gotha
    Voor 1652 Die betekenis van BOTH(A). Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.
    Friedrich Both is op 4 Maart 1653 in Wangenheim in die Provinsie van Thuringia in Duitsland gebore. Hy sluit aan by die VOK en arriveer aan die Kaap as soldaat in 1678. In 1683, vyf jaar na sy aankoms, verkry hy burgerregte en beoefen sy oorspronklike beroep uit as 'n landbouer by verskillende boere as 'n bywoner, of soos hy dit gestel het, sy "gedoente" was toe "landbouer bij den een en den ander geweest te sijn". Vanaf 1686 is hy 'n bywoner by Jan Cornelisz waar hy " voor een vierde part met hem te zaaijen en te bouwen". Hierdie is dus die oudste voorbeeld van die Franse "métairie" stelsel wat in Suid-Afrika toegepas is. Hierdie métairie-stelsel is afkomstig van die leen- of pagstelsel wat waarskynlik deur die Romeine in Galilië ingevoer is (Colonus partiarius). Métayer uit medietatarium, van medietate, helfte, beteken oorspronklik: Hy wat om die helfte boer; dan setbaas op 'n plaas, klein boer, wat ons amper in Afrikaans kan vertaal met bywoner; métairie, die plaas self. Per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926.
    Hy het die plaas Zandberg, wat later die naam Scholtzenhof gekry het, in 1689 uitgelê en dié het oorspronklik 64 morg beslaan. In 1694 is Zandberg van leningsplaas oorgedra op sy naam. Die plaas met sy strooidakhuis en sy wolfentgewels lê aan die regterkant op die pad tussen Stellenbosch en Somerset-Wes en die ligging word mooi aangetoon op die kaart van die kontrei. Daar word huidiglik wyn op die plaas produseer en die eienaar het ook 'n web werf en staan bekend as "Ken Forrester Vineyards". Die ou opstal is oorspronklik in 'n T-vorm gebou en die voorste mure is vandag nog omtrent 'n meter dik wat waarskynlik deur Botha self gebou is. Die huis het pragtige geelhoutplafonne met 'n brandsolder van klei van 'n voet dik bokant hulle. Later jare is die huis vergroot na 'n H-vorm en onlangs restoureer deur die argitek, G. Osler.
    In 1692 teken Botha sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die "opgaafrolle" kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friedrich Both van Gotha verander het tot Friedrich Botha.
    Aan die begin van die 1700's was veeboerdery die algemene bedryf van die meeste boere. Die vader het gewoonlik op 'n besondere plaas geboer en soos sy seuns hubare ouderdom bereik het, het hy vir hulle 'n aantal vee gegee. Waar die vader op die plaas aangebly het kan hy dus as 'n "Veeboer" geklassifiseer word. Die seuns moes nou weiding vir hulle eie vee soek en het dan verder in die "onbekende" ingetrek. Hulle kan dus as "Trekboere" geklassifiseer word. Die rigting van die trek was gewoonlik waar daar genoegsame water en weiding was. Die resultaat was dus 'n trek in 'n oostelike rigting langs die kus van Suid Afrika. Die trekbeweging het tot 'n einde gekom toe die trekboere die inheemse bevolking van die Oos Kaap ontmoet het, die Xhosa. Die tydvak is nie vasgestel nie, maar 'n aanduiding van die trek is ongeveer: 1652-1700 Migrasie beperk tot die omgewing van Kaapstad; 1735 Bereik Mosselbaai; 1744 Bereik Gamtoosrivier 1700 tot 1706
    Al sy kinders word in die Doopregisters aangegee as kinders van Jan Cornelisz en Maria Kickers. By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):
    Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:
    "den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "
    "De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)
    Fred. Botha en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706 f.47) Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706)
    "The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."
    In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.
    Hy was getroud in Stellenbosch op 21 Junie 1717 met Maria KICKERS. Sy was 'n weesmeisie van Nederland en geskeie vrou van Jan Cornelisz.

    KINDERS:b1 Theunis gedoop 15 April 1686, X 15 Des 1710 Maria Magdalena Snymanb2 Willem gedoop 2 Nov 1687, X Kaapstad 14 Jul 1709 Catharina Pylb3 Catharina gedoop 7 Mei 1690, X 31 Aug 1717 Hendrik Frederik Klopper
    b4 Jacobus gedoop 24 Aug 1692, X 22 Okt 1713 Elsie Snymanb5 Johannes gedoop 1 Mei 1695, X 18 Mei 1721 Anna van der Merweb6 Maria gedoop 1 Mei 1695, X 13 Maart 1712 Coenraad Scheepers, XX 1 Jan 1730 Pieter Gerrit Bezuidenhout, XXX 3 Des 1741 Johan Jacob Breytenbachb7 Cornelia gedoop 6 Jan 1697, X 31 Maart 1720 Hans Jurgen Potgieter
    b8 Anna gedoop Stellenbosch 19 Maart 1702

    Die Ander Botha Stamvader
    Samuel Friedrich BOTHA / BODE is in 1730 te Lüneburg in Duitsland gebore. Die familie het in 1766 in Hanover gebly en Samuel het toe na Amsterdam gegaan om by die VOC aan te sluit. Hy kom aan by die Kaap in Maart 1767.
    Hy trou op 21 Januarie 1776 met Anna Elisabeth DELPORT. Sy was die wed van Johann Friedrich Stackman.

    Die betekenis van BOTH(A)
    Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.

    Verwysings:



    Saamgestel deur:
    Joe Botha elijo@mweb.co.za


    BOTHABLAD http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.htmlSedert 1685 kom hy voor op Stellenbosch as burger en boer om die kwart vir Jan Cornelisz c6Friedrich Both (later Botha) * Duitsland 4.3.1653 S.V. Michael Both en Susanna Saulus arriveer aan die Kaap vanaf Wangenheim naby Gotha, as soldaat in 1678. Vyf jaar later verkry hy burgerregte en vanaf 1686 is hy bywoner by Jan Cornelist. In 1692 teken hy sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die opgaafrolle kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gocha kom, kon moontlik daartoe bygedta het dat Friedrich Both van Gorha verander her tot Friedrich Botha.
    (Sien verder oar die Stamvader: Hoge se Personaha en J.L.M.Franken se Hugenote aan die Kaap, p. 53) x Stellenbosch 21.6.1717 Maria KICKERS, weesmeisie uit Nederland en geskeie
    vrou van Jan Cornelisz.
    Arriveer aan die Kaap vanaf Wangenheim naby Gotha, as soldaat in 1678. Vyf jaar later verkry hy burgerregte en vanaf 1686 is hy bywoner by Jan Cornelisz. In 1692 teken hy sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die opgaafrollekom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die pek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg eers Nicolaas Jansz. Die feit datFriedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friederich Both van Gotha verander het tot Friederich Botha.
    BOTHA, FRIEDRICH (S Both in 1692, Botha in 1699) . -Wangenhcim
    near Gotha . * 4.3 .1653 son of Michael Both and Susann aSaulus (W. Schmidt, p . 68). Since 1685 burgher at Stellenbosch
    boer om die kwart " for Jan Cornelisz of Oud-Beyerland .
    ti 21 .6.1717 Maria Kickers of Amsterdam, divorced wife o f
    Jan Cornelisz of Oud-Beyerland . 8 children: Theunis(15 .4.1686), Willem (2 .11 .1687), Catharina (7 .5 .1690), Jacobu s(24.8.1692), Johannes, Maria (1 .5 .1695), Cornelia (6.1 .1697) , Anna, bapt. 1702 . (Baptismal Reg. 1696-1732, behind the date 19 .3 .1702.) (MR. Vryc Lieden of 1685 ; CJ 1121 under3 .12 .1692 ; Test. CJ 1067, p . 351 ff. ; CJ 1598 under 22 .1 .1700 ;CJ 1599, p. 47 ; CJ 972 nr. 68-70 ; Attestations of 13.5 .168 9and 14.8.1690 in Stellenbosch Arch ., vol . 620 ; Attestatio nof 24.8 .1706 in Stellenbosch Arch ., vol . 624 ; see further an article about Botha by J. L. M. Franken in Die Huisgenoot
    of 16 .7 .1926, pp . 35 ff. ; G.R. nr . 50. )

    Charlie Els.ged
    Arrived from Wangenheim, near Gotha (20 km south of Leibzig) as a soldier in 1678. Becomes Burgher in 1683. From 1686 he is sub-farmer with Jan Cornelisz. He signs as Both in 1692, but as Botha for her husband, Jan Cornelisz. All her children were fathered by Friedrich and
    Surname is Both. From 1686 was a "bywoner" of Jan Cornelisz. Signed his surname 1692 as Both, in 1699 as Botha. In the "opgafrolle" (census) the spelling Both, Boot and Botha are used. At the Cape it was common for a person to be called as so and so from the place overseas where they came from instead of their actual surname (ref Jan van Eeden, called Jan van Oldenburg, etc). It is possible that "Both" and "Gotha" resulted in "Botha" (refer Heese p. 360).

    Frederik was the progenitor (stamvader) of Botha family in South Africa. He was born about 8 kilometers (5 miles) northwest of Gotha in the province of Thuringia, Saxe-Coburg-Gotha. He joined the VOC and arrived in the Cape in 1678 as soldier from Wangenheim near Gotha.

    Five years after arriving in the Cape, he obtained burgher rights and became a free burgher to pursue his original occupation, as a farm hand on various farms.

    From 1685 he he worked on the farm of Jan Cornelisz in Stellenbosch ("boer hy om die kwart"). He laid out the 64 morgen farm "Zandberg" (later renamed "Scholtzenhof") in 1689. In 1694 this farm was transferred to his name.

    He fathered no fewer than eight children out of wedlock. Had an adulterous affair with Maria Kickers while she was still married to Jan Cornelisz. Maria was an orphan from Holland and after an ugly courtroom battle she admitted that Both was teh father of her children. As a result all her children with her were noted in the registers as having Maria and Cornelisz as their parents. Botha and Kickers were convicted of adultery, assault of Claas Das and possession of livestock. They were forced to live seperately - he was banned to Mauritius for 10 years and she was banned to St Helena to keep them spearated.

    Note: the surname "Both" is derived from the Friesian name "Botho" (or Bote), which means leader or commander. The "a" at the end also means "son of".

    >>>>>>>>>>>

    Friedrich Botha / FRIEDRICH BOTH is gebore op 4 Maart 1653 in Wangenheim, omtrent 8 kilometers (5 myl) noord-wes van Gotha (50.57° Breedtegraad, 10.41° Lengtegraad), in die Provinsie van Thuringia in die graafskap van Saxe-Coburg-Gotha

    Voor 1652 Die betekenis van BOTH(A). Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.

    Friedrich Both is op 4 Maart 1653 in Wangenheim in die Provinsie van Thuringia in Duitsland gebore. Hy sluit aan by die VOK en arriveer aan die Kaap as soldaat in 1678. In 1683, vyf jaar na sy aankoms, verkry hy burgerregte en beoefen sy oorspronklike beroep uit as 'n landbouer by verskillende boere as 'n bywoner, of soos hy dit gestel het, sy "gedoente" was toe "landbouer bij den een en den ander geweest te sijn". Vanaf 1686 is hy 'n bywoner by Jan Cornelisz waar hy " voor een vierde part met hem te zaaijen en te bouwen". Hierdie is dus die oudste voorbeeld van die Franse "métairie" stelsel wat in Suid-Afrika toegepas is. Hierdie métairie-stelsel is afkomstig van die leen- of pagstelsel wat waarskynlik deur die Romeine in Galilië ingevoer is (Colonus partiarius). Métayer uit medietatarium, van medietate, helfte, beteken oorspronklik: Hy wat om die helfte boer; dan setbaas op 'n plaas, klein boer, wat ons amper in Afrikaans kan vertaal met bywoner; métairie, die plaas self. Per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926.

    Hy het die plaas Zandberg, wat later die naam Scholtzenhof gekry het, in 1689 uitgelê en dié het oorspronklik 64 morg beslaan. In 1694 is Zandberg van leningsplaas oorgedra op sy naam. Die plaas met sy strooidakhuis en sy wolfentgewels lê aan die regterkant op die pad tussen Stellenbosch en Somerset-Wes en die ligging word mooi aangetoon op die kaart van die kontrei. Daar word huidiglik wyn op die plaas produseer en die eienaar het ook 'n web werf en staan bekend as "Ken Forrester Vineyards". Die ou opstal is oorspronklik in 'n T-vorm gebou en die voorste mure is vandag nog omtrent 'n meter dik wat waarskynlik deur Botha self gebou is. Die huis het pragtige geelhoutplafonne met 'n brandsolder van klei van 'n voet dik bokant hulle. Later jare is die huis vergroot na 'n H-vorm en onlangs restoureer deur die argitek, G. Osler.

    In 1692 teken Botha sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die "opgaafrolle" kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friedrich Both van Gotha verander het tot Friedrich Botha.

    Aan die begin van die 1700's was veeboerdery die algemene bedryf van die meeste boere. Die vader het gewoonlik op 'n besondere plaas geboer en soos sy seuns hubare ouderdom bereik het, het hy vir hulle 'n aantal vee gegee. Waar die vader op die plaas aangebly het kan hy dus as 'n "Veeboer" geklassifiseer word. Die seuns moes nou weiding vir hulle eie vee soek en het dan verder in die "onbekende" ingetrek. Hulle kan dus as "Trekboere" geklassifiseer word. Die rigting van die trek was gewoonlik waar daar genoegsame water en weiding was. Die resultaat was dus 'n trek in 'n oostelike rigting langs die kus van Suid Afrika. Die trekbeweging het tot 'n einde gekom toe die trekboere die inheemse bevolking van die Oos Kaap ontmoet het, die Xhosa. Die tydvak is nie vasgestel nie, maar 'n aanduiding van die trek is ongeveer: 1652-1700 Migrasie beperk tot die omgewing van Kaapstad; 1735 Bereik Mosselbaai; 1744 Bereik Gamtoosrivier 1700 tot 1706

    Al sy kinders word in die Doopregisters aangegee as kinders van Jan Cornelisz en Maria Kickers. By die egskeiding word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota): Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers: "den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . " "De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77) Fred. Botha en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706): The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court. In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel.

    Hy was getroud in Stellenbosch op 21 Junie 1717 met Maria KICKERS. Sy was 'n weesmeisie van Nederland en geskeie vrou van Jan Cornelisz.

    KINDERS:
    b1 Theunis gedoop 15 April 1686, X 15 Des 1710 Maria Magdalena Snyman
    b2 Willem gedoop 2 Nov 1687, X Kaapstad 14 Jul 1709 Catharina Pyl
    b3 Catharina gedoop 7 Mei 1690, X 31 Aug 1717 Hendrik Frederik Klopper
    b4 Jacobus gedoop 24 Aug 1692, X 22 Okt 1713 Elsie Snyman
    b5 Johannes gedoop 1 Mei 1695, X 18 Mei 1721 Anna van der Merwe
    b6 Maria gedoop 1 Mei 1695, X 13 Maart 1712 Coenraad Scheepers, XX 1 Jan 1730 Pieter Gerrit Bezuidenhout, XXX 3 Des 1741 Johan Jacob Breytenbach
    b7 Cornelia gedoop 6 Jan 1697, X 31 Maart 1720 Hans Jurgen Potgieter
    b8 Anna gedoop Stellenbosch 19 Maart 1702

    Verwysings:

    Saamgestel deur:
    Joe Botha elijo@mweb.co.za

    BOTHABLAD http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html

    (Research):Friedrich Botha / FRIEDRICH BOTH is gebore op 4 Maart 1653 in Wangenheim, omtrent 8 kilometers (5 myl) noord-wes van Gotha (50.57° Breedtegraad, 10.41° Lengtegraad), in die Provinsie van Thuringia in die graafskap van Saxe-Coburg-Gotha

    Friedrich Both is op 4 Maart 1653 in Wangenheim in die Provinsie van Thuringia in Duitsland gebore. Hy sluit aan by die VOK en arriveer aan die Kaap as soldaat in 1678. In 1683, vyf jaar na sy aankoms, verkry hy burgerregte en beoefen sy oorspronklike beroep uit as 'n landbouer by verskillende boere as 'n bywoner, of soos hy dit gestel het, sy "gedoente" was toe "landbouer bij den een en den ander geweest te sijn". Vanaf 1686 is hy 'n bywoner by Jan Cornelisz waar hy " voor een vierde part met hem te zaaijen en te bouwen". Hierdie is dus die oudste voorbeeld van die Franse "métairie" stelsel wat in Suid-Afrika toegepas is. Hierdie métairie-stelsel is afkomstig van die leen- of pagstelsel wat waarskynlik deur die Romeine in Galilië ingevoer is (Colonus partiarius). Métayer uit medietatarium, van medietate, helfte, beteken oorspronklik: Hy wat om die helfte boer; dan setbaas op 'n plaas, klein boer, wat ons amper in Afrikaans kan vertaal met bywoner; métairie, die plaas self. Per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926.

    Hy het die plaas Zandberg, wat later die naam Scholtzenhof gekry het, in 1689 uitgelê en dié het oorspronklik 64 morg beslaan. In 1694 is Zandberg van leningsplaas oorgedra op sy naam. Die plaas met sy strooidakhuis en sy wolfentgewels lê aan die regterkant op die pad tussen Stellenbosch en Somerset-Wes en die ligging word mooi aangetoon op die kaart van die kontrei. Daar word huidiglik wyn op die plaas produseer en die eienaar het ook 'n web werf en staan bekend as "Ken Forrester Vineyards". Die ou opstal is oorspronklik in 'n T-vorm gebou en die voorste mure is vandag nog omtrent 'n meter dik wat waarskynlik deur Botha self gebou is. Die huis het pragtige geelhoutplafonne met 'n brandsolder van klei van 'n voet dik bokant hulle. Later jare is die huis vergroot na 'n H-vorm en onlangs restoureer deur die argitek, G. Osler.

    In 1692 teken Botha sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die "opgaafrolle" kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friedrich Both van Gotha verander het tot Friedrich Botha.

    Aan die begin van die 1700's was veeboerdery die algemene bedryf van die meeste boere. Die vader het gewoonlik op 'n besondere plaas geboer en soos sy seuns hubare ouderdom bereik het, het hy vir hulle 'n aantal vee gegee. Waar die vader op die plaas aangebly het kan hy dus as 'n "Veeboer" geklassifiseer word. Die seuns moes nou weiding vir hulle eie vee soek en het dan verder in die "onbekende" ingetrek. Hulle kan dus as "Trekboere" geklassifiseer word. Die rigting van die trek was gewoonlik waar daar genoegsame water en weiding was. Die resultaat was dus 'n trek in 'n oostelike rigting langs die kus van Suid Afrika. Die trekbeweging het tot 'n einde gekom toe die trekboere die inheemse bevolking van die Oos Kaap ontmoet het, die Xhosa. Die tydvak is nie vasgestel nie, maar 'n aanduiding van die trek is ongeveer: 1652-1700 Migrasie beperk tot die omgewing van Kaapstad; 1735 Bereik Mosselbaai; 1744 Bereik Gamtoosrivier 1700 tot 1706

    Al sy kinders word in die Doopregisters aangegee as kinders van Jan Cornelisz en Maria Kickers. By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):

    Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:

    "den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "

    "De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)

    Fred. Botha en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706):

    "The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."

    In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.

    Hy was getroud in Stellenbosch op 21 Junie 1717 met Maria KICKERS. Sy was 'n weesmeisie van Nederland en geskeie vrou van Jan Cornelisz.

    KINDERS:
    b1 Theunis gedoop 15 April 1686, X 15 Des 1710 Maria Magdalena Snyman
    b2 Willem gedoop 2 Nov 1687, X Kaapstad 14 Jul 1709 Catharina Pyl
    b3 Catharina gedoop 7 Mei 1690, X 31 Aug 1717 Hendrik Frederik Klopper
    b4 Jacobus gedoop 24 Aug 1692, X 22 Okt 1713 Elsie Snyman
    b5 Johannes gedoop 1 Mei 1695, X 18 Mei 1721 Anna van der Merwe
    b6 Maria gedoop 1 Mei 1695, X 13 Maart 1712 Coenraad Scheepers, XX 1 Jan 1730 Pieter Gerrit Bezuidenhout, XXX 3 Des 1741 Johan Jacob Breytenbach
    b7 Cornelia gedoop 6 Jan 1697, X 31 Maart 1720 Hans Jurgen Potgieter
    b8 Anna gedoop Stellenbosch 19 Maart 1702

    Die Ander Botha Stamvader

    Samuel Friedrich BOTHA / BODE is in 1730 te Lüneburg in Duitsland gebore. Die familie het in 1766 in Hanover gebly en Samuel het toe na Amsterdam gegaan om by die VOC aan te sluit. Hy kom aan by die Kaap in Maart 1767.

    Hy trou op 21 Januarie 1776 met Anna Elisabeth DELPORT. Sy was die wed van Johann Friedrich Stackman.

    Die betekenis van BOTH(A)

    Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.

    Verwysings:



    Saamgestel deur:
    Joe Botha elijo@mweb.co.za


    BOTHABLAD http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html

    Died:
    Op die ouderdom van 64

    Friedrich married Maria KICKERS on 21 Jun 1717 in NG Church Stellenbosch, Cape, South Africa. Maria (daughter of Jan Corneliusz KIEKERS and PN NN) was born between 1650 and 1660 in Oude Beyerland, Amsterdam, North Holland, Netherland; died on 2 Dec 1723 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]


  2. 9.  Maria KICKERS was born between 1650 and 1660 in Oude Beyerland, Amsterdam, North Holland, Netherland (daughter of Jan Corneliusz KIEKERS and PN NN); died on 2 Dec 1723 in Cape, South Africa.

    Notes:

    An orphan from Netherlands (Heese Vol 1, p. 360).
    !NAME: 1. South African Genealogies - J. A. Heese, Vol 1 page 361. 2. Family records. BIRTH: 1. Date estimated from husband's birth date.

    She was previously married to Jan Cornelisz and had divorced him most of her children have the father as Jan Corneliszoon

    "Saam met die weesmeisies wat Simon van der Stel na die Kaap gebring het, was ene Maria Kickers, wat later getroud is met ene Jan-Cornelis Bot (later Botha) van Stellenbosch. Maar -- so vertel my groottantes uit die Kaap -- Jan-Cornelis Bot was manlik nie reg geskape nie. Gelukkig vir ons Botha-nasate het sy broer Frederick Bot as bywoner by hom op die plaas gebly, doodgewillig en baie reg geskape. Uit die verhouding van Maria en Frederick is al die Botha-nakomelinge gebore. En hoewel hulle later tog getroud is en onafhanklik geword en die plaas Zanberg, die later Scholtzhof, in die Helderburgse wyk gekoop het, was die kinders dus almal buite-egtelik. "Systap onder die Juk., Dot Serfontein., Human & Rousseau, Kaapstad., 1969., bl 81 838.368SER.

    Erasmus Register: Sy was 'n weesmeisie uit Amsterdam gewees. Adriana Jacobs, die weesmeisie-vrou van Gerrit Jansz VAN DEVENTER het op 4 Augustus 1688 in die Kaapse hawe aangekom.As Maria Kickers deel van dieselfde groep weesmeisies was, was sy die draer van Botha se kinders voordat en tydens die tyd wat sy met Jan Cornelisz getroud was.
    By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):
    Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:
    "den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "
    "De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)
    Both en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706):
    "The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."
    In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.
    Friedrich Both en Maria Kickers is getroud 21.06.1717. Van hul kleinkinders was by die troue teenwoordig! Maria is reeds in 1700 van Jan Cornelisse geskei, maar nie toegelaat om weer te trou nie so lank Cornelisse nog geleef het.
    Daar is voorheen op die forum bespiegel oor die naam van Jan Bombam. Volgens die dagboek van Adam Tas was Jan Bombam (ek haal aan) die bynaam vir Jan Cornelis van Oud-Beyerland (vgl Minuten Justitiële Attestatiën, 1706 onder 20 Oktober). Blykens grondbriewe het hy van 1683 af geboer op die plaas waaraan hy, toe dit eindelik in 1689 aan hom toegeken is (OSF I, bl. 12)die naam S "Libertas" gegee het (Libertas A, waar vandag "Vredelust" is, dus ten ooste van "oude Libertas").

    Sy eerste vrou, Katrina Harmensz, met wie hy in 1672 getroud is en by wie hy drie kinders gehad het, het hom ontval; in 1683 is hy hertroud met Maria Kickers, wat hom na twee jaar verlaat het. Die plaas "Libertas" is saam met ander deur Jurgen Grimp verenig tot een groot geheel van 184 morg met behoud van die naam "Libertas". Dit was hierdie skone erfenis wat Adam Tas ten deel geval het toe hy in 1703 met die weduwee Grimp getroud is.(sluit aanhaling).

    Ek lees in Karel Schoeman se nuwe boek "Armosyn van die Kaap" op bl 468 :"In 1770 het Jan Cornelisz, afkomstig van Oud-Beijerland naby Rotterdam en bekend as "Jan Bombam", 'n egskeiding aangevra van sy vrou, Maria Kickers, wat saamleef met sy voormalige bywoner, die Duitse oudsoldaat Frederik Botha (Friedrich Both), en sy het self erken dat sy sewe kinders by Botha gehad het, naas een by die vryburger Ferdinand Appel. In 1706 is hulle skuldig bevind aan 'oorspel, aanhouding en verberging van vee, [en] geweld aan persoon van Claas Das', en vir tienjaar 'separatelijk' na Mauritius verban, dog hulle het skynbaar teruggekeer na die Kaap en is in 1717 getroud. Hulle was die stamouers van die uitgebreide familie Botha in Suid-Afrika."

    Weesmeisie uit Nederland.
    Was orphan from Netherlands. First married to Jan Cornelisz but divorced him. In court case she testified that Friedrich Botha was the father of all the children conceived during her marriage to Cornelisz.

    Jan CORNELISZ trou in 1683 met Maria KICKERS, maar sy verlaat hom na twee jaar. Hulle skei in 1700 weens haar owerspel (Sy het toe alreeds een kind by Ferdinandus Appel gehad en sewe kinders by Frederik Botha met wie sy toe as man en vrou saamgelewe het, Kyk ook onder Botha) An orphan from Netherlands (Heese Vol 1, p. 360). divorced from Jan Cornelisz 1700.

    An orphan from Netherlands (Heese Vol 1, p. 360).
    !NAME: 1. South African Genealogies - J. A. Heese, Vol 1 page 361. 2. Family records. BIRTH: 1. Date estimated from husband's birth date.

    She was previously married to Jan Cornelisz and had divorced him most of her children have the father as Jan Corneliszoon


    Pama en De Villiers wat dit verkeerd het nie, ook 'n voetnota in die Resolusies van die Politieke Raad.

    Daar word beide die skei jaar en die trou jaar verkeerd gegee: Jan Cornelissen ook bekend as Jan bombam was met Maria Kickers getroud. Hulle is in 1700 geskei, aangesien sy toe reeds sewe kinders van Fred. Botha gehad het, met wie sy in 1717 wettig getroud is.

    Dit is interesant dat daar soms na haar verwys was as Maria Bombam dit het self gebeur nadat sy met Botha getroud was.

    By die doop van Anna, 1702, was Maria Kickers en Jan Cornelisz van Outbeijerland al geskei (22 Januarij 1700 - CJ 2, 22).

    En Maria Kickers het voor die hof 'beweer'

    De gedaagdesse antwoordende, segt en bekendt all hare kinderen staande huwelijck, niet bij den eij[se]r haren man; (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander, te weeten den voorn[oemde] Frederick
    Boot, te hebben geprocrëeert

    My Afrikaans is maar swak!

    Wat kan jy my van Jan Cornelis vertel, was hy wel Jan Cornelis of Jan Cornelis Botha?

    Ek weet nie waar jy die Jan Cornelis 'Botha' vandaan kry nie.
    Die doop van Willem lees:

    Kaapstadse doopregister, bladsy 32, 1687:
    Den 2 9ber is gedoopt aen [t'Stellenbos] en genaamt [Willem] waar van vader was Jan Cornelisz van Outbeijerland de moeder Marij Kickers, de getuijge Willem van Emmerhorst

    en die van Cornelia:

    Stellenbose doopregister, bladsy 11:
    Cornelija dogter van Jan Corenelisz d'moeder
    Marij Kickers js gedoopt den 6en Janu[ ] 1697 als getuijge Jan jacobs: Cornelia Helmes

    Jan Cornelisz van Outbeijerland en Maria Kickers was wel in 1700 geskei: CJ 3, 22 - 22' Januarij 1700.

    17 Nov 1706 was Maria Kickers en Fredrik Boot weer voor die hof omdat hulle by mekaar gewoon het. Hulle was vir 10 jaar na Mauritius verban om daar apart te bly, maar of dit ooit gebeur het week ek nie.

    Op daardie geleentheid het Maria Kickers beweer:

    Sij persisteerde bij haare gedane confessie en sustineerde dat se met beloften en trouw die se mal-
    kanderen onder vier oogen geswooren hebben, so wel alsof se met den anderen in huwelijk waren getreeden
    kunnen volstaan, en dat se dierhalven als man en vrouw eenige jaren met den anderen hebben geleefd, en vleeschelijk geconverseert hebbende tesamen in deese boelasie agt kinderen geprocreeert,

    Net om 'n bietjie meer die prentjie in te kleur.

    In 1699 was daar 'n rusie tussen Maria Kickers en Bombam oor 'n erf wat bewerk moes word deur Bombam, maar hy was blykbaar 'n bietjie lui. Sy skel hom uit:

    Jeij sult doen wat eck hebben wil, ieij zulkt voor mijn door een vuur gaan, en jeij zult mijn de voeten kussen als ek het heben wil"
    Bombam se reaksie was dat hy dit nie sal doen nie.

    Maria skel hom toe verder uit:
    Jeij zult nagt en dach voor mijn loopen als eck het hebben wil, want ick hou jou minder als een knegt, ja minder als een Hottentot, ja minder als een hont". Iemand anders het haar gehoor sê "dat hij [Oud-
    Beijerland] onbequaam was om een man voor haar te wesen, en dat haare kinderen di sijne niet en waaren, en dat zij hem minder agte als een slaaf, of als een hont" Biewenga, p. 268.

    Volgens Schoeman, Armosyn van die Kaap, p. 468 in 1706 is Botha en Maria Kickers skuldig bevind aan "oorspel, aanhouding en verberging van vee, [en] geweld aan persoon van Claas Das, en vir tien jaar 'separatelijk' na Mauritius verban.

    Nou almal aanvaar dat hulle toe na Mauritius verban was en toe weer later terug gekom het na die Kaap.

    Ek wonder of hulle ooit die Kaap verlaat het want die 23 Julie 1706 het die VOC besluit om Mauritius prys te gee. Hierdie besluit het die Kaap in Februarie 1707 bereik, en die ontruiming van Mauritius het begin.

    As hulle wel na Mauritius gestuur was het hulle seker al by 1710 saam met al die ander verhuiser weer terug na die Kaap gekom.

    Wanneer 'n ou die gesprek lees, wonder 'n mens oor die beweering dat die Kaap 'n patriagiese gemeenskap was. Aan die ander kant wat ons hier hoor is een van daardie pynlike egskeidings.

    Wat dit die Jan Cornelis wat Frederich Botha voor geboer het?

    (Research):Sy was 'n weesmeisie uit Amsterdam gewees. Adriana Jacobs, die weesmeisie-vrou van Gerrit Jansz VAN DEVENTER het op 4 Augustus 1688 in die Kaapse hawe aangekom.
    As Maria Kickers deel van dieselfde groep weesmeisies was, was sy die draer van Botha se kinders voordat en tydens die tyd wat sy met Jan Cornelisz getroud was.

    By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):

    Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:

    "den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "

    "De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)

    Both en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706):

    "The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."

    In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.

    Friedrich Both en Maria Kickers is getroud 21.06.1717. Van hul kleinkinders was by die troue teenwoordig! Maria is reeds in 1700 van Jan Cornelisse geskei, maar nie toegelaat om weer te trou so lank Cornelisse nog geleef het

    Birth:
    Orphan

    Notes:

    Married:
    Alt Marriage: Friedrich BOTH progenitor Date: 21 Jun 1714 Location: Stellenbosch, Cape, South Africa

    Children:
    1. Johannes. BOTHA and died.
    2. Johannes. BOTHA and died.
    3. 4. Theunis BOTHA, b1 was born about 1686 in Cape Town, Cape, South Africa; was christened on 15 Apr 1686 in NG Church Cape Town, Cape, South Africa; died about 1746 in Cape, South Africa.
    4. Theunis BOTHA was born about 1686 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 15 Apr 1686 in NG Church Cape Town, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    5. Theunis BOTHA was born about 1686 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 15 Apr 1686 in Cape Town, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    6. Willem BOTHA, b2 was born about 1687 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 2 Nov 1687; died about 1728 in Cape, South Africa.
    7. Willem BOTHA was born about 1687; was christened on 2 Nov 1687 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in 1730 in Swellendam, Cape, South Africa.
    8. Willem BOTHA was born about 1687; was christened on 2 Nov 1687 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in 1730 in Swellendam, Cape, South Africa.
    9. Catharina BOTHA, b3 was born about 1690 in Cape, South Africa; was christened on 7 May 1690; died in in Cape, South Africa.
    10. Catharina BOTHA was born about 1690; was christened on 7 May 1690; died in in Cape, South Africa.
    11. Jacobus BOTHA, b4 was born about 1692 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 24 Aug 1692 in NG Church Cape Town, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    12. Jacobus BOTHA was born about 1692 in Cape, South Africa; was christened on 24 Aug 1692 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    13. Jacobus BOTHA was born about 1692 in Cape, South Africa; was christened on 24 Aug 1692 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    14. Johannes BOTHA, b5 was born in 1695; was christened on 1 May 1695; died in in Cape, South Africa.
    15. Maria BOTHA was born in 1695 in Amsterdam, North Holland, Netherlands; was christened on 1 May 1695 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).
    16. Maria BOTHA was born in 1695 in Amsterdam, North Holland, Netherlands; was christened on 1 May 1695 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).
    17. Maria BOTHA, b6 was born on 5 Jan 1695 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 1 May 1695; died before 5 Oct 1749 in Cape, South Africa.
    18. Cornelia BOTHA was born about 1696 in Swellendam, Cape, South Africa; was christened on 6 Jan 1697 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died before 12 May 1754 in Cape, South Africa.
    19. Cornelia BOTHA, b7 was born in in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 6 Jan 1697 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in 1753 in Cape, South Africa.
    20. Anna BOTHA, b8 was born about 1702; was christened on 19 Mar 1702 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    21. Anna BOTHA was born about 1702; was christened on 19 Mar 1702 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    22. Anna BOTHA was born about 1702; was christened on 19 Mar 1702 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.

  3. 10.  Christoffel SNYMAN (SNIJMAN), progenitor was born about 1668 in Neuburg; was christened on 9 Mar 1669 in Cape Town, Cape, South Africa (son of Anthony of Bengalie NN and Catharine of Palacatti NN); died about 1706 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).

    Notes:

    'Vry swarte' volgens Paarl Museum.
    "First non-European to be granted land at the Cape" - Ian Neilson

    Stamvader v.d. Snymans in Suid-Afrika (sien Hoge se bydraes p. 129), boer "Sandvliet", Groot Drakenstein

    Farmed on "Sandvliet" in Groor Drakenstein; bought the farm Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. It stayed in possession of his widow, Marguerite de Savoye and her second husband Henning Viljoen, until it was sold out of her estate in 1735.

    Du Plooy.paf: Christoffel Snijman verw: a, trou voor 1 Jul 1690, Margaretha Theresia de Savoije, gebore 1671 , Gent, Vlaandere. Christoffel Snijman was die stamvader van die Snymans in Suid-Afrika. Sy van is ook Senayement gespel. (Senayment in die Drakensteinregister). Hy is deur sy voog, Paul Roux, dié van gegee het. Hy is dus die oorspronklike Snyman. Hy het voor 1689 na die Kaap gekom. Hy boer in 1692 in vennootskap met Ernst Friedrich Walter.

    8.190 ?,Catharina *? 1631 + 1683 :-a slave woman from Paliacatta (i.e. Chief VOC settlement in Bengal - now known as Pulicat situated on the shores of Lake Pulicat on the Coromandel Coast of the Indian Sub-contient) born by 1631 and belonging (already by 1656) to the free woman Maria Magdalena (no surname) in Batavia (ie present-day Jakarta in Indonesia). On 8 October 1656 she was sexually assualted and grounded by her lover, the slave Claes van Malabar, in a stable at the Fort Rijswijck. Defending herself, she hit Claes with a ladder across his pelvis. His bladder burst and he died 4 days later. Convicted for murder and sentenced to death, she was pardoned, however, and her sentence to be garrotted was commutted and she was banished as a slave to the Cape of Good Hope for the rest of her natuarl life. She arrived in the Cape on 21 February 1657 on board the Prins Willem which was part of the return fleet that left Batavia on 4 December 1656. She has the important distinction of being the first recorded female slave convict at the Cape. She had 2 voorkinders, one by the ensign and chief of the garrison, Pieter Everaerts from Bruijsaert and one by the soldier Hans Christoffel Snijder (Netherlandised version of Schneider) alias Snijman, from Heidelberg in the Palatinate. She was also known as Groote Catrijn amd Catharina van Bengale. Hans Christoffel Snijman (also found as Christoffel Snijman) was a solder in the garrison convicted and banished to Robben Island on 30th July 1667 for not standing guard - instead he had been sleeping on a regular basis with Groote Catrijn - washerwoman at the Fort to successive commanders. Thereafter, Snijders disappears from the records at the Cape. On instructions from the Council of India, Groote Catrijn was again pardoned and permitted to marry a free black (mardijker) Antjonij (Jansz) (de Later) van Bengale on 20th December 1671. Groote Catrijn, her husband, her daughter and granddaughter - with the exception of Christoffel Snijman Jnr appear to have all died in some family tragedy sometime between December 1682 and February 1683. Antjonij Jansz van Bengale's sizeable estate provided for the boy's education and a substantial inheritance [50501]

    Farmed on "Sandvliet" in Groor Drakenstein; bought the farm Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. It stayed in possession of his widow, Marguerite de Savoye and her second husband Henning Viljoen, until it was sold out of her estate in 1735.
    Marguerite-Therese is nie met 'n Indiër getroud nie maar met 'n "halfslag"-Indiër.

    Die voorheen vermeende vaderskap van Christoffel Snyman berus op kwitansies waarin hy ontvangs erken "als universele erfgenaam (van) mijn vader Anthonie van Bengale"

    Volgens Mansell Upham (Capensis 3/97 pp. 8 ff.) was Christoffel Snijman die buite-egtelike kind van Catharina van Bengale/Palicatta ook bekend as Groote Catrijn, by die soldaat Hans Christoffel Snijman/Snijder/Schneider van Heidelberg. Christoffel is op 9 Maart 1669 gedoop, genoem na sy biologiese vader.

    Catrijn is op 20 Desember 1671 met Anthonie Jansz van Bengale, of "Vrye Swart Anthonie de Later van Bengale" getroud. Catrijn en Anthonie, 'n halfsuster, Petronella en lg. se dogter is almal teen die einde van 1682 oorlede, wat Christoffel as die enigste erfgenaam agterlaat, en dus die kwitansies verklaar.

    Ek het verwysings raakgeloop dat Christoffel Snijman (wat 'n pragtige handskrif gehad het) deur Paul Roux, die Hugenote-skoolmeester opgevoed is. (Dit sou kon verklaar hoe hy sy latere bruid ontmoet het.)
    Ek soek nog na dokumentêre bevestiging daarvoor. Kan iemand dalk help?
    Ek besit 'n kopie van die laaste kwitansie, gedateer 8 April 1691 asook 'n kopie van Anthonie se handtekening/merk indien iemand sou belangstel.

    Ockert Malan
    Christoffel SNIJMAN was gedoop 9 Maart 1669, sy vader was Hans Christoffel Snijman 'n soldaat by die Kaap. Sy vader het 'n skelm verhouding gehad met die slaafin Catharina van Bengale, sy was ook bekend as Groote Catrijn (Kyk ook onder haar inskrywing). Sy vader is toe na Robben eiland gestuur op die 30 Julie 1667. Christoffel se moeder was hierdie Catharina van Bengale.

    In 'n brief van die owerheid 6 Januarie 1672 word daar melding gemaak dat Groot Catrijn vrygestel was.
    Sy moeder trou later met die vryswarte Anthony (Jansz) (de Later) van Bengale, wat toe sy stiefvader was. Baie mense maak die fout om te dink dat sy stiefvader sy vader was. Daar moes 'n tragedie plaas gevind het want die hele familie is ewe skielik oorlede tussen Desember 1682 en Februarie 1683, behalwe Christoffel.

    Christoffel was een van die min manlike halfslag slawe wat in die witgemeenskap ingetrou het. Christoffel trou in Julie 1689 met Margaretha Therese DE SAVOYE sy was van Gent, Vlaandere. Haar ouers was Jacques de Savoije en Marie Madeleine de Klerk. Margaretha het in 1688 saam met haar ouers na die Kaap gekom, sy was toe 17 jaar oud, hulle was Hugenote vlugtelinge en het op die skip Oosterland aangekom.

    Hulle het nege kinders gehad:
    b1 Jacobus Christoffel Snyman, ged 10.12.1690 (jonk oorlede?)
    b2 Catharina Snyman, ged 27.1.1692 x Johannes Viljoen
    b3 Maria Magdelana Snyman, ged 9.8.1693, x 15 Des 1710 Theunis Botha
    b4 Christina Snyman, ged 22.7.1695 x Jeremias Roux
    b5 Elsie Snyman, ged 1.8.1697 x 22 Okt 1713 Jacobus Botha
    b6 Johanna Snyman, ged 25.10.1699 x 7 Feb 1717 Anthonie Lombard
    b7 Philippus Snyman, ged 24.7.1701 x 14 Apr 1726 Johanna Margaretha van Deventer
    b8 Susanna Snyman, ged 28.10.1703 x Jacob Coetzer
    b9 Elisabeth Snyman, ged 21.3.1706, oorlede 18 Maart 1758 x Jan Hendrik van Helsdingen

    Christoffel Snyman het in 1692 geboer in vennootskap met Ernst Friedrich Walter. Hy het geboer op die plaas Sandvliet in Groot Drakenstein. Christoffel Snyman het in 1706 gesterwe. Margaretha Therese DE SAVOYE trou toe met Henning Viljoen.

    Bronne:
    Inligting van Danie Viljoen
    Mansell Upham "In Hevigen Woede" Capensis

    Saamgestel deur:
    AM van Rensburg
    BIOGRAPHY: 7.95 Snyman,Christoffel *aan die Kaap =Kaap 09.03.1669 ?1706 :-boer op Sandvliet' in Groot Drakenstein; Koop die plaas Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. Dit bly in besit van sy weduwee, Marguerite de Savoye en haar tweede man Henning Viljoen, totdat dit in 1735 uit haar boedel verkoop word [2122] 1689 (UPEGIS)
    Volgens Juna Malaherbe van die Hugenote Museum was Christoffel Snyman 'n Indier - sien die notas van Jaques de Savouye

    Died:
    Alternative date: 1693

    Christoffel married Marguerite-Therese DE SAVOYE, b1 in Jul 1689 in Cape Town, Cape, South Africa. Marguerite-Therese (daughter of Jacques DE SAVOYE, progenitor and Christine DU PONT, daughter of Jacques DE SAVOYE, progenitor and Marie Madeleine LE CLERQ) was born in 1672 in Ghent de Savoye, Flanders, France; was christened on 4 Sep 1672 in Ghent; died in 1742 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]


  4. 11.  Marguerite-Therese DE SAVOYE, b1 was born in 1672 in Ghent de Savoye, Flanders, France; was christened on 4 Sep 1672 in Ghent (daughter of Jacques DE SAVOYE, progenitor and Christine DU PONT, daughter of Jacques DE SAVOYE, progenitor and Marie Madeleine LE CLERQ); died in 1742 in Cape, South Africa.

    Notes:

    Arrived as 17 year old with her parents, brother and sister as Hugenote fugitives from Aeth, "Vlaandere" on board the "Skippie" "Oosterlandt" Her first husband Christoffel Snyman bought the farm Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. After hisdeath it stayed in her possession with her second husband Henning Viljoen until it was sold from her estate in 1735. From her first marriage 9 children were born of which Catharina b2 married Johannes Viljoen b4.

    Came from Gent in Flanders. Arrived on 25 April 1688 onboard the 'Oosterland' and settled at Vrede-en-Lust, Drakenstein

    Huguenots who came to the Cape - Huguenot Memorial Museum, Franchhoek

    Du Plooy.paf: Margaretha Theresia de Savoije gebore 1671, Gent, Vlaandere, trou (1) bef 1 Jul 1690, Christoffel Snijman, verw: a, trou (2) 1706/7, (106) Henning Viljon, 8 Mrt 1682, Kaapstad, verw: b3 , beroep: Boer,74 sterf bef 28 Okt 1732. Margaretha arriveer as 17-jarige in 1688 saam met haar ouers, broer en suster as Hugenote-vlugtelinge uit Aeth, Vlaandere, met die skippie "Oosterland" aan die Kaap van Goeie Hoop. Sy het 9 kinders by Christoffel Snyman gehad.

    Juna Malherbe: Marguerite-Therese de Savoye se boedelinventaris is op 20 Maart 1742 opgestel. Ek weet nie of sy bankrot was nie, maar het sy baie geld geskuld onder andere aan Pieter du Plessis (Charles-seun); Johannes Marais en Hercules du Preez (Hercules-seun) [KAB: MOOC 8/6 no.95]

    Drie van haar kinders, Catharina Snyman, Christina Snyman en Philip Snyman is voor haar oorlede en hulle kinders het in hulle plek ge-erf.

    Richard Ball: Toe sy veranderings aan haar testament in 1732 en 1736 gemaak het, word sy as Margareta Theresia de Savoije deur die Notaris genoem, maar sy het haar naam by albei die kodisille as margarita de savoij geskryf.

    BIOGRAPHY: 7.96 De Savoye,Marguerite-Therese *1671 :-arriveer as 17-jarige in 1688 met haar ouers, broer en suster as Hugenote-vlugtellinge uit Aeth, Vlaandere, met die Skippie "Oosterlandt' aan die Kaap van Goeie Hoop [2123) UPEGIS


    Marguerite-Therese = 4.9.1672 Ghent, was die d/v Jacques de Savoye en Christina du Pont. D&P gee verkeerdelik haar moeder as Marie Madelein le Clercq. Sien Juna Malherbe se
    Die De Savoye-Familie' in die Hugenote-Vereniging van SA Bulletin 29 1991/2 p.32-35

    Margaretha Theresia de Savoije gebore 1671, Gent, Vlaandere, trou (1) bef 1 Jul 1690, Christo ffel Snijman, verw: a, trou (2) 1706/7, (106) Henning Viljon, 8 Mrt 1682, Kaapstad, verw: b3 , beroep: Boer,74 sterf bef 28 Okt 1732. Margaretha arriveer as 17-jarige in 1688 saam met ha ar ouers, broer en suster as Hugenote-vlugtelinge uit Aeth, Vlaandere, met die skippie "Ooste rland" aan die Kaap van Goeie Hoop. Sy het 9 kinders by Christoffel Snyman gehad.

    Notes:

    Married:
    Alt Marriage: Marguerite Theresa de SAVOYE Date: 1688

    Children:
    1. Jacobus Christoffel SNIJMAN, b1 was born in 1690; was christened on 10 Dec 1690 in Cape, South Africa; died in Young in Cape, South Africa.
    2. Catharina SNYMAN (SNIJMAN), b2 was born in 1692; was christened on 27 Jan 1692 in Cape Town, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    3. Catarina SNYMAN was christened on 27 Jan 1692; and died.
    4. 5. Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN), b3 was born about 1693 in Cape, South Africa; was christened on 9 Aug 1693 in Cape Town, Cape, South Africa; died on 25 Nov 1723 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).
    5. Christina SNIJMAN, a1b4 was born on 22 Jul 1695 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); was christened on 22 Jul 1695; died in 1724 in Cape, South Africa.
    6. Elsie SNYMAN (SNIJMAN), b5 was born on 1 Aug 1697; was christened on 1 Aug 1697; died in 1765 in Cape, South Africa.
    7. Johanna SNYMAN (SNIJMAN), b6 was born in 1699; was christened on 25 Oct 1699 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); died in in Cape, South Africa.
    8. Philippus SNYMAN, b7 was born in 1701; was christened on 24 Jul 1701 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); died before 1735 in Cape, South Africa.
    9. Susanna SNIJMAN (SNYMAN), b8 was born in 1703; was christened on 28 Oct 1703 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); died in in Cape, South Africa.
    10. Elizabeth SNIJMAN was born in 1706; was christened on 21 Mar 1706; died on 18 Mar 1758 in South Africa.
    11. Elisabeth SNYMAN, b9 was born in 1706; was christened on 21 Mar 1706; died on 18 Mar 1758 in Cape, South Africa.

  5. 12.  Harmen Jansz POTGIETER, Progenitor was born in 1635 in Nordhorn, Wesfalen, Germany (son of Jan (Or Johannes) POTGIETER and Schwerne LODDEN); died between 1 Sep 1705 and 1708 in Stellenbosch, Cape, South Africa.

    Notes:

    In 1670 he moved to Amsterdam where he entered service with the H.O.I.K. as soldier and thus came to the Cape. Occupation: Builders assistant/Blacksmith.

    Noordhoorn is situated in Groningen province south west of the city Griningen. The Potgieter famaly lived there on a farm with the families Steyn and Prinsloo as neighbours. Harmen was a lifelong friend of Douw Gerbrand Steyn. His daughter Maria, later married Jacobus Steyn, the adopted son of Douw and so became the "stammoeder" [first mother] of the Steyns in South Africa.

    De Wet File: Heese incorrectly indicated in "Slagtersnek en sy Mense" that he died from a Xhosa assegaai on a barter expedition to the interior. He was from Nordhorn, in "Wesfale". Builders assistant 1665, later blacksmith in Stellenbosch.

    Du Plooy.paf:
    Harmen Janz was die seun van Jan Potgieter (gebore 1605) van Nordhorn, Duitsland, en Schwerne LODDEN (gebore 1610), van Frensdorf, Duitsland. In 1670 verhuis Harmen na Amsterdam, en tree daar in diens van die VOC as soldaat en kom na die Kaap van Goeie Hoop, waar hy met Isabella Fredericks (of Beeltjie), weduwee van Claas Vechtman trou. Hulle het 8 kinders gehad, wat een seun van Isabella se vorige huwelik insluit. Later verlaat hy die diens van die VOC en word vry-smit.

    Gedurende 1702 het die stamvader, Harmen Jansz, 'n ruilekspedisie na die binneland vergesel. In Kafferland aan die Oossgrens is die geselskap deur die Kosas oorval, en Harmen Jansz is deur 'n assegaai gedood.


    Hy was een van die eerste bewoners van die nuwe nedersetting by die Eersterivier (Stellebosch ), waar hy sy ambag as smit beoefen. Hy word deur de Wet gelys as smit 1674-1705. (de Wet GC , Die vryliede en vryswartes in die Kaapse nedersetting, p68). In 1688 het hy sy smitswinkel aan Lourens Verbrugge oorgedra vir die helfte van die wins (p107, verw 1STB 18/152 kontrak 1.12.1687).

    De Wet meld dat Harmen in 1663 'n vryburger geword het, in 1670 weer tot die Kompanjie in diens getree en in 1674 weer uitgetree en 'n vryburger gebly tot sy dood in 1706. (p 197, verw Boesken AJ, Resolusies vd politieke raad, II 4.2.1671, p56; VC 49 Monsterrolle van vryliede 31 .12.1706, p107)

    Hy het in 1679 na die Eersterivier verhuis, waar hy gevestig het op die laer terrasse langs d ie Eersterivier, wat aan hom belowe is 1680, maar dit was eers baie later (1712) aan sy weduwee se boedel amptelik toegeken. Die plaas is uit die boedel aan Aletta Beck verkoop, wie dit "Voorgelegen" gedoop het. Die grond het bestaan uit twee dele - die oostelike deel strek van die huidige kerk van Stellenbosch tot by Mostertsdrift. Die veel groter westelike deel strek van erens tussen die huidige Andringa en Herte strate en sluit in die gebied waar die huidige stadsaal gebou is. Sy opstal was op hierdie groter deel, ongeveer waar Bird straat vir Dorp straat kruis. Die huis het 'n netjiese front, wat die indruk skep dat Harmen 'n ryk man moes gewees het. Later is hierdie deel van die plaas Voorgelegen gedoop. In 1693 verkoop hy deel van die grond aan Linnes.

    Op 8 November 1679 is die stad Stellenbosch gestig. Minder as drie weke nadat Simon van der Stel in 1679 by Kaap aangekom het as kommandeur van die nedersetting, het hy en 'n paar amptenare te perd 'n inspeksietog na Hottentots-Holland onderneem waar 'n paar vryburgers reeds gevestig het (vandag Somerset-Wes en omgewing). Nadat van der Stel se werk daar afgehandel was het hulle met 'n ompad teruggegaan. Op 8 November het hulle by 'n asemrowende landstreek uitgekom waar Harmen en 'n paar ander vryburgers gevestig was. Hulle het daardie aand op 'n eiland in die Eersterivier oornag. Op die eiland was daar baie pragtige hoë bome. Omdat geen kommandeur of goewerneur daar was nie, het Simon van der Stel die eilandjie Stellenbosch genoem.

    Die plek het hom onmidelik, uit die oogpunt van sy opdragte as kommandeur, geinteresseer omdat dit as voortreflik vir landbou beskou is. Onmiddellik nadat hy terug was by die Kasteel aan die Kaap, het hy aangekondig dat daar vir mense wat hulle langs die oewers van die Eersterivier wil vestig, grond beskikbaar is in die vorm van eiendomsplase. Baie gunstige voorwaardes is vir voornemende boere aangebied en die reaksie was goed. Potgieter het ook aktief deelgeneem aan die openbare lewe van die klein gemeenskap as "wagmeester" van die artillerie. Kommissaris H.W van Reede het hom aangestel as 'n lid van die heemraad in 1685 (saam met Gert van der Bijl, Henning Husing en Jan Cornelis Mostert). Van Reede verwys na hom nie by sy van nie, maar verwys eerder na hom by wyse van sy aambag, Harmen Jansz Smit, soos wat wel dikwels die geval was in daardie tye. Hy het sy ambag by Stellenbosch voortgesit, en later sy stief-seun, Nicolaas Vechtman in die ambag opgelei. Hierdie stief-seun was 'n groot vriend van Adam Tas, wat na hom verwys het as die "kreupel vulkaan" -'n verwysing na die kreupel Romaanse smit -god, Volcanus.

    JA Hofmeyer verwys na die boek "Slagtersnek en sy mense" deur Dr J.A. Heese, waar daar vermeld word dat Harmen Jansz vermoor was in 1702. Heese het later dit reg gestel. Hofmeyer noem ook dat Harmen Jansz 'n permit toegestaan was in 1705 om 6 waens hout te versamel by die Vier-en-twintig-riviere en maak daarvan die aanname dat Harmen Jansz tussen 1 Sep 1705 and 1708 moes gesterf het. Sy weduwee hertrou met Lourens Verbrugge in 1708. In die indeks van hofsake in Uit die Raad van Justisie, 1652-1672 (Staatsdrukker, Pretoria 1986) verskyn daar verskeie ake waarin "Harmen Jansz" betrokke sou wees: 338, 30.7.1670, Harmen Jansz vs. Willem Willemsz van Deventer; skuld; saak geskik (CJ1, p583) 341, 30.7.1670, Harmen Jansz; hout sonder toestemming gekap (CJ1, p592) 396, 1.6.1671 & 6.1.1672, Fiskal cs. Harmen Jansz van Noordhoorn; Kompanjie se tyd en werktuie vir eie gewin gebruik; ses maande ad opus publicum en ses maande gasie pro fisco. (CJ 2952, p406-408, CJ 1, p672-672,739)
    Bronne: Patrick van Griethuisen
    Stellenbosch - Drie eeue, geredigeer en saamgestel deur F Smith, Stadsraad van Stellenbosch (1979), ISBN 0 620 03910-8. Artikel deur AM Hofmeyer.
    Hugo AM, Die Kerk van Stellenbosch 1686-1963 (Tafelberg 1963)
    Dr Carl Potgieter, Kommandant-general AH Potgieter
    Die Swardt Joernaal No 2, 30 Junie 1999 (Eric Swardt familiebond)
    Isabella, die weduwee van Nikolaus Vechtman het na Harmen se afsterwe getrou met Lourens Verbrugge.

    Harmen Jansz Potgieter het op 8 Mei 1672 met Isabella Frederiks getrou. Hulle het 7 kinders gehad, plus een kind, Nicolaas Vechtman, van Isabella se vorige huwelik.

    Hulle eerste kind, 'n seun, Johannes Potgieter, is ongeveer 1674 gebore (hy is op 23 September 1674 gedoop aan die Kaap). Hy was die eerste Potgieter wat op Suid-Afrikaanse bodem gebore is. Johannes, ook bekend as Jan Harmensz Potgieter, het 24 Jul 1702 met Clara Herbst (* 1687), die dogter van Johannes Herbst van Bremen en Lysbeth Sanders, getrou. By Clara het Johannes 3 dogter gehad. Hul eerste dogter, Johanna, was in 1704 gebore (~ 3 April 1704) en het jonk (voor 1714) gesterf. Hul tweede dogter, Elizabeth, gebore ongeveer 1711 (~ 6 November 1709) het op 29 September 1726 met Andries Pieter de Jager getrou. Johannes en Clara se derde dogter, Isabella (of soms ook Sibella genoem) is in 1711 gebore (~ 28 Junie 1711) en is 9 Maart 1727 met Philippe du Preez getroud. Philippe het die plaas Grootvadersbosch besit.

    In 1714, na die dood van Clara, het Johannes verder binneland toe getrek met sy twee dogters, Elisabeth and Sybille. Vanaf 1717 woon hy by Rhebokskloof, Kliprivier ("Cliprivier") in Wellington later die eiendom van Charl Cillie.

    'n Keerpunt was bereik aan die Kaap in 1715, toe die veiligheid van die vry-burgers sodanig verswak het dat die VOC nie meer in staat was om hulle te beskerk nie. Na die soveelste aanval, waartydens die huis van Pieter Rossouw afgebrand was en die vry-burgers se beeste gesteel is pleit die boere by die politieke raad vir toestemming om 'n vergeldingskommando bymekaar te maak. Op Woensdag, 20 November 1715, word 'n kommando van 30 vrywillegers onder die bevel van "burgervaandrig" Schalk Willemsz van der Merwe en "wagtmeester" Jan Harmensz Potgieter opdrag gegee om die boesmans wat die aanval gedoen het te gaan soek en die gesteelde beeste terug te bring. Gedurende hierdie ekspidiesie wond Jan Harmensz 'n boesmanvrou noodlottig. In die notules van die Politieke Raad van Dinsdag, 7 January 1716, gee Jan Harmensz, wat beskryf word as 'n vry-burger van Stellenbosch, sy verslag oor die ekspidisie.

    Jan was aangekla voor die Krygsraad en baie jare daarna, na baie oorweging en verdere getuinisse voor die Krygsraad, is Jan uiteindelik op 14 October 1727 ontslaan uit die weermag op grond van "gevorderde ouderdom en onbehoorlike gedrag".

    Hierdie ekspediesie merk die begin van die kommandostelsel in Suid Afrika, waarvolgens die beskerming van die plattelandse mense in die hande van vrywillige burgers gelaat word. Later is die kommando stelsel met wette gereguleer, met die kommandant en die veldkornet as verkose leiers van die kommandoes.

    Op 18 Februarie 1714 trou Johannes weer met Maria Catharina van Eeden (* 13 Februarie 1692), die dogter van Jan Janse van Eeden en Maria Russaar. By Maria het hy 7 kinders (3 dogter en 4 seuns) gehad. Die twee oudste dogters, Hester (~ 23 Februarie 1716) en Emmerentia (~ 20 Oktober 1719) is met die twee Botha broers, Christoffel en Jacobus, getroud. Hierdie huwelikke is van belang aangesien daar vir eeue daarna vriendskappe tussen die twee families sou wees en vele huwelike sou tussen hierdie families plaasvind. Johannes en Maria se derde kind, Johannes, is in 1722 gebore (~ 1 Maart 1722). Hierdie seun is met Aletta van Rooyen getrou. Sy agter-kleinseun, Cornelis Potgieter was later is die volgende eeu 'n baie bekende politikus in die Transvaal en was die voorsitter van die Transvaalse Volksraad. Johannes en Maria se vierde kind, Frederik (~ 11 Junie 1724), is eers met Eva Catharina Kriel en later met Maria Magdalena Landman getroud. Hy het in totaal 18 kinders (waarvan 10 seuns) gehad. Een van sy klein-seuns, Evert Frederik was 'n prominente leier van die voortrekkers in Natal. Die volgende seun, Theodorus (~ 7 April 1726), het by 5 kinders by Hester Anna Marais gehad. Min is bekend oor hulle sesde kind Hermanus Lambertus (~16 Mei 1728) en dit word geglo dat hierdie seun jonk moes gesterf het. Johannes en Maria se jongste dogter, Maria Johanna (~ 27 Augustus 1730), is met Christoffel Snyman getroud.

    Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduwee Jan Harmensz". Na sy dood trou sy weduwee met Theunis Botha, die skoonvader van haar twee dogters.

    Harmen Jansz en Isabella se tweede jongste kind, Hans Jurgen (~ 16 Julie 1690) het in Drakenstein gewoon, waar hy op 31 Maart 1720 met Cornelia Botha (die suster van Theunis Botha, wat later met Hans se skoonsuster getrou het) trou. Hans was 'n soldaat in diens van die VOC. Op 17 November 1722 word Hans vrygestel van die weermag as gevolg van 'n ligaamlike gebrek.

    Hans en Cornelia het 9 kinders (3 seuns en 6 dogter) gehad. Aangesien die gemeenskap in die Drakenstein / Stelenbosch gebied maar klein was, was dit daardie tyd maar moeilik om 'n man of vrou te vind wat nie reeds familiebande gehad het nie. Hul oudste seun, Hermanus (~ 15 Julie 1721), trou met sy niggie, Elsie Botha. Martha (~ 13 September 1722) het met Hermanus Steyn (s.v. Jacobus Steyn en Maria Potgieter) getrou. Elsie (~ 3 Februarie 1726) trou met Philippus Snuman, Isabella (~ 14 September 1727) trou met Anthony Lombaard en later met Christiaan Godlieb Lessing, Catharina (~ 2 Desember 1731) trou eers met haar neef Petrus Botha. Haar tweeling suster, Maria (~ 2 Desember 1731) het met hul neef Johannes Lodewikus du Preez getrou. Na Maria se dood trou Johannes en Catharina. Niks is verder bekend oor Hans en Cornelia se 5de kind, Amerentia (~ 5 Februarie 1730).

    Jacobus Potgieter (~ 14 November 1734), die tweede jongste kind van Hans en Cornelia, het met Clara Isabella du Preez, Johannes Lodewikus se suster getrou. Jacobus se kleinseun, Andries Hendrik, het in die volgende eeu as kommandant-generaal die boerevolk uit die Kaap Kolonie na die Transvaal gelei met die Groot Trek. Die jongste seun, Hans Jurgen (~ 15 April 1736) het 9 kinders (4 seuns) by Elisabeth van Staden gehad.

    Hans Jurgen sterf in 1736, waarna sy weduwee in 1738 met Cornelis van Rooyen trou.

    Die stamvader, Harmen Jansz het 5 dogters gehad. Catharina (~ 26 November 1679), is eers met September Pieter Hubner en later met Jacob Potje getroud. Niks is verder bekend oor Elizabeth (~ 26 Junie 1682) en Amerentia (~ 17 Sptember 1684). Maria (~ 31 Augustus 1687) is met Jacobus Steyn getroud. Die jongste kind, Beatrix (~ 17 Maart 1693) het na die dood van haar eerste man, Dirk Vroomhof, met Elias Kien, chirurg van Bercibes, getrou en met hulle twee kinders teruggekeer na Holland.

    Bronne:
    F Smith, Stellenbosch - Drie eeue (Stadsraad van Stellenbosch, 1979)
    Ters Van Huysteen, Hugenoteland (Tafelberg Uitgewers, Kaapstad, 1985)
    De Villiers, Geslagsregister van die Ou Kaapse families
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel IV, 1707-1717
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel V, 1716-1719
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel VII
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel VI, 1720-1723

    Verwys ook na:
    Stellenbosch 18/4: N0 11; MOOC 8/2:
    Inventarissen, 1705-1714, 22 Februarie 1714, No 102; MOOC 7/4: Testamenten, 1726-1735, No 147
    MOOC 7/4: Testamenten 1726-1735 nos. 130 & 147.

    Hy het in 1679 na die Eersterivier verhuis, waar hy gevestig het op die laer terrasse langs die Eersterivier, wat aan hom belowe is 1680, maar dit was eers baie later (1712) aan sy weduwee se boedel amptelik toegeken. Die plaas is uit die boedel aan Aletta Beck verkoop, wie dit "Voorgelegen" gedoop het. Die grond het bestaan uit twee dele - die oostelike deel strek van die huidige kerk van Stellenbosch tot by Mostertsdrift. Die veel groter westelike deel strek van erens tussen die huidige Andringa en Herte strate en sluit in die gebied waar die huidige stadsaal gebou is. Sy opstal was op hierdie groter deel, ongeveer waar Bird straat vir Dorp straat kruis. Die huis het 'n netjiese front, wat die indruk skep dat Harmen 'n ryk man moes gewees het. Later is hierdie deel van die plaas Voorgelegen gedoop. In 1693 verkoop hy deel van die grond aan Linnes.

    Op 8 November 1679 is die stad Stellenbosch gestig. Minder as drie weke nadat Simon van der Stel in 1679 by Kaap aangekom het as kommandeur van die nedersetting, het hy en 'n paar amptenare te perd 'n inspeksietog na Hottentots-Holland onderneem waar 'n paar vryburgers reeds gevestig het (vandag Somerset-Wes en omgewing). Nadat van der Stel se werk daar afgehandel was het hulle met 'n ompad teruggegaan. Op 8 November het hulle by 'n asemrowende landstreek uitgekom waar Harmen en 'n paar ander vryburgers gevestig was. Hulle het daardie aand op 'n eiland in die Eersterivier oornag. Op die eiland was daar baie pragtige hoë bome. Omdat geen kommandeur of goewerneur daar was nie, het Simon van der Stel die eilandjie Stellenbosch genoem.

    Die plek het hom onmidelik, uit die oogpunt van sy opdragte as kommandeur, geinteresseer omdat dit as voortreflik vir landbou beskou is. Onmiddellik nadat hy terug was by die Kasteel aan die Kaap, het hy aangekondig dat daar vir mense wat hulle langs die oewers van die Eersterivier wil vestig, grond beskikbaar is in die vorm van eiendomsplase. Baie gunstige voorwaardes is vir voornemende boere aangebied en die reaksie was goed.

    Potgieter het ook aktief deelgeneem aan die openbare lewe van die klein gemeenskap as "wagmeester" van die artillerie. Kommissaris H.W van Reede het hom aangestel as 'n lid van die heemraad in 1685 (saam met Gert van der Bijl, Henning Husing en Jan Cornelis Mostert). Van Reede verwys na hom nie by sy van nie, maar verwys eerder na hom by wyse van sy aambag, Harmen Jansz Smit, soos wat wel dikwels die geval was in daardie tye. Hy het sy ambag by Stellenbosch voortgesit, en later sy stief-seun, Nicolaas Vechtman in die ambag opgelei. Hierdie stief-seun was 'n groot vriend van Adam Tas, wat na hom verwys het as die "kreupel vulkaan" - 'n verwysing na die kreupel Romaanse smit-god, Volcanus.

    JA Hofmeyer verwys na die boek "Slagtersnek en sy mense" deur Dr J.A. Heese, waar daar vermeld word dat Harmen Jansz vermoor was in 1702. Heese het later dit reg gestel. Hofmeyer noem ook dat Harmen Jansz 'n permit toegestaan was in 1705 om 6 waems hout te versamel by die Vier-en-twintig-riviere en maak daarvan die aanname dat Harmen Jansz tussen 1 Sep 1705 and 1708 moes gesterf het. Sy weduwee hertrou met Lourens Verbrugge in 1708.

    In die indeks van hofsake in Uit die Raad van Justisie, 1652-1672 (Staatsdrukker, Pretoria 1986) verskyn daar verskeie sake waarin "Harmen Jansz" betrokke sou wees: 338, 30.7.1670, Harmen Jansz vs. Willem Willemsz van Deventer; skuld; saak geskik (CJ1, p583) 341, 30.7.1670, Harmen Jansz; hout sonder toestemming gekap (CJ1, p592) 396, 1.6.1671 & 6.1.1672, Fiskal cs. Harmen Jansz van Noordhoorn; Kompanjie se tyd en werktuie vir eie gewin gebruik; ses maande ad opus publicum en ses maande gasie pro fisco. (CJ 2952, p406-408, CJ 1, p672-672,739)

    Bronne:
    Patrick van Griethuisen Stellenbosch - Drie eeue, geredigeer en saamgestel deur F Smith, Stadsraad van Stellenbosch (1979), ISBN 0 620 03910-8. Artikel deur AM Hofmeyer.

    Hugo AM, Die Kerk van Stellenbosch 1686-1963 (Tafelberg 1963)

    Dr Carl Potgieter, Kommandant-general AH Potgieter

    Die Swardt Joernaal No 2, 30 Junie 1999 (Eric Swardt familiebond)

    Navorsing te danke aan:
    Eric Swardt swardte@icon.co.za


    Harmen Jansz Potgieter het op 8 Mei 1672 met Isabella Frederiks getrou. Hulle het 7 kinders gehad, plus een kind, Nicolaas Vechtman, van Isabella se vorige huwelik.
    Hulle eerste kind, 'n seun, Johannes Potgieter, is ongeveer 1674 gebore (hy is op 23 September 1674 gedoop aan die Kaap). Hy was die eerste Potgieter wat op Suid-Afrikaanse bodem gebore is. Johannes, ook bekend as Jan Harmensz Potgieter, het 24 Jul 1702 met Clara Herbst (* 1687), die dogter van Johannes Herbst van Bremen en Lysbeth Sanders, getrou. By Clara het Johannes 3 dogter gehad. Hul eerste dogter, Johanna, was in 1704 gebore (~ 3 April 1704) en het jonk (voor 1714) gesterf. Hul tweede dogter, Elizabeth, gebore ongeveer 1711 (~ 6 November 1709) het op 29 September 1726 met Andries Pieter de Jager getrou. Johannes en Clara se derde dogter, Isabella (of soms ook Sibella genoem) is in 1711 gebore (~ 28 Junie 1711) en is 9 Maart 1727 met Philippe du Preez getroud. Philippe het die plaas Grootvadersbosch besit.

    In 1714, na die dood van Clara, het Johannes verder binneland toe getrek met sy twee dogters, Elisabeth and Sybille. Vanaf 1717 woon hy by Rhebokskloof, Kliprivier ("Cliprivier") in Wellington later die eiendom van Charl Cillie.

    'n Keerpunt was bereik aan die Kaap in 1715, toe die veiligheid van die vry-burgers sodanig verswak het dat die VOC nie meer in staat was om hulle te beskerk nie. Na die soveelste aanval, waartydens die huis van Pieter Rossouw afgebrand was en die vry-burgers se beeste gesteel is pleit die boere by die politieke raad vir toestemming om 'n vergeldingskommando bymekaar te maak. Op Woensdag, 20 November 1715, word 'n kommando van 30 vrywillegers onder die bevel van "burgervaandrig" Schalk Willemsz van der Merwe en "wagtmeester" Jan Harmensz Potgieter opdrag gegee om die boesmans wat die aanval gedoen het te gaan soek en die gesteelde beeste terug te bring. Gedurende hierdie ekspidiesie wond Jan Harmensz 'n boesmanvrou noodlottig. In die notules van die Politieke Raad van Dinsdag, 7 January 1716, gee Jan Harmensz, wat beskryf word as 'n vry-burger van Stellenbosch, sy verslag oor die ekspidisie.

    Jan was aangekla voor die Krygsraad en baie jare daarna, na baie oorweging en verdere getuinisse voor die Krygsraad, is Jan uiteindelik op 14 October 1727 ontslaan uit die weermag op grond van "gevorderde ouderdom en onbehoorlike gedrag".

    Hierdie ekspediesie merk die begin van die kommandostelsel in Suid Afrika, waarvolgens die beskerming van die plattelandse mense in die hande van vrywillige burgers gelaat word. Later is die kommando stelsel met wette gereguleer, met die kommandant en die veldkornet as verkose leiers van die kommandoes.

    Op 18 Februarie 1714 trou Johannes weer met Maria Catharina van Eeden (* 13 Februarie 1692), die dogter van Jan Janse van Eeden en Maria Russaar. By Maria het hy 7 kinders (3 dogter en 4 seuns) gehad. Die twee oudste dogters, Hester (~ 23 Februarie 1716) en Emmerentia (~ 20 Oktober 1719) is met die twee Botha broers, Christoffel en Jacobus, getroud. Hierdie huwelikke is van belang aangesien daar vir eeue daarna vriendskappe tussen die twee families sou wees en vele huwelike sou tussen hierdie families plaasvind. Johannes en Maria se derde kind, Johannes, is in 1722 gebore (~ 1 Maart 1722). Hierdie seun is met Aletta van Rooyen getrou. Sy agter-kleinseun, Cornelis Potgieter was later is die volgende eeu 'n baie bekende politikus in die Transvaal en was die voorsitter van die Transvaalse Volksraad. Johannes en Maria se vierde kind, Frederik (~ 11 Junie 1724), is eers met Eva Catharina Kriel en later met Maria Magdalena Landman getroud. Hy het in totaal 18 kinders (waarvan 10 seuns) gehad. Een van sy klein-seuns, Evert Frederik was 'n prominente leier van die voortrekkers in Natal. Die volgende seun, Theodorus (~ 7 April 1726), het by 5 kinders by Hester Anna Marais gehad. Min is bekend oor hulle sesde kind Hermanus Lambertus (~16 Mei 1728) en dit word geglo dat hierdie seun jonk moes gesterf het. Johannes en Maria se jongste dogter, Maria Johanna (~ 27 Augustus 1730), is met Christoffel Snyman getroud.

    Jan Harmensz sterf waarskynlik in 1733, aangesien die opgaafrolle van 1734 sy vrou aandui as "weduwee Jan Harmensz". Na sy dood trou sy weduwee met Theunis Botha, die skoonvader van haar twee dogters.

    Harmen Jansz en Isabella se tweede jongste kind, Hans Jurgen (~ 16 Julie 1690) het in Drakenstein gewoon, waar hy op 31 Maart 1720 met Cornelia Botha (die suster van Theunis Botha, wat later met Hans se skoonsuster getrou het) trou. Hans was 'n soldaat in diens van die VOC. Op 17 November 1722 word Hans vrygestel van die weermag as gevolg van 'n ligaamlike gebrek.

    Hans en Cornelia het 9 kinders (3 seuns en 6 dogter) gehad. Aangesien die gemeenskap in die Drakenstein / Stelenbosch gebied maar klein was, was dit daardie tyd maar moeilik om 'n man of vrou te vind wat nie reeds familiebande gehad het nie. Hul oudste seun, Hermanus (~ 15 Julie 1721), trou met sy niggie, Elsie Botha. Martha (~ 13 September 1722) het met Hermanus Steyn (s.v. Jacobus Steyn en Maria Potgieter) getrou. Elsie (~ 3 Februarie 1726) trou met Philippus Snuman, Isabella (~ 14 September 1727) trou met Anthony Lombaard en later met Christiaan Godlieb Lessing, Catharina (~ 2 Desember 1731) trou eers met haar neef Petrus Botha. Haar tweeling suster, Maria (~ 2 Desember 1731) het met hul neef Johannes Lodewikus du Preez getrou. Na Maria se dood trou Johannes en Catharina. Niks is verder bekend oor Hans en Cornelia se 5de kind, Amerentia (~ 5 Februarie 1730).

    Jacobus Potgieter (~ 14 November 1734), die tweede jongste kind van Hans en Cornelia, het met Clara Isabella du Preez, Johannes Lodewikus se suster getrou. Jacobus se kleinseun, Andries Hendrik, het in die volgende eeu as kommandant-generaal die boerevolk uit die Kaap Kolonie na die Transvaal gelei met die Groot Trek. Die jongste seun, Hans Jurgen (~ 15 April 1736) het 9 kinders (4 seuns) by Elisabeth van Staden gehad.

    Hans Jurgen sterf in 1736, waarna sy weduwee in 1738 met Cornelis van Rooyen trou.

    Die stamvader, Harmen Jansz het 5 dogters gehad. Catharina (~ 26 November 1679), is eers met September Pieter Hubner en later met Jacob Potje getroud. Niks is verder bekend oor Elizabeth (~ 26 Junie 1682) en Amerentia (~ 17 Sptember 1684). Maria (~ 31 Augustus 1687) is met Jacobus Steyn getroud. Die jongste kind, Beatrix (~ 17 Maart 1693) het na die dood van haar eerste man, Dirk Vroomhof, met Elias Kien, chirurg van Bercibes, getrou en met hulle twee kinders teruggekeer na Holland.

    Bronne:
    F Smith, Stellenbosch - Drie eeue (Stadsraad van Stellenbosch, 1979)
    Ters Van Huysteen, Hugenoteland (Tafelberg Uitgewers, Kaapstad, 1985)
    De Villiers, Geslagsregister van die Ou Kaapse families
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel IV, 1707-1717
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel V, 1716-1719
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel VII
    Resolusies van die Politieke Raad, Deel VI, 1720-1723

    Verwys ook na:
    Stellenbosch 18/4: N0 11; MOOC 8/2:
    Inventarissen, 1705-1714, 22 Februarie 1714, No 102; MOOC 7/4: Testamenten, 1726-1735, No 147
    MOOC 7/4: Testamenten 1726-1735 nos. 130 &

    Die POTGIETER voorouers is deur Patrick van Griethuisen en Dr Ludwich Edel nagevors en terug gevolg tot by Bernd POTGEITER wat trou met 'n dogter van Heinrich KETELER. Hy kom van Essen, op die Ruhr, na Nordhorn wat in die Graafskap van Bentheim, Duitsland geleë is. In 1546 is sy naam in die Burgerboek daar ingeskryf en in 1577 word hy nog daar in 'n akte genoem. Sy skoonpa, Hynrich Keteler, of ook Kettel Hinrik genoem, woon omstreeks 1500 tot 1537 in Ossenhoek.

    Dr Jordaan Potgieter volg die Potgieter naam selfs verder terug in sy navorsing tot by Hermann (1463), sy seun Gerhard (1493) en kleinseun Diederik (1541). Diederik sou dan ook die vader van Berndt hierbo wees.

    Essen (in Duitsland) is tot vandag toe nog beroemdvir die Ysterwerke en was daardie tyd ook reeds baie bekend vir die pot- en ketelgieters wat daarvandaan kom. Dit gee waarskynlik vir ons 'n goeie leidraad na die oorsprong van die van POTGIETER.

    Barend het sover bekend 3 kinders gehad. Kettel Hinrich POTGETER, of ook Kettelhinrich genoem, wat trou met Fenne HILLERINCK wat van Hesepe kom. Na wat bekend is het hulle het geen nageslag nagelaat nie. Sy tweede seun was Kettel Hermann POTGETER. Hulle enigste bekende dogter was Kettel Grete POTGETER wat getrou het met Albert ROLOWES.

    Kettel Hermann POTGETER, of ook Kettelhermann genoem, was getroud met Agnese SCHOLTEN, 'n dogter van Scholten VON BIMOLTEN, wat van Bimolten afkomstig is. Hulle woon op Ossenhoek, maar in die oorlogtyd woon hulle by sy stiefouers op die Scholten boerdery. Agnese was ook Nese of Gese genoem. Slegs een kind van hierdie huwelik Nesen Hermann POTTGETER wat ongeveer in 1590 gebore is, is bekend.

    Hermann POTTGETER, hy word ook genoem Nesen Hermann, waarskynlik so vernoem na sy moeder, Nese (Agnese). Hermann is ongeveer 1590 gebore en in 1667 word sy naam in Nordhorn aangetref as Hermann Pottgeter, burgermeester van Nordhorn. Hy het reeds voor die dertigjarige oorlog getrou metTryne, die stiefdogter van Gerdt Arents. Hermann was ook lid van die Nordhorn skoenmakersgulde. Hulle het vier kinders gehad; Nesen Lambert POTGIETER wat die eienaar van 'n stuk grond in Pottkamp, Adeldorf was, Gert POTGETER wat die eienaar van die "Faberhaus" in Schuttorf was, Hermann POTTGEITER wat in 1648 trou met 'n dogter van Swenne VON LODDEN, en Jan POTGIETER.

    Jan (of Johannes) POTGIETER was gebore in Nordhorn, Wesfalen, Duitsland en trou in 1634 met Schwerne LODDEN, die dogter van Swenne VON LODDEN van Frensdorf . Sy was ook in Nordhorn gebore, in die jaar 1610. Jan was ook genoem Ossenjan of Kettel Johan.

    Ons stamvader Harmen Jansz POTGIETER wat in 1635 in Nordhorn gebore is was die enigste seun uit hierdie huwelik.

    Harmen Janz was die seun van Jan Potgieter (gebore 1605) van Nordhorn, Duitsland, en Schwerne LODDEN (gebore 1610), van Frensdorf, Duitsland. In 1670 verhuis Harmen na Amsterdam, en tree daar in diens van die VOC as soldaat en kom nadie Kaap van Goeie Hoop, waar hy met Isabella Fredericks (of Beeltjie), weduwee van Claas Vechtman trou. Hulle het 8 kinders gehad, wat een seun van Isabella se vorige huwelik insluit. Later verlaat hy die diens van die VOC en word vry-smit.

    Noordhoorn is geleë in die Groningen provinsie, sui-wes van die stad Griningen. Die Potgieterfamilie het daar op 'n plaas gewoon met die families Steyn en Prinsloo as bure. Harmen was dan ook 'n lewenslange vriend van Douw Gerbrand Steyn. Sy dogter, Maria, het later met Jacobus Steyn, die aangenome seun van Douw getrou en so die stammoeder van die Steyns in Suid-Afrika geword.

    Hy was een van die eerste bewoners van die nuwe nedersetting by die Eersterivier (Stellebosch), waar hy sy ambag as smit beoefen. Hy word deur de Wet gelys as smit 1674-1705. (de Wet GC, Die vryliede en vryswartes in die Kaapse nedersetting, p68). In 1688 het hy sy smitswinkel aan Lourens Verbrugge oorgedra vir die helfte van die wins (p107, verw1STB 18/152 kontrak 1.12.1687).

    De Wet meld dat Harmen in 1663 'n vryburger geword het, in 1670 weer tot die Kompanjie in diens getree en in 1674 weer uitgetree en 'n vryburger gebly tot sy dood in 1706. (p 197, verw Boesken AJ, Resolusies vdpolitieke raad, II 4.2.1671, p56; VC 49 Monsterrolle van vryliede 31.12.1706, p107)

    Hy het in 1679 na die Eersterivier verhuis, waar hy gevestig het op die laer terrasse langs die Eersterivier, wat aan hom belowe is 1680, maar dit was eers baie later (1712) aan sy weduwee se boedel amptelik toegeken. Die plaas is uit die boedel aan Aletta Beck verkoop, wie dit "Voorgelegen" gedoop het. Die grond het bestaan uit twee dele - die oostelike deel strek van die huidige kerk van Stellenbosch tot by Mostertsdrift. Die veel groter westelike deel strek van erens tussen die huidige Andringa en Herte strate en sluit in die gebied waar die huidige stadsaal gebou is. Sy opstal was op hierdie groter deel, ongeveer waar Bird straat virDorp straat kruis. Die huis het 'n netjiese front, wat die indruk skep dat Harmen 'n ryk man moes gewees het. Later is hierdie deel van die plaas Voorgelegen gedoop. In 1693 verkoop hy deel van die grond aan Linnes.

    Op 8 November 1679 is diestad Stellenbosch gestig. Minder as drie weke nadat Simon van der Stel in 1679 by Kaap aangekom het as kommandeur van die nedersetting, het hy en 'n paar amptenare te perd 'n inspeksietog na Hottentots-Holland onderneem waar 'n paar vryburgersreeds gevestig het (vandag Somerset-Wes en omgewing). Nadat van der Stel se werk daar afgehandel was het hulle met 'n ompad teruggegaan. Op 8 November het hulle by 'n asemrowende landstreek uitgekom waar Harmen en 'n paar ander vryburgers gevestig was. Hulle het daardie aand op 'n eiland in die Eersterivier oornag. Op die eiland was daar baie pragtige hoë bome. Omdat geen kommandeur of goewerneur daar was nie, het Simon van der Stel die eilandjie Stellenbosch genoem.

    Die plek hethom onmidelik, uit die oogpunt van sy opdragte as kommandeur, geinteresseer omdat dit as voortreflik vir landbou beskou is. Onmiddellik nadat hy terug was by die Kasteel aan die Kaap, het hy aangekondig dat daar vir mense wat hulle langs die oewers van die Eersterivier wil vestig, grond beskikbaar is in die vorm van eiendomsplase. Baie gunstige voorwaardes is vir voornemende boere aangebied en die reaksie was goed.

    Potgieter het ook aktief deelgeneem aan die openbare lewe van dieklein gemeenskap as "wagmeester" van die artillerie. Kommissaris H.W van Reede het hom aangestel as 'n lid van die heemraad in 1685 (saam met Gert van der Bijl, Henning Husing en Jan Cornelis Mostert). Van Reede verwys na hom nie by sy van nie,maar verwys eerder na hom by wyse van sy aambag, Harmen Jansz Smit, soos wat wel dikwels die geval was in daardie tye. Hy het sy ambag by Stellenbosch voortgesit, en later sy stief-seun, Nicolaas Vechtman in die ambag opgelei. Hierdie stief-seun was 'n groot vriend van Adam Tas, wat na hom verwys het as die "kreupel vulkaan" - 'n verwysing na die kreupel Romaanse smit-god, Volcanus.

    JA Hofmeyer verwys na die boek "Slagtersnek en sy mense" deur Dr J.A. Heese, waar daar vermeld worddat Harmen Jansz vermoor was in 1702. Heese het later dit reg gestel. Hofmeyer noem ook dat Harmen Jansz 'n permit toegestaan was in 1705 om 6 waems hout te versamel by die Vier-en-twintig-riviere en maak daarvan die aanname dat Harmen Jansz tussen 1 Sep 1705 and 1708 moes gesterf het. Sy weduwee hertrou met Lourens Verbrugge in 1708.

    In die indeks van hofsake in Uit die Raad van Justisie, 1652-1672 (Staatsdrukker, Pretoria 1986) verskyn daar verskeie sake waarin "Harmen Jansz" betrokke sou wees: 338, 30.7.1670, Harmen Jansz vs. Willem Willemsz van Deventer; skuld; saak geskik (CJ1, p583) 341, 30.7.1670, Harmen Jansz; hout sonder toestemming gekap (CJ1, p592) 396, 1.6.1671 & 6.1.1672, Fiskal cs. Harmen Jansz van Noordhoorn; Kompanjie se tyd en werktuie vir eie gewin gebruik; ses maande ad opus publicum en ses maande gasie pro fisco. (CJ 2952, p406-408, CJ 1, p672-672,739)

    Bronne:

    Patrick van Griethuisen Stellenbosch - Drie eeue, geredigeer en saamgestel deur F Smith, Stadsraad van Stellenbosch (1979), ISBN 0 620 03910-8. Artikel deur AM Hofmeyer.

    Hugo AM, Die Kerk van Stellenbosch 1686-1963 (Tafelberg 1963)

    Dr Carl Potgieter, Kommandant-general AH Potgieter

    Die Swardt Joernaal No 2, 30 Junie 1999 (Eric Swardt familiebond)

    Navorsing te danke aan: Eric Swardt swardte@icon.co.za

    Bydrae te danke aan:

    Webblad:

    In 1665 he was amason in Stellenbosch. Later "hoefsmid".

    Harmen married Isabella FREDERIKS, [S] on 8 May 1672 in Swellendam, Cape, South Africa. Isabella was born on 8 May 1652 in Amsterdam, North Holland, Netherlands; died in 1711 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]


  6. 13.  Isabella FREDERIKS, [S] was born on 8 May 1652 in Amsterdam, North Holland, Netherlands; died in 1711 in Cape, South Africa.

    Notes:

    From Merano in Southern Tirol.

    Hulle het 8 kinders gehad, wat een seun van Isabella se vorige huwelik insluit.

    Alt Name: Isabella (of Beeltjie) FREDERIKS

    Afkomstig van Amsterdam. Weduwee van Nikolaus Vechtman van Merano in Suid-Tirool.

    Notes:

    Married:
    Alt Marriage: Harmen Jansz POTGIETER Progenitor Date: 8 May 1672 Location: Stellenbosch, Cape, South Africa

    Children:
    1. Eliabeth POTGIETER and died.
    2. 6. Johannes (Jan Harmensz) POTGIETER, b1 was born about 1650 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 23-6 Sep 1674 in Swellendam, Cape, South Africa; died in 1733 in Cape, South Africa.
    3. Jan Harmensz NN, b1 was christened on 23 Sep 1673-1674; and died.
    4. Frederik POTGIETER, b2 was christened on 28 Feb 1677; died in in Cape, South Africa.
    5. Frederick POTGIETER was born on 28 Mar 1677; and died.
    6. Catharina POTGIETER, b3 was born in 1679 in Stellenbosch, Cape, South Africa; was christened on 26 Nov 1679 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    7. Elisabeth POTGIETER, b4 was christened on 28 Jun 1682 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    8. Elizabeth POTGIETER, b4 was christened on 28 Jun 1682 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    9. Amerentina POTGIETER, b5 was christened on 17 Sep 1684 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    10. Emerentia POTGIETER was christened on 17 Sep 1684 in Stellenbosch, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    11. Maria POTGIETER, b6 was born in in South Africa; was christened on 31 Aug 1687 in Cape Town, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.
    12. Hans Jurgen POTGIETER, b7 was born in in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl); was christened on 16 Jul 1690 in Cape Town, Cape, South Africa; died in 1736 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl).
    13. Beatrix POTGIETER, b8 was born about 1693; was christened on 17 Mar 1693 in Swellendam, Cape, South Africa; died in in Cape, South Africa.

  7. 14.  Jan Janse VAN E(E)DEN, progenitor was born about 1637 in Oldenburg, Germany; was christened in 1637 in Oldenburg, Germany; died about 1704 in Cape, South Africa.

    Notes:

    Also known as Jan van Oldenburg

    Arrived in S.A. in 1662. Marriage date also shown as 13 Jul 1688.

    Heese en Lombaard

    Van Eeden, Jan Janse *1637 Aankoms 1662 as onderscheepskorporaal''. In 1682 vestig hy hom op Krommerivier'' by Stellenbosch as smid en boer; Vryburger van Stellenbosch 1688; hy word amptelik eerste eienaar van Krommerivier in 1692 na die aankoms van die eerste landmeter, ene Mostert. Maak 'n gesamentlike testament as Jan Jantz; Sy boedel gedateer 26 Mei 1702 dui aan dat hy 'n suksesvolle boer was ±DU1662 [972] 13.07.1688 Kaapstad

    De Villiers en Pama : van EEDEN Jan Janse van Eeden. v. Oldenburg (ook we1 Jan van Oldenburg genoem),* 1637. Aank. 1662 ,,onderscheepskorporaal". x Oktober 1671 Lysbetb Jansz, v. Amsterdam; xx 13.6.1688 Maria Russaar, v. Blois. in Frankryk. + I7I I.
    bl Johannes.= 19.1.1676
    b2 Ary, = 16.4.1690, x 29.3.1711 Judith du Plessis
    b3 Jacobus, = 13.2.1692, x Regina Christina Deetlof xx Regina Jonkers v d K MOOC13/1:62
    b4 Frederik.* 1694. x Hendrina Stevens. d.v. Steven Joost. v. Druten. en Pietertjie Gerrits
    b5 Maria Catharina, = 31.1.1696, x J. H. Potgieter; xx T. Botha
    b6 Dirk. = 3.11.1697

    Volgens SAG 2 was hy van Oldenburg afkomstig en is ook soms na verwys as Jan van Oldenburg. Hy arriveer in 1662 in die Kaap as “onderscheepskorporaal”. Word burger van Stellenbosch in 1688.

    Arriveer aan die Kaap in 1662 van Oldenburg. Burger van Stellenbosch in 1688. Was voorheen getroud met Lysbeth Jansz van Amsterdam.

    Jan married Maria ROUSSEAU on 13 Jul 1688 in Cape Town, Cape, South Africa. Maria (daughter of Daniel ROUSSEAU and Marie RETIF) was born on 19 Oct 1666 in Blois, Orl; died after 1711 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]


  8. 15.  Maria ROUSSEAU was born on 19 Oct 1666 in Blois, Orl (daughter of Daniel ROUSSEAU and Marie RETIF); died after 1711 in Cape, South Africa.

    Notes:

    14 Russaar(Rousseau),Maria *1659 V na 1711 : van ook gespel Rossar'' op testament; van Blois, Frankryk, waarskynlik verwant aan stamvader Pierre Rousseau; Maria en 14 ander Hugenote (Totaal 6 mans, 6 vrouens en 3 kinders) gaan aan boord van Die Kamer van Amsterdam se seilskip die Brossenburg (lengte 36 meter). In beheer was Kaptein Jan Claasje Valcquit. Hulle verlaat Textell op 6 Januarie 1688 en arriveer op 12 Mei 1688 in Tafelbaai. Op 13 Julie 1688 tree sy in die huwelik met die Duitser Johan van Ede.

    Sy trou later met Cornelis Joost van Dale.


    SAG 2 spel haar van as Russaar.
    !SAG vol 2 page 166 wife of A

    Notes:

    Married:
    Alt Marriage: Jan Janse van EEDEN progenitor Date: 13 Jul 1688 Location: France, Suid Afrika

    Children:
    1. Johannes VAN E(E)DEN, b1 was christened on 19 Jan 1676; and died.
    2. Jacobus VAN E(E)DEN, b3 was born est 1690 in Cape, South Africa; was christened on 13 Feb 1692 in Tulbagh, Cape, South Africa; died in 1713 in Cape, South Africa.
    3. Ary VAN E(E)DEN, b2 was born on 16 Apr 1690 in Vollenhove, Overijsel, Netherlands; was christened on 16 Apr 1690; died in in Cape, South Africa.
    4. Frederik VAN E(E)DEN, b4 was born in 1694 in Cape Town, Cape, South Africa; died on 21 Jul 1752 in Cape, South Africa.
    5. 7. Maria Catharina VAN E(E)DEN, b5 was born about 1696 in France; was christened on 31 Jan 1696; died in in Cape, South Africa.
    6. Dirk VAN E(E)DEN was christened on 11 Mar 1697 in Stellenbosch, Cape, South Africa; and died.
    7. Dirk VAN E(E)DEN, b6 was christened on 3 Nov 1697; and died.


Webmaster Message

  • We strive to document all of our sources in this family tree. It will be very greatly appreciated if you volunteer to help with family history research, typing, data input, or by uploading your own family tree and photos. To do so you MUST email your phone number, and a time that I can phone you to Greeff@Greeff.info