Willem JANSE(N) VAN RENSBURG, b4

Notes:

Died in a battle with Bushmen

Stock farmer in the "Koue Bokkeveld".

Burger Drakenstein. He started the branch of the Van Rensburg family which settled in the Cold Bokkeveld, Ceres ditrict. His parents possessed a number of loan farms, the first being Hottentotsfontein at Riebeecks Casteel in 1709. At the age of twelve Willem was orpaned. He owned 7 cattle, 2 horses and 13 sheep according to inventaris. The loan farms Rensburg, Calaas Voogds River and Zeekoeigat (on the Groot Berg River, 9 km north of Wellington) belonged to the family then. Willem and his brother Nicolaas were raised by their eldest brother Johannes . (Evidence suggested on the farm Twee Kuilen on the Valse River). The other children were raised by Frans Smit who was married to their half-sister Maria. Twelve children were born in this family (Pama-de Villiers). In 1803 H. Lichtenstein accompanied General de Mist's traveling party. They stopped at the farm Leeukuil and were
entertained for lunch by the widow of Willem. The family had a deaf and dumb son and daughter who were both nearly thirty. The guests were impressed how well the family communicated with them and how the disability did not hinder their contribution in the house and with husbandry. (The farm Leeukuil receives attention by H. Fransen and M. Cook in The Old Houses of the Cape.) Much work remains to determine the contribution of this part of the family.

Willem became a member of the Drakenstein church 5 October 1738. Willem possesed in 1741: 5 horses, 40 cattle, 150 sheep, 3 slaves and 3 weapons. He served in the commando as dragooner.

Died:
Died in a battle with Bushmen

Willem married Anna Sophia BURGER, b2c4 on 2 Jul 1740 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl). Anna (daughter of Willem BURGER, b2 and Elsie (Elisabeth) VAN DER MERWE, b2c1) was christened on 17 Jan 1723 in Paarl, Cape, South Africa; died on 17 Jan 1798 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

Alt Birth: Abt 1680 Rynsburg, Leiden, Nederland

Die Rietvleiers - Die familiegeskiedenis van 'n tak van die familie Van Rensburg - J H van Rensburg a1 (stamvader). Arriveer c. 1708, waarskynlik van Rensburg in Schleswig-Holstein (destyds deel van Denemarke ) of, soos sommige meen, van Rynsburg in Nederland, boer agtereenvolgens te Hottentotsfontei n by Riebeek-Kasteel, Rensburg in die Land van Waveren en Zeekoeigat (naby Wellington).

CLAAS JANSZ: VAN RENSBURG
1661-December 1728

Mystery of Claas's Arrival at the Cape
Claas Jansz was the 'stamvader' of the Van Rensburg's in South Africa. Mystery surrounds his first 47 years, our first contact with him is his wedding entry, in 1708. The arrival of Claas at the Cape is not known. Leaving Europe and making his way to the southern part of Africa was a major relocation, on arrival he would have seen this view of Cape, with Table mountain, painting is from early 1700's. Research into early documents does not reveal his pres ence earlier at the Cape. (1)

Earliest Record at the Cape 1708
The earliest record of his presence at the Cape is his marriage, in the year 1708. The Cape was filled with great political changes. The previous few years there were major confrontation between the burghers (some of the key burghers Husing, Tas (2) ) and Governor W.A. van der Stel. He was feathering his own nest and denying them opportunities with contracts to supply the Company with wine and meat. It is presumed that Claas must have arrived in 1708, the year preceding Governor van der Stel was removed due to corruption. The Marriage entry at Stellenbosch church, 14 th August 1708 has recorded Claas marrying Aletta van der Merwe (3 ) , the minister H. Beck officiated. We have a very good idea what the village and church wou ld have looked like since there is a drawing made less than two years later. Here is the draw ing by van Stade from 1710 of the village Stellenbosch with the church (4) . One must admire a 47 year old man being able to persuade a 24 year old widow to marry him, and/or did she need some security, being just widowed and having two little children. It is likely that Claas had been previously married since the title "jonge man" or abbreviation j.m. (meaning bachelor), is not attributed to him with his wedding entry. Claas Jansz (which means Claas the son of Jan) was born in 1661. Since Nicolaas is the family name, it is most likely his full name. His year of birth is determined from Claas's will (5) which states that he was 66 at the time of making the will on the 21st March 1727.

The Naming says it All:
The custom, prior to surnames usage was that a person was known as: "Given name and then Father's name plus son". Applying this to Claas Jansz: His given name is - Claas. His father's name was 'Jan' and 'sz' represents 'se zoon' which means son (or son belonging to him). Thus each next generation, the last named changes to who their father was. The full name of Jan was most likely Johannes since the eldest son was named such. Claas's mother's name was most probably Cecilia, since it was customary (6) to name the second daughter after the father's mother. The child Hendrik could have been named after Claas's eldest brother if they followed the naming pattern in this footnote, refer also to table under Naming Custom and Claas's children further below. Thus we can presume that Claas's eldest brother was called Hendrik. If we apply the naming custom now to these two brothers we get the following possibilities:

If Claas was the eldest son and Hendrik the second eldest. This would mean that Claas was named after his father's father and Hendrik was named after his mother's father. The ancestral chart would look like. If Hendrik was the eldest son and Claas was the second eldest son then Hendrik was named after his father's father and Claas was named after his mother's father. Claas could not have been a third eldest son since he did not receive his father's name, refer to footnote 5.
If Claas was the fourth eldest son. Then Hendrik was the eldest son and named after his father's father. We would not know the name of the second eldest son who was named after the mother's father. The third eldest son would have been named Jan after the father and Claas the fourth son would have been named after the father's eldest brother. Furthermore with Claas we have a major change in usage of names and surnames. Dr C. Pama wrote in a letter to me 18 August 1988 "In the Low Countries and north of it one usually find s that fixed surnames start in the south and the further one goes to the North, the later the adoption of surnames. In Flanders they are quite common already in the 13th and 14th century but in Amsterdam they appear not earlier than the 16th Century. In Frisia(Friesland) it appeared that when in 1811 Napoleon compelled everyone in Holland to adopt a fixed surname, most of the Frisians did not have one yet." Claas was then still using the old naming customs, and yet during his life time we have the introduction of surname usage in our ancestors. With his descendants many wanted to maintain both the old custom that was in use up and until Claas, therefore using 'Janse' and yet also using the introduced surname 'van Rensburg'.

Rijnsburg versus Rendsburg
Where Claas originated from is not a settled issue. Some feel that he came from Rijnsburg , 5 km Northwest of Leiden in the Netherlands. Research into baptismal records conducted at Rijnsburg was fruitless according to Heese (7) . Baptism records for the church which are held at the Algemeen Rijksargief of Den Haag go back to 1675 and Claas was born prior to that. Research that was done into the 'regterlike' and 'notariele' archives at Den Haag found no mention made of a Rijnsburger who moved or traveled to the Cape. Others feel that he came from Rendsburg in Schleiswig-Holstein, Germany. Research done into the baptismal records there have not substantiated this theory either.

The evidence for Rijnsburg,
Dutch origin-Some official documents spelt Claas's place of origin as Rijnsburg 1. Claas's son Johannes (b1) spelt his surname as Rinsburg (8) 2. Claas married Aletta whose family was of Dutch origin 3. This theory is supported by E. Rosenthal, Dr W.H.J. Punt and Dr C. Pama (9) 4. The evidence for Rendsburg (10) , German origin-Some official documents spell Claas's place of origin Rensburg and Rensborg (the latter supports Rendsburg since this town was a disputed town with Denmark and they sometimes spelled the town with the "borg" ending)

1. The Cape was Dutch, thus it is more plausible to have a German/Danish name being Dutchified at the Cape, than have a Dutch name being altered to a German/Danish way of spelling at the Cape
2. In the document of request (11) for Land ownership, the measurement is given as "Rijnsland roeden". Yet place of origin for Claas in the same document is given as Rensburg. A clear distinction between 'Rens' and 'Rijns' thus not from the same root origin
3. The Dutch version has the prefix "Rijn" which was very commonly known, the river Rhine is spelt 'Rijn'
4. Claas does not appear as a Member of the Drakenstein Church (12) compiled by minister Petrus van Aken, even though Aletta is on it. A possible reason could be that he was Lutheran thus from German origin and not Calvinistic which would mean he was from Dutch origin
5. His son Hendrik (b6) spells the surname as Rensenbur , could this variation indicate the missing "d"
6. The Boer president W.C.J. van Renseburg of the ZAR 1863, spelt his surname (13)as such , yet conversely claims that he was from Dutch descent
7. If Claas served as a soldier, it should be noted that Germans tended to serve in the army and Dutch in the navy
8. This theory is supported by Dr J Hoge and H.T. Colenbrander (14)
9. What was the real surname: van Rensburg, Van Rensburg, Jansen van Rensburg?

Are they all from the same ancestor? and which is the authentic one? There was only one stamvader and the facts are that he signed his name as Claas Jansz. Which means Claas the son of Jan. In order to distinguish between all the people who were Jansz (in other words their fathers had the same name, there were scores of Jansz at the Cape. The real difficulty was that there were a number of persons with the same name as our stamvader: Claas Jansz: van Hofland; C laas Jansz: van Alkmaar; Claas Jansz: van Amsterdam; Claas Jansz: van Reeuwijk) the authorities added where they were from in order to distinguish them from one another. Thus some people eventually received a double barrel surname. Based on Patronym and Toponym, who they were descendant from and where they originated from. My grandfather (Nicolaas Jacobus Van Rensburg) in our case decided to do away with one part of this double barrel surname. To contend that one surname is the authentic one is absurd, since our stamvader only signed himself as Claas Jansz, and never included van Rensburg. We have four documented signature's (15) of him. Some family members insist on using 'Janse' and others vehemently insist on 'Jansen'. Two of Claas's sons' signatures already adopts both these positions. Janse used by b1 Johannes (2k) and Jansen used by b6 Hendrik. When it comes to spelling one finds all kinds of variations, it should be kept in mind that it was Ecclesiastical figures and Company officials who recorded the names and they spelled it which ever way it sounded. Thus even in the original documents you will have differences. Other surnames were "Dutchified". All this further complicates the search for his place of origin. R.T .J. Lombard (16) sheds a different view on people such as Claas, whose place of origin his descendants took as their surname.

According to him, the place of origin does not necessarily indicate the place of birth, it could just indicate the place of last dwelling. If this is the case with Claas Jansz then it makes it so much more difficult to get a connection to a European country or place of birth. There have been numerous variation in usage and spelling of our surname.

Seven children born to Claas and Aletta
b1 Johannes baptized 7 July 1709 (17) , and married 27 August 1730 Anna Margaretha Botha
b2 Elsie baptized 31 July 1712 (at Stellenbosch), died 15 October 1776 and married 12 August 1731 Pieter van der Merwe, died 2 May 1763
b3 Cecilia baptized (18) 21 April 1715, died 25 July 1774 and married 19 April 1732 Izaak van der
Merwe, died (19) 26 April 1774
b4 Willem baptized (20) 21 November 1717, died 21 July 1746 and married 2 July 1740 Anna Sophia Burger
b5 Nicolaas baptized (21) 31 March 1720, and married 31 March 1743 Maria Marais
b6 Hendrik baptized (22) 12 September 1723, and married 1747 Anna Maria van der Merwe
b7 Soph ia baptized (23) 23 December 1725, and married 30 November 1745 David van der Merwe Claas and Aletta's offspring multiplied rapidly with 16 grandsons as offspring (4), ensuring the multiplication of van Rensburg descendants.

Naming Custom: Claas & Aletta followed the custom
CHILD NAMED AFTER CLAAS'S CHILDREN
First Son Father's father Johannes
First Daughter Mother's mother Elsie
Second Son Mother's father Willem
Second Daughter Father's mother Cecilia
Third Son Father Nicolaas
Third daughter Mother ???
Fourth Son Father's eldest brother Hendrik
Fourth Daughter Mother's eldest sister Sophia
b1 Johannes named after Claas's father,
b2 Elsie named after Aletta's mother
b3 Cecilia named most likely after Claas's mother
b4 Willem named after Aletta's father
b5 Nicolaas named after Claas
Very likely another child Alleta was born and died young see next paragraph
b6 Hendrik named most likely after the eldest brother of Claas
b7 Sophia named after Aletta's eldest sister
Did they have a child named Aletta?
The naming method used and speculation follows the naming custom. The naming is consistent with custom, apart from Sophia. She should have been named Aletta after the mother, with the ne xt daughter according to custom receiving the name Sophia. They either deviated from custom or I would suggest they had another infant girl after Cecilia, who would have died young, named Aletta after the mother. There seems to be enough time between child b5 Nicolaas who was baptised March 1720 and child b6 Hendrik who was baptised September 1723 for such a possibility . Is it a coincidence that the Stellenbosch 'Krygsraadsvergadering' Militia Meeting on 21 Sep tember 1721 gave Claas time off from attending the militia practice in Stellenbosch for the end of September and October of that year. The minutes states that Claas Jansz: 'van die krijsbootens g'excuseert' (quoted in J.H. van Rensburg Die Rietvleiers p 16). Maybe Aletta was close to having this child, who would have also been called Aletta or did she already have this child and something have gone wrong and thus Claas was excused ? This is speculation but fairly plausible. Research into the incoming and outgoing letters to the Stellenbosch Krygsraad at this time would be worthwhile.

Intermarriages with van der Merwe family
It is amazing to notice the numerous connections to the van der Merwe's. The early Cape can be
described as a Colony of cousinary tangled marriages.
van Rensburg and van der Merwe intermarital tree
The Key to this Tree
The right branch consist of van Rensburg children who got married to a van der Merwe. The
corresponding number with "X" is the family member they got married to. Note 3X and 4X are listed
twice, but it is the same person. Note the numbers were created only to explain the intermarital
relationship.

VAN RENSBURG CHILDREN:-1=
Elsie, 2= Cecilia, 3= Willem, 4 = Hendrik, 5= Sophia
1,2 and 5 - the three sisters married three brothers (they were the children of Aletta's brother Schalk Willem van der Merwe and his wife Anna Prevot) who were their cousins.
3 - Willem married the daughter of two of his cousins (she was the daughter of Aletta's sister Elsie van
der Merwe and Willem Burger)
5 - Hendrik married one of his sister's children (she was the daughter of Sophia Janse van Rensburg and David van der Merwe) and Hendrik and David was also cousins.

Where he Lived: Farms Hottentotsfontein and Rensburg
The exact place where Claas lived when he got married is not certain. We do know that they had their first son baptised at Stellenbosch 7 July 1709 that could have been due to them living closer to Stellenbosch or the little church at Drakenstein was in bad shape and still very much French. In the 1708-1710 'Paden and Weggenrol (24) , the road maintenance list, he had to work on the road between Drakenstein and the West side of Paarl. We can presume that this would have been the vicinity of his first place of dwelling after his marriage. Van Stade made a drawing of Paarl mountain in 1710 (11k). His name is removed from the list in 1710. Claas obtained a loan farm Hottentotsfontein on 17 October 1708 at Riebeecks Casteel (25) it was renewed on 10 May 1709 (26) . A Map from 1720 (21k) indicates Hottentotsfontein farm. Today there is a farm called Hottentotsvallei in this area which could be the same farm. Claas received a loan farm (27) at the side of the Breede river on 17 Dec 1711 in 'Land van Waveren', opposite Philip du Pree, the present Tulbagh (28) area. This was the farm known as Rensburg. We have a description of van Heerden's house at Weltevreden, he was Claa s's brother-in law. Their farms were separated by only one other farm. The van Heerden house consisted of three rooms: a larger room which functioned as the general bedroom, the 'voorhuis' family room, and the kitchen quoted in M. Cairns (29) . This gives us some idea of what Claas's house may have been like. The early farmers who went to the 'Land van Waveren' had to offload and dismantle their wagons. They carried everything by human effort over the Obiqua mountains (30) . Hottentot's raiding their farms harassed those living in the 'Land van Waveren'. Since the inhabitants "in en omtrent Land van Waveren en de Berghrivier gelegen, zodanigh benauwen en bang maken, dat des nagts nauwelijks als met geweer in die hande derven slapen" (31) They were so afraid of being attacked that they had to sleep with their guns in their hands. They decided to form a local burgher commando under the leadership of Schalk Willem van der Merwe and Jan Harmense Potgieter. A commando consisted of the local farmers forming a defense and pursue system. Here we have the origin of the Commando. Twenty three volunteers joined this expedition. It is most likely that Claas was part of this commando, since he lived there; we know he later served as a sergeant; and van der Merwe was his brother-in-law (32) .

Calamities
The family seems to have escaped the Smallpox epidemic of May 1713 due to the isolation of the Land van Waveren. This epidemic left Drakenstein with only 20 able whites. This epidemic caused a lot of deaths amongst the Hottentots. At the same time the Cape experienced the commen cement of 2 years of drought and 7 years of stock sickness (p 48,49 Thom Skaapboedery).

CLAAS JANSZ VAN RENSBURG

Claas Jansz was the father of all the Van Rensburgs in South Africa. When he was 47 years old, on the 14th August 1708 at Stellenbosch, he married Aletta van der Merwe, 24 year old daughter of Willem Schalk van der Merwe and Elsie Cloete. She was the widow of Marthinus van Staden.

Claas Jansz (meaning: Claas who is the son of Jan) was born in 1661. However his year of birth, which is determined from his will stating that he was 66 at the time of making the will on the 21st March 1727, is not above question. The will states that his wife Aletta was 40 at the time of the will and this age is incorrect as it does not fit in with her baptism on the 30th April 1684. Thus her age at the time of the will according to her baptism must have been 43.

His mother's name was most likely Cecilia, since it was customary to name the second daughter after the father's mother. Where Claas came from is not a settled issue. Some feel that he came from Rijnsburg, 5 km North of Leiden in the Netherlands. Research into the baptismal records conducted at Rijnsburg was fruitless according to Heese, since baptismal records for the church, which are held at the Algemeen Rijksargief of Den Haag, commence only in 1675 and Claas was born prior to this. Research that was done into the "regterlike" and "notariële" archieves at Den Haag found that no mention is made of a Rijnburger who moved or travelled to the Cape or Southern Africa. Others feel that he came from Rendsburg in Schleiswig-Holstein in Germany. Research done on the baptismal records at Rendsburg, on behalf of the writer and others, have not yet been able to identify Claas.

R.T.J. Lombard sheds a different view on people such as Claas whose place of origin his descendents took as their surname. According to him, the place of origin does not necessarily indicate the place of birth, it could just indicate the place of last dwelling. If this is the case with Claas Jansz then it makes it so much more difficult to get a connection to a European country or place of birth. It should also be remembered that the place of origin and name which were recorded in documents were written by government officials or clerics, who spelled the place of origin and name in their own ways. Thus spelling of these names vary. This serves to further complicate the search for the place of origin.

Alternative location: Rensburg, Denmark

Alternative location: Rensburg, Denmark

Arriveer aan Kaap tussen 1705 en 1708 vanaf Rhynsburg, naby Leiden in Nederland - NEE, vanaf Rendsburg in Schelswig-Holstein

Arrived 24 Jan 1708 aboard the Generale Vrede

Volgens Pama II was hy waarskynlik van Rynsburg by Leiden in Nederland afkomstig.

Du Plooy.paf:
Die Rietvleiers - Die familiegeskiedenis van 'n tak van die familie Van Rensburg - J H van Re nsburg a1 (stamvader)

Arriveer c. 1708, waarskynlik van Rensburg in Schleswig-Holstein (destyds deel van Denemarke ) of, soos sommige meen, van Rynsburg in Nederland, boer agtereenvolgens te Hottentotsfontei n by Riebeek-Kasteel, Rensburg in die Land van Waveren en Zeekoeigat (naby Wellington).

Mystery of Claas's Arrival at the Cape
Claas Jansz was the 'stamvader' of the Van Rensburg's in South Africa. Mystery surrounds his first 47 years, our first contact with him is his wedding entry, in 1708. The arrival of Claas at the Cape is not known. Leaving Europe and making his way to the southern part of Afric a was a major relocation, on arrival he would have seen this view of Cape, with Table mountai n(30k), painting is from early 1700's. Research into early documents does not reveal his pres ence earlier at the Cape. (1)

Earliest Record at the Cape 1708
The earliest record of his presence at the Cape is his marriage, in the year 1708. The Cape w as filled with great political changes. The previous few years there were major confrontatio n between the burghers (some of the key burghers Husing, Tas (2) ) and Governor W.A. van de r Stel. He was feathering his own nest and denying them opportunities with contracts to suppl y the Company with wine and meat. It is presumed that Claas must have arrived in 1708, the year preceding Governor van der Stel was removed due to corruption. The Marriage entry at Stellenbosch church, 14 th August 1708 (8k) has recorded Claas marrying Aletta van der Merwe (3 ) , the minister H. Beck officiated. We have a very good idea what the village and church would have looked like since there is a drawing made less than two years later. Here is the drawing by van Stade from 1710 of the village Stellenbosch with the church(23k) (4) . One must admire a 47 year old man being able to persuade a 24 year old widow to marry him, and/or did she need some security, being just widowed and having two little children. It is likely that Cl aas had been previously married since the title "jonge man" or abbreviation j.m. (meaning bac helor), is not attributed to him with his wedding entry. Claas Jansz (which means Claas the s on of Jan) was born in 1661. Since Nicolaas is the family name, it is most likely his full na me. His year of birth is determined from Claas's will (31k) (5) which states that he was 66 a t the time of making the will on the 21 st March 1727.

The Naming says it All:
The custom, prior to surnames usage was that a person was known as: "Given name and then Fath er's name plus son". Applying this to Claas Jansz: His given name is - Claas. His father's name was 'Jan' and 'sz' represents 'se zoon' which means son (or son belonging to him). Thus each next generation, the last named changes to who their father was. The full name of Jan was most likely Johannes since the eldest son was named such. Claas's mother's name was most pr obably Cecilia, since it was customary (6) to name the second daughter after the father's mother. The child Hendrik could have been named after Claas's eldest brother if they followed the naming pattern in this footnote, refer also to table under Naming Custom and Claas's children further below. Thus we can presume that Claas's eldest brother was called Hendrik. If we apply the naming custom now to these two brothers we get the following possibilities:

If Claas was the eldest son and Hendrik the second eldest. This would mean that Claas was named after his father's father and Hendrik was named after his mother's father. The ancestral chart would look like. If Hendrik was the eldest son and Claas was the second eldest son the n Hendrik was named after his father's father and Claas was named after his mother's father . Claas could not have been a third eldest son since he did not receive his father's name, r efer to footnote 5.
If Claas was the fourth eldest son. Then Hendrik was the eldest son and named after his fathe r's father. We would not know the name of the second eldest son who was named after the mothe r's father. The third eldest son would have been named Jan after the father and Claas the fou rth son would have been named after the father's eldest brother. Furthermore with Claas we h ave a major change in usage of names and surnames. Dr C. Pama wrote in a letter to me 18 August 1988 (28k) "In the Low Countries and north of it one usually find s that fixed surnames start in the south and the further one goes to the North, the later th e adoption of surnames. In Flanders they are quite common already in the 13th and 14th centur y but in Amsterdam they appear not earlier than the 16th Century. In Frisia(Friesland) it app eared that when in 1811 Napoleon compelled everyone in Holland to adopt a fixed surname, mos t of the Frisians did not have one yet." Claas was then still using the old naming customs, a nd yet during his life time we have the introduction of surname usage in our ancestors. Wit h his descendants many wanted to maintain both the old custom that was in use up and until Cl aas, therefore using 'Janse' and yet also using the introduced surname 'van Rensburg'.

Rijnsburg versus Rendsburg
Where Claas originated from is not a settled issue. Some feel that he came from Rijnsburg , 5 km Northwest of Leiden in the Netherlands. Research into baptismal records conducted at R ijnsburg was fruitless according to Heese (7) . Baptism records for the church which are hel d at the Algemeen Rijksargief of Den Haag go back to 1675 and Claas was born prior to that. Research that was done into the 'regterlike' and 'notariele' archives at Den Haag found no mention made of a Rijnsburger who moved or traveled to the Cape. Others feel that he came from Rendsburg in Schleiswig-Holstein, Germany. Research done into the baptismal records there have not substantiated this theory either.

The evidence for Rijnsburg,
Dutch origin-Some official documents spelt Claas's place of origin as Rijnsburg 1. Claas's so n Johannes (b1) spelt his surname as Rinsburg (2k) (8) 2. Claas married Aletta whose family was of Dutch origin 3. This theory is supported by E. Rosenthal, Dr W.H.J. Punt and Dr C. Pam a (9) 4. The evidence for Rendsburg (10) , German origin-Some official documents spell Claas' s place of origin Rensburg and Rensborg (the latter supports Rendsburg since this town was a disputed town with Denmark and they sometimes spelled the tow n with the "borg" ending)

1. The Cape was Dutch, thus it is more plausible to have a German/Danish name being Dutchified a t the Cape, than have a Dutch name being altered to a German/Danish way of spelling at the Cape

2. In the document of request (11) for Land ownership, the measurement is given as "Rijnsland ro eden". Yet place of origin for Claas in the same document is given as Rensburg. A clear disti nction between 'Rens' and 'Rijns' thus not from the same root origin

3. The Dutch version has the prefix "Rijn" which was very commonly known, the river Rhine is spe lt 'Rijn'

4. Claas does not appear as a Member of the Drakenstein Church (61k) (12) compiled by minister P etrus van Aken, even though Aletta is on it. A possible reason could be that he was Luthera n thus from German origin and not Calvinistic which would mean he was from Dutch origin

5. His son Hendrik (b6) spells the surname as Rensenbur (2k) , could this variation indicate th e missing "d"

6. The Boer president W.C.J. van Renseburg of the ZAR 1863, spelt his surname (3k) (13)as such , yet conversely claims that he was from Dutch descent

7. If Claas served as a soldier, it should be noted that Germans tended to serve in the army an d Dutch in the navy

8. This theory is supported by Dr J Hoge and H.T. Colenbrander (14)

9. What was the real surname: van Rensburg, Van Rensburg, Jansen van Rensburg?
Are they all from the same ancestor? and which is the authentic one? There was only one stamv ader and the facts are that he signed his name as Claas Jansz. Which means Claas the son of J an. In order to distinguish between all the people who were Jansz (in other words their fathe rs had the same name, there were scores of Jansz at the Cape. The real difficulty was that th ere were a number of persons with the same name as our stamvader: Claas Jansz: van Hofland; C laas Jansz: van Alkmaar; Claas Jansz: van Amsterdam; Claas Jansz: van Reeuwijk) the authoriti es added where they were from in order to distinguish them from one another. Thus some peopl e eventually received a double barrel surname. Based on Patronym and Toponym, who they were descendant from and where they originated from. My grandfather (Nicolaas Jacobus Van Rensburg) in our case decided to do away with one part of this double barrel surname. To contend that one surname is the authentic one is absurd, since our stamvader only signed himself as Claas Jansz, and never included van Rensburg. We have four documented signature's (7k) (15) of him. Some family members insist on using 'Janse' and others vehemently insist on 'Jansen'. Two of Claas's sons' signatures already adopts both these positions. Janse used by b1 Johannes (2k) and Jansen used by b6 Hendrik (2k) When it comes to spelling one finds all kinds of variations, it should be kept in mind that it was
Ecclesiastical figures and Company officials who recorded the names and they spelled it which ever way it sounded. Thus even in the original documents you will have differences. Other surnames were "Dutchified". All this further complicates the search for his place of origin. R.T .J. Lombard (16) sheds a different view on people such as Claas, whose place of origin his descendants took as their surname. According to him, the place of origin does not necessarily indicate the place of birth, it could just indicate the place of last dwelling. If this is the case with Claas Jansz then it makes it so much more difficult to get a connection to a European country or place of birth. There have been numerous variation in usage and spelling of our surname.

Seven children born to Claas and Aletta
b1 Johannes baptized 7 July 1709 (17) , and married 27 August 1730 Anna Margaretha Botha
b2 Elsie baptized 31 July 1712 (at Stellenbosch), died 15 October 1776 and married 12 August 1731 Pieter van der Merwe, died 2 May 1763
b3 Cecilia baptized (18) 21 April 1715, died 25 July 1774 and married 19 April 1732 Izaak van der
Merwe, died (19) 26 April 1774
b4 Willem baptized (20) 21 November 1717, died 21 July 1746 and married 2 July 1740 Anna Sophia Burger b5 Nicolaas baptized (21) 31 March 1720, and married 31 March 1743 Maria Marais
b6 Hendrik baptized (22) 12 September 1723, and married 1747 Anna Maria van der Merwe
b7 Sophia baptized (23) 23 December 1725, and married 30 November 1745 David van der Merwe Claas and Aletta's offspring multiplied rapidly with 16 grandsons as offspring (4), ensuring the multiplication of van Rensburg descendants.

Naming Custom: Claas & Aletta followed the custom
CHILD NAMED AFTER CLAAS'S CHILDREN
First Son Father's father Johannes
First Daughter Mother's mother Elsie
Second Son Mother's father Willem
Second Daughter Father's mother Cecilia
Third Son Father Nicolaas
Third daughter Mother ???
Fourth Son Father's eldest brother Hendrik
Fourth Daughter Mother's eldest sister Sophia
b1 Johannes named after Claas's father,
b2 Elsie named after Aletta's mother
b3 Cecilia named most likely after Claas's mother
b4 Willem named after Aletta's father
b5 Nicolaas named after Claas
Very likely another child Alleta was born and died young see next paragraph
b6 Hendrik named most likely after the eldest brother of Claas
b7 Sophia named after Aletta's eldest sister
Did they have a child named Aletta?

The naming method used and speculation follows the naming custom. The naming is consistent wi th custom, apart from Sophia. She should have been named Aletta after the mother, with the ne xt daughter according to custom receiving the name Sophia. They either deviated from custom o r I would suggest they had another infant girl after Cecilia, who would have died young, name d Aletta after the mother. There seems to be enough time between child b5 Nicolaas who was ba ptised March 1720 and child b6 Hendrik who was baptised September 1723 for such a possibility . Is it a coincidence that the Stellenbosch 'Krygsraadsvergadering' Militia Meeting on 21 Sep tember 1721 gave Claas time off from attending the militia practice in Stellenbosch for the e nd of September and October of that year. The minutes states that Claas Jansz: 'van die krij sbootens g'excuseert' (quoted in J.H. van Rensburg Die
Rietvleiers p 16). Maybe Aletta was close to having this child, who would have also been call ed Aletta or did she already have this child and something have gone wrong and thus Claas wa s excused ? This is speculation but fairly plausible. Research into the incoming and outgoin g letters to the Stellenbosch Krygsraad at this time would be worthwhile.

Intermarriages with van der Merwe family
It is amazing to notice the numerous connections to the van der Merwe's. The early Cape can b e
described as a Colony of cousinary tangled marriages.
van Rensburg and van der Merwe intermarital tree
The Key to this Tree
The right branch consist of van Rensburg children who got married to a van der Merwe. The
corresponding number with "X" is the family member they got married to. Note 3X and 4X are li sted
twice, but it is the same person. Note the numbers were created only to explain the intermari tal
relationship.

VAN RENSBURG CHILDREN:-1=
Elsie, 2= Cecilia, 3= Willem, 4 = Hendrik, 5= Sophia
1,2 and 5 - the three sisters married three brothers (they were the children of Aletta's brot her Schalk Willem van der Merwe and his wife Anna Prevot) who were their cousins.
3 - Willem married the daughter of two of his cousins (she was the daughter of Aletta's siste r Elsie van
der Merwe and Willem Burger)
5 - Hendrik married one of his sister's children (she was the daughter of Sophia Janse van Re nsburg and David van der Merwe) and Hendrik and David was also cousins.

Where he Lived: Farms Hottentotsfontein and Rensburg
The exact place where Claas lived when he got married is not certain. We do know that they ha d their first son baptised at Stellenbosch 7 July 1709 that could have been due to them livin g closer to Stellenbosch or the little church at Drakenstein was in bad shape and still ver y much French. In the 1708-1710 'Paden and Weggenrol (24) , the road maintenance list, he ha d to work on the road between Drakenstein and the West side of Paarl. We can presume that thi s would have been the vicinity of his first place of dwelling after his marriage. Van Stade m ade a drawing of Paarl mountain in 1710 (11k). His name is removed from the list in 1710. Cla as obtained a loan farm Hottentotsfontein on 17 October 1708 at Riebeecks Casteel (25) it wa s renewed on 10 May 1709 (26) . A Map from 1720 (21k) indicates Hottentotsfontein farm. Toda y there is a farm called Hottentotsvallei in this area which could be the same farm. Claas re ceived a loan farm (27) at the side of the Breede river on 17 Dec 1711 in 'Land van Waveren'(map 41k), opposite Philip du Pree, the present Tulbagh (28) area. This was the far m known as Rensburg. We have a description of van Heerden's house at Weltevreden, he was Claa s's brother-in law. Their farms were separated by only one other farm. The van Heerden hous e consisted of three rooms: a larger room which functioned as the general bedroom, the 'voorh uis' family room, and the kitchen quoted in M. Cairns (29) . This gives us some idea of wha t Claas's house may have been like. The early farmers who went to the 'Land van Waveren' ha d to offload and dismantle their wagons. They carried everything by human effort over the Obi qua mountains (30) . Hottentot's raiding their farms harassed those living in the 'Land van W averen'. Since the inhabitants "in en omtrent Land van Waveren en de Berghrivier gelegen, zod anigh benauwen en bang maken, dat des nagts nauwelijks als met geweer in die hande derven sla pen" (31) They were so afraid of being attacked that they had to sleep with their guns in the ir hands. They decided to form a local burgher commando under the leadership of Schalk Wille m van der Merwe and Jan Harmense Potgieter. A commando consisted of the local farmers formin g a defense and pursue system. Here we have the origin of the Commando. Twenty three voluntee rs joined this expedition. It is most likely that Claas was part of this commando, since he l ived there; we know he later served as
a sergeant; and van der Merwe was his brother-in-law (32) .

Calamities
The family seems to have escaped the Smallpox epidemic of May 1713 due to the isolation of th e Land van Waveren. This epidemic left Drakenstein with only 20 able whites. This epidemic ca used a lot of deaths amongst the Hottentots. At the same time the Cape experienced the commen cement of 2 years of drought and 7 years of stock sickness (p 48,49 Thom Skaapboedery).
Kom waarskynlik vanaf Rynsburg naby Leiden in Nederland

Mystery of Claas's Arrival at the Cape
Claas Jansz was the 'stamvader' of the Van Rensburg's in South Africa. Mystery surrounds his first 47 years, our first contact with him is his wedding entry, in 1708. The arrival of Cl aas at the Cape is not known. Leaving Europe and making his way to the southern part of Afric a was a major relocation, on arrival he would have seen this view of Cape, with Table mountai n(30k), painting is from early 1700's. Research into early documents does not reveal his pres ence earlier at the Cape. (1)

The Naming says it All:
The custom, prior to surnames usage was that a person was known as: "Given name and then Fath er's name plus son". Applying this to Claas Jansz: His given name is - Claas. His father's na me was 'Jan' and 'sz' represents 'se zoon' which means son (or son belonging to him). Thus ea ch next generation, the last named changes to who their father was. The full name of Jan wa s most likely Johannes since the eldest son was named such. Claas's mother's name was most pr obably Cecilia, since it was customary (6) to name the second daughter after the father's mot her. The child Hendrik could have been named after Claas's eldest brother if they followed th e naming pattern in this footnote, refer also to table under Naming Custom and Claas's childr en further below. Thus we can presume that Claas's eldest brother was called Hendrik. If we a pply the naming custom now to these two brothers we get
the following possibilities:

If Claas was the eldest son and Hendrik the second eldest. This would mean that Claas was nam ed after his father's father and Hendrik was named after his mother's father. The ancestral c hart would look like. If Hendrik was the eldest son and Claas was the second eldest son the n Hendrik was named after his father's father and Claas was named after his mother's father . Claas could not have been a third eldest son since he did not receive his father's name, r efer to footnote 5.
If Claas was the fourth eldest son. Then Hendrik was the eldest son and named after his fathe r's father. We would not know the name of the second eldest son who was named after the mothe r's father. The third eldest son would have been named Jan after the father and Claas the fou rth son would have been named after the father's eldest brother. Furthermore with Claas we h ave a major change in usage of names and surnames. Dr C. Pama wrote
in a letter to me 18 August 1988 (28k) "In the Low Countries and north of it one usually find s that fixed surnames start in the south and the further one goes to the North, the later th e adoption of surnames. In Flanders they are quite common already in the 13th and 14th centur y but in Amsterdam they appear not earlier than the 16th Century. In Frisia(Friesland) it app eared that when in 1811 Napoleon compelled everyone in Holland to adopt a fixed surname, mos t of the Frisians did not have one yet." Claas was then still using the old naming customs, a nd yet during his life time we have the introduction of surname usage in our ancestors. Wit h his descendants many wanted to maintain both the old custom that was in use up and until Cl aas, therefore using 'Janse' and yet also using the introduced surname 'van Rensburg'.

Rijnsburg versus Rendsburg
Where Claas originated from is not a settled issue. Some feel that he came from Rijnsburg , 5 km Northwest of Leiden in the Netherlands. Research into baptismal records conducted at R ijnsburg was fruitless according to Heese (7) . Baptism records for the church which are hel d at the Algemeen Rijksargief of Den Haag go back to 1675 and Claas was born prior to that. R esearch that was done into the 'regterlike' and 'notariele' archives at Den Haag found no men tion made of a Rijnsburger who moved or traveled to the Cape. Others feel that he came from R endsburg in Schleiswig-Holstein, Germany. Research done into the baptismal records there hav e not substantiated this theory either.

The evidence for Rijnsburg,
Dutch origin-Some official documents spelt Claas's place of origin as Rijnsburg 1. Claas's so n Johannes (b1) spelt his surname as Rinsburg (2k) (8) 2. Claas married Aletta whose family w as of Dutch origin 3. This theory is supported by E. Rosenthal, Dr W.H.J. Punt and Dr C. Pam a (9) 4. The evidence for Rendsburg (10) , German origin-Some official documents spell Claas' s place of origin Rensburg and Rensborg (the latter supports
Rendsburg since this town was a disputed town with Denmark and they sometimes spelled the tow n with the "borg" ending)

1.
The Cape was Dutch, thus it is more plausible to have a German/Danish name being Dutchified a t the Cape, than have a Dutch name being altered to a German/Danish way of spelling at the Ca pe
2.
In the document of request (11) for Land ownership, the measurement is given as "Rijnsland ro eden". Yet place of origin for Claas in the same document is given as Rensburg. A clear disti nction between 'Rens' and 'Rijns' thus not from the same root origin
3.
The Dutch version has the prefix "Rijn" which was very commonly known, the river Rhine is spe lt 'Rijn'
4.
Claas does not appear as a Member of the Drakenstein Church (61k) (12) compiled by minister P etrus van Aken, even though Aletta is on it. A possible reason could be that he was Luthera n thus from German origin and not Calvinistic which would mean he was from Dutch origin
5.
His son Hendrik (b6) spells the surname as Rensenbur (2k) , could this variation indicate th e missing "d"
6.
The Boer president W.C.J. van Renseburg of the ZAR 1863, spelt his surname (3k) (13)as such , yet conversely claims that he was from Dutch descent
7.
If Claas served as a soldier, it should be noted that Germans tended to serve in the army an d Dutch in the navy
8.
This theory is supported by Dr J Hoge and H.T. Colenbrander (14)
9.
What was the real surname: van Rensburg, Van Rensburg, Jansen van Rensburg?
Are they all from the same ancestor? and which is the authentic one? There was only one stamv ader and the facts are that he signed his name as Claas Jansz. Which means Claas the son of J an. In order to distinguish between all the people who were Jansz (in other words their fathe rs had the same name, there were scores of Jansz at the Cape. The real difficulty was that th ere were a number of persons with the same name as our stamvader: Claas Jansz: van Hofland; C laas Jansz: van Alkmaar; Claas Jansz: van Amsterdam; Claas Jansz: van Reeuwijk) the authoriti es added where they were from in order to distinguish them from one another. Thus some peopl e eventually received a double barrel surname. Based on Patronym and Toponym, who they were d escendant from and where they
originated from. My grandfather (Nicolaas Jacobus Van Rensburg) in our case decided to do awa y with one part of this double barrel surname. To contend that one surname is the authentic o ne is absurd, since our stamvader only signed himself as Claas Jansz, and never included va n Rensburg. We have four documented signature's (7k) (15) of him. Some family members insis t on using 'Janse' and others vehemently insist on 'Jansen'. Two of Claas's sons' signature s already adopts both these positions. Janse used by b1 Johannes (2k) and Jansen used by b6 H endrik (2k) When it comes to spelling one finds all kinds of variations, it should be kept i n mind that it was
Ecclesiastical figures and Company officials who recorded the names and they spelled it which ever way it sounded. Thus even in the original documents you will have differences. Other sur names were "Dutchified". All this further complicates the search for his place of origin. R.T .J. Lombard (16) sheds a different view on people such as Claas, whose place of origin his de scendants took as their surname. According to him, the place of origin does not necessarily i ndicate the place of birth, it could just indicate the place of last dwelling. If this is th e case with Claas Jansz then it makes it so much more difficult to get a connection to a Euro pean country or place of birth. There have been numerous variation in usage and spelling of o ur surname.

Naming Custom: Claas & Aletta followed the custom
CHILD NAMED AFTER CLAAS'S CHILDREN
First Son Father's father Johannes
First Daughter Mother's mother Elsie
Second Son Mother's father Willem
Second Daughter Father's mother Cecilia
Third Son Father Nicolaas
Third daughter Mother ???
Fourth Son Father's eldest brother Hendrik
Fourth Daughter Mother's eldest sister Sophia
b1 Johannes named after Claas's father,
b2 Elsie named after Aletta's mother
b3 Cecilia named most likely after Claas's mother
b4 Willem named after Aletta's father
b5 Nicolaas named after Claas
Very likely another child Alleta was born and died young see next paragraph
b6 Hendrik named most likely after the eldest brother of Claas
b7 Sophia named after Aletta's eldest sister
Did they have a child named Aletta?
The naming method used and speculation follows the naming custom. The naming is consistent wi th custom, apart from Sophia. She should have been named Aletta after the mother, with the ne xt daughter according to custom receiving the name Sophia. They either deviated from custom o r I would suggest they had another infant girl after Cecilia, who would have died young, name d Aletta after the mother. There seems to be enough time between child b5 Nicolaas who was ba ptised March 1720 and child b6 Hendrik who was baptised September 1723 for such a possibility . Is it a coincidence that the Stellenbosch 'Krygsraadsvergadering' Militia Meeting on 21 Sep tember 1721 gave Claas time off from attending the militia practice in Stellenbosch for the e nd of September and October of that year. The minutes states that Claas Jansz: 'van die krij sbootens g'excuseert' (quoted in J.H. van Rensburg Die
Rietvleiers p 16). Maybe Aletta was close to having this child, who would have also been call ed Aletta or did she already have this child and something have gone wrong and thus Claas wa s excused ? This is speculation but fairly plausible. Research into the incoming and outgoin g letters to the Stellenbosch Krygsraad at this time would be worthwhile.

Where he Lived: Farms Hottentotsfontein and Rensburg
The exact place where Claas lived when he got married is not certain. We do know that they ha d their first son baptised at Stellenbosch 7 July 1709 that could have been due to them livin g closer to Stellenbosch or the little church at Drakenstein was in bad shape and still ver y much French. In the 1708-1710 'Paden and Weggenrol (24) , the road maintenance list, he ha d to work on the road between Drakenstein and the West side of Paarl. We can presume that thi s would have been the vicinity of his first place of dwelling after his marriage. Van Stade m ade a drawing of Paarl mountain in 1710 (11k). His name is removed from the list in 1710. Cla as obtained a loan farm Hottentotsfontein on 17 October 1708 at Riebeecks Casteel (25) it wa s renewed on 10 May 1709 (26) . A Map from 1720 (21k) indicates Hottentotsfontein farm. Toda y there is a farm called Hottentotsvallei in this area which could be the same farm. Claas re ceived a loan farm (27) at the side of the Breede river on 17 Dec 1711 in 'Land van
Waveren'(map 41k), opposite Philip du Pree, the present Tulbagh (28) area. This was the far m known as Rensburg. We have a description of van Heerden's house at Weltevreden, he was Claa s's brother-in law. Their farms were separated by only one other farm. The van Heerden hous e consisted of three rooms: a larger room which functioned as the general bedroom, the 'voorh uis' family room, and the kitchen quoted in M. Cairns (29) . This gives us some idea of wha t Claas's house may have been like. The early farmers who went to the 'Land van Waveren' ha d to offload and dismantle their wagons. They carried everything by human effort over the Obi qua mountains (30) . Hottentot's raiding their farms harassed those living in the 'Land van W averen'. Since the inhabitants "in en omtrent Land van Waveren en de Berghrivier gelegen, zod anigh benauwen en bang maken, dat des nagts nauwelijks als met geweer in die hande derven sla pen" (31) They were so afraid of being attacked that they had to sleep with their guns in the ir hands. They decided to form a local burgher commando under the leadership of Schalk Wille m van der Merwe and Jan Harmense Potgieter. A commando consisted of the local farmers formin g a defense and pursue system. Here we have the origin of the Commando. Twenty three voluntee rs joined this expedition. It is most likely that Claas was part of this commando, since he l ived there; we know he later served as
a sergeant; and van der Merwe was his brother-in-law (32) .

Nicolaas married Aletta VAN DER MERWE, b7 on 14 Aug 1709 in Stellenbosch, Cape, South Africa. Aletta (daughter of Willem Schalkzoon VAN DER MERWE, progenitor and Elsie CLOETE, b1) was born on 30 Mar 1684 in Cape Town, Cape, South Africa; was christened on 30 Apr 1684 in Cape Town, Cape, South Africa; died on 30 Sep 1729 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl). [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

Die Rietvleiers - Die familiegeskiedenis van 'n tak van die familie Van Rensburg - J H van Rensburg a1 (stamvader)
Weduwee van Marthinus van Staden.

She was the 'stammoeder' of the Van Rensburg family of South Africa through her second husband Nicolaas (Claas)Jansz van Rensburg. Her first husband was Marthinus van Staden who died in 1707 - they had 3 children:
Martha (1706), Maria(1707) and Marthinus (1708).

She is buried in the Drakenstein Church Cemetery.


b7 Aletta * Kaapstad 23 Apr 1684, X Marthinus van Staden, XX Claas Jansz van Rensburg

Aletta had a freehold farm, "Vrymansfontein", from her first marriage - it belonged to her first husband Marthinus van Staden. After her marriage to Claas van Rensburg the couple lived on this farm.
Schoolmaster Pieter Paulus Tame assisted Aletta after the death of Claas with delivering the required three trek cattle to the company farm "Groene cloof" on 31 Jan 1729.
Aletta was not literate like her husband, Claas - she signed their joint will with a cross.
Ancestral File Number: b7

(Medical):Wed. van Staden

Christened:
Erasmus Register shows 23.4.1684

Died:
Erasmus Register shows Vetrivier, O.F.S., 1768

Notes:

Married:
Alt Marriage: Aletta van der MERWE, b7 Date: 14 Aug 1708

Marriage Notes: Ds H.Beck Hy was 47 en sy weduwee van 24 met twee klein kinders Hy mag voorheen getroud gewees het

Alt Marriage: Aletta van der MERWE b7 Date: 14 Aug 1709 Location:Stellenbosch

Notes:

Arrived 1660 aboard "Dordrecht" as arquebus gunner. Burgher on 5.5.1661, then joined DEIC again in 1663 as midshipman responsible for agriculture. He was awarded the farm 'Kronendal' in 1681.

"Haasbusskutter" on the ship "Dordrecht". 1663 in service of HOIK as "adelborst" in charge of agriculture.

De Wet file: According to "Resolusie van die Politieke Raad" from Broek, according to register of the Cape congregation, from "Oud-Beyerland" near Rotterdam. He was a son of Schalk van der Merwe farmer in "Oud-Beyerland" and a grandson of Willem van der Merwe from whom the current van der Merwes in the Netherlands are descendant. Departed for Cape Town as "haakbusskutter" on the ship "Dordrecht" at eight "gulde" per month, arriving in Table Bay on the 26th April, 1661. He was initially in service of the Companje's master gardener Hendrik Boom. Burger 5.5.1661, and he was apparently a good farmer because he was praised "voor bequaemheyt als landbouwer" [ability as farmer]. It was mentioned in the Resolutions of the Political Council that he "boulandt heeft gearbeijt" [has worked building land]. In 1663 he again entered service with the H.O.I.K. as midshipman responsible for agriculture. Three weeks before his marriage to Elsje Cloete, he was accused by the rulers of smuggling with the "Hottentotte". He and his father-in-law Jacob Cloete apparently continued smuggling because he was a prisoner on Robben Island due to smuggling and violence connected thereto. In January 1673 his house and grain crop was destroyed by fire. On the 23rd March 1677 he received permission from the Kompanje to again work land together with Pieter van der Westhuizen, this time in "Houtbaai" [Wood Bay], this is the farm Kronendal of which the Cape Dutch farmhouse still exists. This agreement was cancelled and the farm was allocated to him as free property. In 1677 he reaped 60 "mud" grain. On the 7th September 1692 an "erfbrief" [inheritance letter] was issued to him for the farm Kunnenberg, in this "erfbrief" described as "de Kinnenborgh". The farm was measured by land surveyor Heinrich Bernhard Oldenland with a border of 60 "roede" on the Bergrivier and 600 "roede" in the direction of "Babilonstoring" [Tower of Babylon]. His neighbours were Jacobus van der Heiden on "Overveen" and Marten van Staden on "Bloemendal". According to the "erfbrief" the land was already allocated to him in 1687. This statement sounds suspicious, because the 1687- allocations were personally measured by landdros Johannes Mulder of Stellenbosch and Oldenland's measurements started with the 1689 allocations. The farm De Hoop in "Klein Drakenstein" was allocated to Willem's son Schalk Willem van der Merwe in 1692. This was the second farm and not the first to be allocated in South Africa to a van der Merwe. He was the father of 13 children and also the father of an illegitimate daughter, Maria Schalks who married the progenitor Paulus Heyns from Leipzig. Maria's mother was a female slave of Governor Simon van der Stel.

Du Plooy.paf: op die skip "Dordrecht". 1663 in service of HOIK in charge of agriculture.

The name van der Merwe comes from the Merwede or Merwe river in Holland which flows near Dordrecht. There was a castle on the banks of the river with the same name, which is in ruins today. According to the registers of the Cape Church, William Schalksz(oon) van der Merwe, the progenitor of the van der Merwe family in South Africa, came from "Oud-Beyerland" (between Rotterdam and Dordrecht in Holland), and according to the resolutions of the political council , he was from Broek. He was a son of Schalk van de(r) Merwe, a farmer in Oud Beyerland and a grandson of Willem van de(r) Merwe, from whom the existing Van Der Merwe family in Holland is descended.He arrived in South Africa as a arquebusier ("hasbuksskuter") on the ship "Dordrecht," becoming a citizen on the 5th May 1661, only nine years after the arrival of Jan van Riebeck. He re-joined the Duch East India Company in 1663 as a midshipman ("adelborst"), charged with agriculture; afterwards a "vrykneg" who obtained leave from the Dutch East India Company on 23 March 1677 together with Pieter van der Westhuizen, to go and farm some land in Houtbaai. (The farm "Kronendal"). This agreement was cancelled in 1681 and the farm became the free property of Willem. The farm de Hoop in Klein Drakenstein which was given to his son Schalk Willem in 1692 was thus the second farm in the van der Merwe family. Willem Schalk van der Merwe married Elsje Cloete, the daughter of Jacob Cloete on 9 September 1668 and they had 13 children.

Willem Schalkszoon van de(r) Merwe kom na die Kaap in April 1661 vanaf Holland. Hy het voorheen op die V.O.C. skip Dordrecht diens gedoen. In die Kaap werk hy eers as dagloner in die Kompanjie se bouland onder Hendrik Boom. Hy is oorlede in Julie 1716.
Volgens Du Toit Malherbe was hy van Oud-Beijerland afkomstig.

Willem Schalk van der Merwe was 'n haakbusskutter op die skip Dordrecht en het 'n burger geword op 5 Mei 1661. Hy tree weer in diens van die V.O.C. in 1663 as adelborst belas met landbou.
Willem word drie weke voor sy troue aangekla dat hy beeste van die inboorlinge koop. Hy word toe gevonnis tot lyfstraf. Die vonnis was opgeskort en hy moes 'n boete van vyftig riksdaalers betaal.
Hy trou op 9 September met Elsie Cloete, die oudste kind van Jacob Cloete en sy vrou Fijtje Raderootjies (gebore Sophia Raedergortz).
In 1672 word al sy skape gesteel deur die Hottentotte. Hulle het vyf van die diewe gevang en hulle vasgebind en na die Fort geneem, maar ons weet nie wat hulle lot daarna was nie.
In 1677 word die omgewing om Houtbaai aan Willem en die stamvader Pieter van der Westhuizen verhuur. Die kontrak was vier jaar later gekanselleer en die grond is aan hulle as vrye eiendom gegun. Hier het Willem en Elsie moontlik hulle kinders op die plaas Kronendal grootgemaak. Kronendal is dus die eerste plaas van die "Van der Merwe" stamouers en nie "De Hoop" in die Paarl nie.

DOGTER BY 'N SLAVIN.Willem het 'n dogter gehad met 'n slavin wat Simon van der Stel aan hom geskenk het. Die kind se naam was Maria. Hierdie slavin was in 1686 vrygestel (Attestasie 1664 in C 326 bl 478-9, p 6 en 27). Maria het die stammoeder geword van die HEYNS familie, sy trou in 1696 met Paulus Heyns.
Karel Schoeman in Armosyn van die Kaap bladsy 535 haal die volgende aan uit 'n hofsaak:
" 'n sekere slavin by wie hy teenswoordig 'n kind verkry het, en wat hy, Schalcq, met haar bevalling in hierdie kombuisie (by die Skuur) ondergebring het; hy het haar ook ten alle tye versorg deur kos te berei en water en brandhout te haal, ja, wat meer is toe sy moes beval, het Schalq my Kruijthoff, opgeklop en gevra dat ek hom tog sy brandewyn (rantsoen) sou gee, waarop ek hom twee mutsjes verstrek het, wat hy vir hierdie slavin gebring het, en (hulle?) het dit as hartversterking genuttig."
Elsie se vader Jacob Cloete word in 1693 naby die Kasteel vermoor. Die goeweneur beskrywe die voorval soos volg: "Deesen avon tusschen 8 a 9 uren is niet verre van casteel en bij't vleeschhuis vermoort Jacob Cloeten, corporaal in diens der E Compagnie"

SA Stamouers, AM van Rensburg
Van der Merwe,Willem Schalk *Holland 12.07.1716 : Resolusie van die Politieke Raad, van Broek, volgens register Kaapse gemeente, van Oud-Beyerland naby Rotterdam. Hy was 'n seun van Schalk van der Merwe boer in Oud-Beyerland en 'n kleinseun van Willem van der Merwe van wie die bestaande Van der Merwes in Nederland afstam. Vertrek na die Kaap as haakbusskutter, teen agt gulde per maand op die skip Dordrecht'' wat 26 April 1661 in Tafelbaai arriveer. Hy was aanvanklik in diens van die Companje se baas-tuinier Hendrik Boom. Burger 5.5.1661, en hy was blykbaar 'n goeie boer want hy is geloof voor bequaemheyt als landbouwer''. In die Resoluties van de Politieke Raad was vermeld dat hy boulandt heeft gearbeijt. In 1663 tree hy weer in diens van die H.O.I.K. as adelborst belas met landbou. Drie weke voor sy huwelik met Elsje Cloete is hy weens smokkel met die Hottentotte aangekla deur die Bewindhebbers. Hy en sy skoonvader Jacob Cloete het blykbaar aangehou smokkel want hy is drie jaar lank gevangene op Robbeneiland weens smokkel en gepaardgaande geweldpleging. In Januarie 1673 het sy huis asook sy hele graanoes afgebrand. Hy kry op 23 Maart 1677 toestemming van die Kompanje om weer grond te bewerk saam met Pieter Van der Westhuizen, hierdie keer in Houtbaai, d.i. die plaas Kronendal waarvan die Kaaps-Hollandse opstal nog bestaan. Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanselleer en die plaas is as vrye eiendom aan hom toegeken. In 1677 oes hy 60 mud graan. Op 7 September 1692 word 'n erfbrief aan hom uitgereik vir die plaas Kunnenberg, in die erfbrief beskryf as de Kinnenborgh''. Die plaas is opgemeet deur landmeter Heinrich Bernhard Oldenland met 'n grens 60 roede aan die Bergrivier en 600 roede in die rigting van Babilonstoring. Sy bure was Jacobus van der Heiden op Overveen en Maarten van Staden op Bloemendal. Volgens die erfbrief is die grond alreeds in 1687 aan hom toegewys. Hierdie stelling klink verdag, want die 1687-toewysings is deur landdros Johannes Mulder van Stellenbosch persoonlik opgemeet en Oldenland se opmetings begin by die 1689-toewysings. Die plaas De Hoop in die Klein Drakenstein is in 1692 aan Willem se seun Schalk Willem van der Merwe toegeken. Dit was die tweede plaas en nie die eerste nie wat in Suid-Afrika aan 'n Van der Merwe toegeken is. Hy is die vader van 13 kinders en ook die vader van 'n buite-egtelike dogter, Maria Schalks, wat trou met die Stamvader Paulus Heyns, van Leipsig. Maria se moeder was 'n slavin van Goewerneur Simon van der Stel

From: Andre van Rensburg
To:
Subject: [GenForum] Willem Schalk van der Merwe en 'n slavin
Date: 24 February 2002 11:03

Goeie Naand aan almal,Ek is nog op soek na die naam van die slavin met wie Willem Schalk vander Merwe 'n kind gehad het. Ek is op die oomblik besig om Karel Schoeman se nuutse boek: Armosyn van die Kaap, die Wereld van 'n slavin 1652-1733 te lees en baie te geniet, ek verslint elke 'n lyn en paragraaf. Hy haal aan 'n baie insigewende aanhaling ivm met van derMerwe en die slavin. Pieter Cruythoff in 1664 was die opsigter by die Kompanjieskuur en hy maak melding van die volgende:
"'n sekere slavin by wie hy teenswoordig 'n kind verkry het, en wat hy, Schalcq, met haar bevalling in hierdie kombuisie (by die Skuur)ondergebring het; hy het haar ook ten alle tye versorg deur kos te berei en water en brandhout te haal, ja, wat meer is, toe sy moes beval, het Schalq my Kruijthoff, opgeklop en gevra dat ek hom tog (om bogenoemde rede) sy brandewyn (rantsoen) sou gee, waarop ek hom twee mutsjes verstrek het, wat hy vir hierdie slavin gebring het, en (hulle) het dit as hartversterking genuttig" p 535
Shoeman maak ook melding dat van der Merwe by die Schuur werksaam was in 1664 Janet, jy het seker al hierdie aanhaling, dit gee ons 'n hele verskillende insig oor hoe hierdie man liefdevol sy beminde ondersteun het en vir haar gesorg het. dit wys nou net weer dat ons moet baie versigtig wees om nie steroetipe te maak nie, van der Merwe het nie net gejol en toe weggehol nie! Die kindjie wat gebore was, was natuurlik Maria Schalk wat die stammoeder van Heyns geword het.
Nou wil ek graag weet is daar enige inligting of navorsing of boeke oor die historiese agtergrond van die Schuur? Dit is mos die Groote Schuur.
Of selfs historiese inligting oor Rondebosch.Dan soek ons nou wie die slawe daar was in 1664? Hoeveel slawe was daar? Van waar was hulle afkomstig; As ek moet raai dan was die dame van Angola of Guinea. Enige hulp om hierdie ene op te los, samewerking op Genforum het ons al baie gehelp,
Dankie

André van Rensburg

!Emmerentia van Rensburg Registers

De Villiers/Pama, p. 557, A1Volgens Res. Polit.Raad, v. Broek; volgens registers Kaapse Gemeente, v. Oud-Beyerland (naby Rotterdam). Haakbusskutter op die skip "Dordrect". Burger 5.5.1661; 1663 tree hy weer in diens v.d. H.O.I.K as adelborst belas met landbou. Drie weke voor sy huwelik met Elsje Cloete is hy weens smokkel met die Hottentotte aangekla deur die Bewindhebbers. Hy en sy skoonvader Jacob Cloete het blykbaar aangehou smokkel want hy is drie jaar lank gevangene op RobbenEiland weens smokkel en gepaardgaande geweldpleging. Hy kry op 23 Maart 1677 toestemming van die Kompanje om weer grond te bewerk saam met Pieter van der Westhuizen, hierdie keer in Houtbaai. Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanseleer en die plaas is as vrye eiedom aan hom toegeken.
HEESE H.F.Groep sonder grense,p.52,70Paul Heyns, v Leipzig, *1655 (De Villiers Pama,Bls 317) x 1696 Maria Schalk (van der Merwe) Buite-egtelike kind van W.S.van der Merwe by 'n Kompanjieslavin wat in 1686 vrygestel is.
xx 1701 Maria Losee v.d.K,. wed. SteynAanwins Transvaalse Argief: A2012 TAB - inligting verskaf deur Org Rautenbach.Familia: Kwartaalblad van die Genealogiese Genootskap van Suid-Afrika, Jaargang XIV/1977 no 2/3 p. 39. Volgens die Resolusies van die Politieke Raad was van der Merwe afkomstig van Broek (Friesland) maar volgens die lidmateregister van die gemeente Kaapstad was hy van Oud-Beyerland naby Rotterdam, afkomstig.
C Pama: Die Groot Afrikaanse Familienaamboek p 334.Die betekenis van die van is Van die Merwede of Merwe, 'n rivier in Nederland wat verby Dordrecht vloei. Aan hierdie rivier was ook 'n kasteel met dieselfde naam, wat vandag 'n murasie is.Volgens die register van die Kaapse Gemeente was Willem van Oud-Beyerland (tussen Dordrecht en Rotterdam, Nederland) en volgens die Resolusies van die Politieke Raad was hy afkomstig van die plek Broek. Daar is tans nog familie van hierdie Van der Merwe in Nederland. Hy kom in die Kaap aan as 'n Haakbus Skutter op die skip Dordrecht en word 'n burger in 1661. In 1663 het hy weer in diens van die H.O.I.K getree as Adelbors belas met landbou; was daarna 'n vrykneg en het op 23 Maart 1677 van die H.O.I.K verlof gekry om saam met Pietervan der Westhuizen grond in Houtbaai te bewerk. (Die plaas Kronendal waarvan die Kaaps-Hollandse opstal vandag nog bestaan). Hierdie ooreenkoms is in 1681gekanselleer en hierdie plaas is toe in vrye eiendom aan Willem toegeken. Die plaas De Hoop in klein Drakenstein, wat in 1692 aan Willem se seun Schalk Willem van der Merwe toegeken is, was dus die tweede en dus nie die eerste plaas wat aan 'n Van der Merwe in die Kaap toegeken is nie.J H Redelinghuys: Die Afrikaner Familienaamboek, p 178. Sien Van der Merwe Gedenkboek, opgestel deur ds. C.P.van der Merwe.Le Roux/Lombard: Hugenotebloed in ons are, p 97. Die stamvader van hierdie familie was Willem van der Merwe wat reeds in 1656 van Broek in die Nederlandse provinsie Limburg na die Kaap gekom het. Hy trou in 1668 met Elsie Cloete en is in 1716 oorlede. Willem en Elsie word die ouers van agt dogters en vier seuns van wie twee seuns ongetroud oorlede is.

3 Takke Van Rensburgs dl 1, p.1
AanwinsTAB A2012 Navorsing deur Org Rautenbach

KINDERSb1 Sophia gedoop Kaapstad 1 Nov 1670, X Roelof Pasman, XX 25 Jan 1696 Pieter Robbertsb2 Schalk Willem gebore 14 Jul 1673, gedoop Kaapstad 13 Aug 1673, sterwe 1740, X Anna Prevotb3 Marritje (Maria) gedoop Kaapstad 29 Des 1675, X Barend Burgerb4 Jacoba Jacomina gedoop 22 Mei 1678, X Johann Schöpping, XX Jost Heinrich Frisch
b5 Jacob gedoop 11 Feb 1680 jonk oorlede
b6 Petronella gedoop 1 Maart 1682, X Johannes Cloeteb7 Aletta gedoop Kaapstad 23 Apr 1684, X Marthinus van Staden, XX Claas Jansz van Rensburgb8 Helena (Lena) gedoop 7 Apr 1686, X Jacobus van As wew, XX Christiaan Maasdorp
b9 Pieter gedoop Kaapstad 16 Mei 1688b10 Magteld gedoop c 1691, X18 Sep 1708 Pieter Willem van Heerden
b11 Elsie gedoop 15 Jul 1697, X Albert Lambertz Myburgh
b12 Ilya (Ulya of Eula) gedoop Drakenstein 28 Mei 1696b 13 Hendrik Willem gedoop 17 Aug 1698, X 25 Jun 1717 Catharina Cloete, XX Paarl 26 Nov 1747 Aletta Keyser, XXX Paarl 6 Des 1750 Maria Fick, sy nageslag se familienaam is by sy kleinkinders uitgesterf
Let op dat net een seun die familienaam voortgedra het, naamlik Schalk Willemszoon.

Die oudste kind Sophia van der Merwe ook bekend asFytjie Schalk'. Volgens 'n artikel in die S.A. Mediesetydskrif blyk dit dat die siektetoestand Huntingtons Chorea wat algemeen voorkom onder sommige Afrikaanssprekende families, afkomstig is van Sophia van der Merwe. Die voorouers van meer as 200 persone wat tans aan hierdie toestand ly, is nagevors en almal kan teruggevoer word tot kinders van Sophia uit haar twee huwelike.

Verwysings:Jan van der Merwe, "Willem Schalkszoon van der Merwe - 'n Biografiese Ekskursie" Familia XVI 1979 no 1
Heese en Lombard
Hoge, Personalia of Germans at the Cape

Saamgestel deur:
AM van Rensburg

Die Volgende inligting is een van die grootse deurbrake vir die VAN DER MERWE familie, naamlik die konneksie met EuropaHierdie navorsing is te danke aan Rein JG Wink r.j.g.wink@freeler.nlDie waardevolle kontak persoon is Gerda Pieterse wat hard werk om kontakte te maak met ons stamlande gpieterse@intekom.co.za


I Willem van de Merwe.
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:1 Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, volgt onder II-a.2 Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, volgt onder II-b.
3 Dirck Willemsz van de Merwe, volgt onder II-c.

II-a Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:1 Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, volgt onder III-a.2 Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, volgt onder III-b.
3 Joost Schalks van de Merwe, volgt onder III-c.

II-b Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Grietje Pieters van de Merwe.
2 Schalk Pieters van de Merwe, volgt onder III-d.

II-c Dirck Willemsz van de Merwe, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:
1 Jan Dirksz van de Merwe, volgt onder III-e.
2 Willem Dirksz van de Merwe, volgt onder III-f.

III-a Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, overleden te Zuid Afrika op 12 juli 1716, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a). Willem is getrouwd te Kaapstad op 9 september 1668 voor de kerkmet Elsje Cloete, geboren te Duitsland rond 1650, dochter van Jacob Cloete en Sophia Raderootje.
Uit dit huwelijk:1 Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 Augustus 1673, volgt onder IV-a.2 Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, volgt onder IV-b.

III-b Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Dirks van de Merwe, geboren rond 1669.
2 Pieter Dirks van de Merwe, geboren in het jaar 1670.
3 Willem Dirks van de Merwe, geboren rond 1673.

III-c Joost Schalks van de Merwe, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Lucretia Schalks van de Merwe, geboren rond 1676.
2 Schalk Joosten van de Merwe, geboren rond 1678.

III-d Schalk Pieters van de Merwe, kind van Pieter Willemsz van de Merwe (II-b).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:1 Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, volgt onder IV-c.
2 Eeltje Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1688.
3 Arien Schalken van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
4 Cornelis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
5 Maria Schalken van de Merwe, geboren rond 1690.


III-e Jan Dirksz van de Merwe, schepen tes-gravendeel 1693-1694-1702 t/m 1706, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Jan was gehuwd met Cornelia Gijsberts onder de Linde, schepenbank.
Uit dit huwelijk:1 Sijgje Jansd van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 8 oktober 1690, overleden in het jaar 1696.
2 Dirk Jansz van de Merwe, geboren te
s-Gravendeel in het jaar 1691, volgt onder IV-d.3 Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, volgt onder IV-e.4 Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, volgt onder IV-f.

III-f Willem Dirksz van de Merwe, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Willem is getrouwd te Dubbeldam op 8 december 1686 voor de kerk
met Maria Teunisdr.
Uit dit huwelijk:1 Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, volgt onder IV-g.

IV-a Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 augustus 1673, kind van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Schalk was gehuwd met Anna Charles Prevot, geboren te Amsterdam op 23 januari 1680, overleden te Kaapstad in het jaar 1740, dochter van Charles Prevot en Maria Le Febre.
Uit dit huwelijk:1 Willem Schalks van der Merwe. Willem is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met zijn nicht Elsje van Heerden, dochter van Pieter Willems van Heerden en Magdalena Willemsd van de Merwe (IV-b).

IV-b Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) (?) in het jaar 1765, dochter van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Magdalena is getrouwd te Stellenbosch (Z-Afrika) op 18 september 1708 met Pieter Willems van Heerden, geboren te Heerde, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) in het jaar 1763, kind van Willem van Heerden en Aeltjen Hendrix.
Uit dit huwelijk:1 Elsje van Heerden. Elsje is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met haar neef Willem Schalks van der Merwe, kind van Schalk Willemsz van der Merwe (IV-a) en Anna Charles Prevot.

IV-c Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, zoon van Schalk Pieters van de Merwe (III-d).
Zijn kind bij een onbekende vrouw:1 Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, volgt onder V-a.


IV-d Dirk Jansz van de Merwe, geboren tes-Gravendeel in het jaar 1691, overleden te Dubbeldam, begraven De Mijl op 26 juni 1747, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Dirk is getrouwd te Dubbeldam op 13 december 1716 met Ariaantje Ariens den Houting, gedoopt te Dubbeldam op 23 november 1687, begraven De Mijl op 26 juni 1747, dochter van Arien Pietersz den Houtingh en Anneke Willemsdr.
Uit dit huwelijk:1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 februari 1717, overleden aldaar in maart 1774. Ariaantje is getrouwd te Dubbeldam op 17 mei 1740, getrouwd aldaar op 1 mei 1740 voor de kerk met Teunis Ariens Hofman, gedoopt te Dubbeldam op 12 april 1699, overleden te Wieldrecht op 4oktober 1753, zoon van Arie Damassen Hofman en Anna Pietersd Schipper.2 Anna Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 9 oktober 1718. Anna is getrouwd te Dubbeldam op 23 september 1742 voor de kerk met Cornelis Bravenboer.3 Jan Dirkse van der Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 2 februari 1721.4 Arij Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, volgt onder V-b.5 Cornelis Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 31 maart 1726.6 Knelia van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 29 april 1731. Knelia was gehuwd met Huibert de Heer.7 Cornelia Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 29 april 1731. Cornelia is getrouwd te Dubbeldam op 6 mei 1753, getrouwd aldaar op 6 mei 1753 voor de kerk met Arie Ariens in
t Velt.

IV-e Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, overleden na 1723, dochter van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbertje was gehuwd met Cornelis Aryensz Verdonck, landbouwer, geboren tes-Gravendeel, begraven aldaar op 2 maart 1723, zoon van Ary Reyne Verdonck en Aegje Aertse Spruyt.
Uit dit huwelijk:
1 N.N., geboren tes-Gravendeel na 2 maart 1723, begraven aldaar op 25 september 1723.
IV-f Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbert was gehuwd met Sijgje Cornelissen Spruijt. Uit dit huwelijk:
1 Cornelia Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam.2 Jan Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 13 september 1733.3 Cornelis Gijsbert van de Merwe, gedoopt te Dordrecht op 23 maart 1735.

IV-g Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, kind van Willem Dirksz van de Merwe (III-f) en Maria Teunisdr. Cent is getrouwd te Strijen in het jaar 1759 met Leentje Leenderts Hordijk.
Uit dit huwelijk:1 Marietje van de Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1760.
2 Willem van der Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1761.
V-a Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, overleden in het jaar 1800, kind van Pieter Schalke van de Merwe (IV-c).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Pieter Schalke van de Merwe, overleden in het jaar 1766.
2 Teunis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1772.

V-b Arij Dirkse van de Merwe, Schepen en Heemraad, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, overleden te Mijnsheerenland op 19 augustus 1803, zoon van Dirk Jansz van de Merwe (IV-d) en Ariaantje Ariens den Houting. Arij is getrouwd te Dubbeldam op 15 juni 1749 voor de kerk met Cornelia Ariens Smits, geboren in het jaar 1728, overleden te Mijnsheerenland op 5 oktober 1810.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje Ariense van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 28 september 1749, overleden in het jaar 1811.
2 Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, volgt onder VI-a.
3 Maria Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1753.\
4 Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, volgt onder VI-b.\
5 Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, volgt onder VI-c.
6 Marija Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1757. Marija is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1778 voor de kerk met Willem Jacobs Quartel, gedoopt te Westmaas op 17 april 1757, zoon van Jacob Quartel en Cornelis Bongaarts.
7 Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, volgt onder VI-d.
8 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 september 1760, overleden aldaar op 26 december 1760.
9 Clara Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 13 oktober 1762. Clara is getrouwd te Westmaas op 4 augustus 1782, getrouwd aldaar op 4 augustus 1782 voor de kerk met Pieter Gerritsz Batenburg, gedoopt te Westmaas op 2 augustus 1761, zoon van Gerrit Timotheusse Batenburg en Marietje Pieters Herman.
10 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 22 januari 1764, overleden aldaar op 15 juni 1822. Emmigje is getrouwd te Mijnsheerenland op 11 mei 1794 met Leendert Hendriksz de Jong, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 juni 1766, zoon van Hendrik de Jong en Pietertje Leenderts de Komen.
11 Cornelis Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 23 juni 1765, overleden aldaar op 6 januari 1766.
12 Anna Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 december 1766. Anna is getrouwd te Mijnsheerenland op 25 april 1790 voor de kerk met Willem Leendertsz Bijl.
13 Cornelia Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op14 februari 1768. Cornelia is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1791 voor de kerk met Leendert Leendertse Monster, gedoopt te Goudswaard op 14 december 1766, kind van Leendert Andriesse Monster en Ariaantje Pleune Visser.

VI-a Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits.
Zijn kind bij een onbekende vrouw:
1 Jan Ariense van de Merwe. Jan is getrouwd te Mijnsheerenland op 9 mei 1790 voor de kerk met Susanna Cortiaans Brussaart, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 februari 1768, dochter van Corstiaan Franse Brussaart en Magteltje Baars.
VI-b Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, overleden te Mijnsheerenland in het jaar 1829, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Teunis is getrouwd te Mijnsheerenland op 8 oktober 1778 voor de kerk met Neeltje Jansd van der Ree, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 oktober 1754, overleden aldaar na 1819, dochter van Jan Ariensz van der Ree en Maaike Klaasd Kruithof.
Uit dit huwelijk:
1 Arij Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 augustus 1779.
2 Jan Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 december 1780. Jan is in ondertrouw gegaan te Spijkenisse in april 1815 en getrouwd in het jaar 1815 met Maartje Huibregtse Boender, dochter van Huibregt Boender en Soetje Uitenbogerd.
3 Mayke Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 augustus 1783. Mayke is getrouwd te Mijnsheerenland in het jaar 1819 met Cornelis van de Waal. Cornelis was weduwnaar van Lijntje Andeweg.
4 Maria Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 november 1784, overleden te Goudswaard op 19 oktober 1838. Maria is getrouwd te Mijnsheerenland op 4 juli 1803 met Arij Cornelisz van der Sijde, geboren te Heineoord op 27 november 1781, overleden te Goudswaard op 5 januari 1843, kind van Cornelis van der Zijde en Cornelia Dekker.
VI-c Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 11 mei 1783, getrouwd aldaar op 11 mei 1783 voor de kerk (1) met Maria Jacobsd van der Waal, gedoopt te Goudswaard op 4 juni 1758, dochter van Jacob Cornelisz van der Waal en Ariaantje Verschoor.
Uit dit huwelijk:
1 Jacob Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 maart 1784.2 Ariaantje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 15 mei 1785. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 27 april 1787 voor de kerk (2)met Ariaantje Bastiaanse Boender, gedoopt te Klaaswaal op 23 september 1764, dochter van Bastiaan Boender en Maria Meeldijk.
Uit dit huwelijk:
3 Arij Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 20 januari 1788.
4 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 10 januari 1789.
5 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 24 januari 1790.
6 Geertruij Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 26 december 1790. Geertruij is getrouwd te Goudswaard op 16 oktober 1808 met Jan Cornelisz Smits, gedoopt te Nieuw-Beijerland op 12 september 1784, kind van Cornelis Jansz Smits en Cornelia Dirksd van Dijk.
7 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 18 maart 1792.
8 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 23 juni 1793.
9 Trijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 6 juli 1794.
10 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 juni 1795.
11 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 17 augustus 1796.
12 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 november 1798.
13 Teunis Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 28 december 1800.
14 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 april 1802.
15 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 2 mei 1803.

VI-d Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Jan is getrouwd te Klaaswaal op 25 februari 1787, getrouwd aldaar op 25 februari 1787 voor de kerk met Geertje Leendertse Korendijker, gedoopt te Klaaswaal op 6 mei 1764, dochter van Leendert Hendriksz Korendijker en Dingena Jans Weda.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Klaaswaal op 14 oktober 1787.2 Dingema van de Merwe, gedoopt te Strijen op 1 februari 1790. Dingema is getrouwd te Numansdorp op 10 juli 1813 met Aart Aartsz van de Polder.
3 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 5 februari 1792.

Betekenis: Van die Merwede of Merwe, 'n rivier in Nederland wat verby Dordrecht vloei. Aan dié rivier was ook 'n kasteel met dié naam, wat vandag 'n murasie is.Stamvader: Willem Schalksz(oon) van der Merwe. Volgens die register van die Kaapse gemeente was hy van Oud-Beyerland (tussen Dordrecht en Rotterdam, Nederland), en volgens die resolusies van die Politieke Raad was hy van Broek. Hy was 'n seun van Schalk van de Merwe, boer in Oud-Beyerland, en 'n kleinseun van Willem van de(r) Merwe, van wie die tans nog bestaande familie Van de Merwe in Nederland ook afstam. Kom hier aan as haakbusskutter op die skip Dordrecht; burger in 1661. In 1663 het hy weer in diens van die V.O.C. getree as adelbors belas met landbon; was daarna 'n vrykneg en het op 23.3.1677 van die V.O.C. verlof gekry om saam met Pieter van der Westhuizen grond in Houtbaai te bewerk (d.i. die plaas "Kronendal", waarvan die Kaaps-Hollandse opstal vandag nog bestaan). Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanselleer en dié plaas is toe in vrye eiendom aan Willem toegeken. Die plaas "De Hoop" in Klein Drakenstein, wat in 1692 aan Willem se seun Schalk Willemsz van der Merwe toegeken is, was dus die tweede en nie die eerste plaas wat aan 'n Van der Merwe in Suld-Afrika toegeken is nie. Oorl. 12.7.1716. Trou 9.9.1668 met Elsje Cloete, dogter van Jacob Cloete (13 kinders).Wapen: Die Suid-Afrikaanse Van der Merwes voer waarskynlik sedert die einde van die vorige eeu die wapen van die ou adellike familie Van de Merwe(de), nl.: In rooi 'n silwer dwarsbalk vergesel van 15 goue pennings, bo 5 en 4 en onder 3, 2 en 1. Helmteken: drie silwer volstruisvere. Skildhouers: twee goue griffioene. 'n Afbeelding is in die Elliott-versameling van die Kaapse Argief. Daar word vandag in Nederland aangeneem dat ons stamvader se oupa Willem stam uit 'n tak van dié familie wat afstam van Cornelis van der Merwede, geb. ca. 1495, oorl. ná 1547, 'n boer in Etten (Gelderland, Nederland), wat 'n onwettige kleinseun was van Dirk ("Dolle Dirk") van de Merwede uit die eerste helfte van die 15de eeu, een van die laaste lede van die ou geslag. Vanweë gebrek aan dokumente uit dié tyd kan hierdie stelling egter nie bewys word

http://www.ballfamilyrecords.co.uk/burger/I117.html
He arrived at the Cape as a bosskieter on the ship Dordrecht. This ship called at the Cape many times but did in fact arrive at the Cape on 26th April 1661 to depart on 5th May 1661, the date on which he was granted his letter of freedom so perhaps we can assume that he arrived on this voyage, which left Goeree in the Netherlands on 6th December 1660. (VC39,part 3, page123 and De VOCsite). At the end of March 1663 he petitioned the Council of Policy to take him back into Compay service and it complied, appointing him adelborst on a salary of 12 guldens per month. (Resolutions of the Council of Policy, C. 2, pp. 318-330. Saterdag ultimo Meert ao. 1663)
He appears on the muster rolls of Company servants until 1665 and then, from 1666 in the muster rolls of independent settlers. (Muster rolls, VC 39)
On the 23rd March 1677 the Council of Policy granted to Willem Schalck and Pieter van de Westhuisen land at Hout Bay which they were required to farm efficiently, and to contribute one tenth of its prouce to the Company each year. (Resolutions of the Council of Policy, C10, pp. 89-94. Dingsdagh 23 Maart 1677)
On the 2nd February 1688 he was granted permission by the Burgerraad (Burger Council) of the Cape to transfer from the Cape area to go to live at Drakenstein and on the 7th September 1692, he was granted farm land at Drakenstein, on the Berg River.
When precisely he moved his family there I don't yet know, but after May 1688 the baptisms of his children are no longer to be found in the Cape Town church registers, and were presumably recorded in the (now missing) Drakenstein church registers. (MOOC 9/1/23, Verkoop Conditien and 1 STB 15/2, Permissions to transfer)
In her will dated 1710 his daughter, Jakomina Schalk, named her siblings then living; her sisters as 'Feijtie, Lena, Magtelt, Elsie, Neeltie, Eula' and her brothers as 'Schalk Willems, Pieter and Hendrik Schalk'.
On 27th June 1707 he sold up his farm on the Berg River in Drakenstein and allhis possessions, paying off all his debts. The money resulting was to be used tomaintain him for the rest of his life and also his minor children.(MOOC 9/1/23, Verkoop Conditien, MOOC 13/1/,5, Boedelrekening)

I received from Janet the following information on this man; '..-volgens Resolusie van die Politieke Raad, van Broek, volgens register Kaapse gemeente, van Oud-Beyerland naby Rotterdam. Hy was 'n seun van Schalk van der Merwe boer in Oud-Beyerland en 'n kleinseun van Willem van der Merwe van wie die bestaande Van der Merwes in Nederland afstam. Vertrek na die Kaap as haakbusskutter, teen agt gulde per maand op die skip 'Dordrecht' wat 26 April 1661 in Tafelbaai arriveer. Hy was aanvanklik in diens van die Companje se baas-tuinier Hendrik Boom. Burger 5.5.1661, en hy was blykbaar 'n goeie boer want hy is geloof 'voor bequaemheyt als landbouwer'. In die Resoluties van de Politieke Raad was vermeld dat hy boulandt heeft gearbeijt. In 1663 tree hy weer in diens van die H.O.I.K. as adelborst belas met landbou. Drie weke voor sy huwelik met Elsje Cloete is hy weens smokkel met die Hottentotte aangekla deur die Bewindhebbers. Hy en sy skoonvader Jacob Cloete het blykbaar aangehou smokkel want hy is drie jaar lank gevangene op Robbeneiland weens smokkel en gepaardgaande geweldpleging. In Januarie 1673 het sy huis asook sy hele graanoes afgebrand. Hy kry op 23 Maart 1677 toestemming van die Kompanje om weer grond te bewerk saam met Pieter Van der Westhuizen, hierdie keer in Houtbaai, d.i. die plaas Kronendal waarvan die Kaaps-Hollandse opstal nog bestaan. Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanselleer en die plaas is as vrye eiendom aan hom toegeken. In 1677 oes hy 60 mud graan. Op 7 September 1692 word 'n erfbrief aan hom uitgereik vir die plaas Kunnenberg, in die erfbrief beskryf as 'de Kinnenborgh'. Die plaas is opgemeet deur landmeter Heinrich Bernhard Oldenland met 'n grens 60 roede aan die Bergrivier en 600 roede in die rigting van Babilonstoring. Sy bure was Jacobus van der Heiden op Overveen en Maarten van Staden op Bloemendal. Volgens die erfbrief is die grond alreeds in 1687 aan hom toegewys. Hierdie stelling klink verdag, want die 1687-toewysings is deur landdros Johannes Mulder van Stellenbosch persoonlik opgemeet en Oldenland se opmetings begin by die 1689-toewysings. Die plaas De Hoop in die Klein Drakenstein is in 1692 aan Willem se seun Schalk Willem van der Merwe toegeken. Dit was die tweede plaas en nie die eerste nie wat in Suid-Afrika aan 'n Van der Merwe toegeken is. Hy is die vader van 13 kinders en ook die vader van 'n buite-egtelike dogter, Maria Schalks, wat trou met die Stamvader Paulus Heyns, van Leipsig. Maria se moeder was 'n slavin van Goewerneur Simon van der Stel



HO1660; 648p82 [909] × 09.09.1668 Kaapstad.'
Francois Lotter's database has him listed as having been born in 'Broek, Amsterdam Netherlands'. I have accepted 'aft 1645' in the belief that the marriage date of his parents applies and that he was not illegitimate.
Janet's notes included the following: '...volgens Resolusie van die Politieke Raad, van Broek, volgens register Kaapse gemeente, van Oud-Beyerland naby Rotterdam. Hy was 'n seun van Schalk van der Merwe boer in Oud-Beyerland en 'n kleinseun van Willem van der Merwe van wie die bestaande Van der Merwes in Nederland afstam. Vertrek na die Kaap as haakbusskutter, teen agt gulde per maand op die skip 'Dordrecht' wat 26 April 1661 in Tafelbaai arriveer. Hy was aanvanklik in diens van die Companje se baas-tuinier Hendrik Boom. Burger 5.5.1661, en hy was blykbaar 'n goeie boer want hy is geloof 'voor bequaemheyt als landbouwer'. In die Resoluties van die Politieke Raad was vermeld dat hy boulandt heeft gearbeijt. In 1663 tree hy weer in diens van die H.O.I.K. as adelborst belas met landbou. Drie weke voor sy huwelik met Elsje Cloete is hy weens smokkel met die Hottentotte aangekla deur die Bewindhebbers. Hy en sy skoonvader Jacob Cloete het blykbaar aangehou smokkel want hy is drie jaar lank gevangene op Robbeneiland weens smokkel en gepaardgaande geweldpleging. In Januarie 1673 het sy huis asook sy hele graanoes afgebrand. Hy kry op 23 Maart 1677 toestemming van die Kompanje om weer grond te bewerk saam met Pieter Van der Westhuizen, hierdie keer in Houtbaai, d.i. die plaas Kronendal waarvan die Kaaps-Hollandse opstal nog bestaan. Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanselleer en die plaas is as vrye eiendom aan hom toegeken. In 1677 oes hy 60 mud graan. Op 7 September 1692 word 'n erfbrief aan hom uitgereik vir die plaas Kunnenberg, in die erfbrief beskryf as 'de Kinnenborgh'. Die plaas is opgemeet deur landmeter Heinrich Bernhard Oldenland met 'n grens 60 roede aan die Bergrivier en 600 roede in die rigting van Babilonstoring. Sy bure was Jacobus van der Heiden op Overveen en Maarten van Staden op Bloemendal. Volgens die erfbrief is die grond alreeds in 1687 aan hom toegewys. Hierdie stelling klink verdag, want die 1687-toewysings is deur landdros Johannes Mulder van Stellenbosch persoonlik opgemeet en Oldenland se opmetings begin by die 1689-toewysings. Die plaas De Hoop in die Klein Drakenstein is in 1692 aan Willem se seun Schalk Willem van der Merwe toegeken. Dit was die tweede plaas en nie die eerste nie wat in Suid-Afrika aan 'n Van der Merwe toegeken is. Hy is die vader van 13 kinders en ook die vader van 'n bite-egtelike dogter, Maria Schalks, wat trou met die Stamvader Paulus Heyns, van Leipsig. Maria se moeder was 'n slavin van Goewerneur Simon van der Stel...'

!MAR;DEATH:De Villiers Pama;Bls 557

Also details ex stamouers website:
Willem Schalkszoon van der MERWE, kom na die Kaap in April 1661. Hy het voorheen op die VOC skip Dordrecht diens gedoen. In die Kaap werk hy eers as dagloner in die Companie se bouland onder Hendrik Boom. Hy is oorlede in Julie 1716.Willem Schalk van der Merwe was 'n haakbusskutter op die skip Dordrecht. Burger op 5 Mei 1661. Hy tree weer in diens van die VOC in 1663 as adelborst belas met landbou.Willem word binne drie weke voor sy troue aangekla dat hy beeste van die inboorlinge koop, hy word toe gevonnis tot lyfstraf. Die vonnis was opgeskort en hy moes 'n boete van vyftig riksdaalers betaal.Hy trou op 9 September 1668 met Elsie CLOETE die oudste kind van Jacob Cloete en sy vrou Fijtje Raderootjies (gebore Sophia Raedergortz).In Januarie 1672 word van der Merwe se skaapwagter Lucas Harmensen in die omgewing van cleijne zoutpanne naby Tygerberg deur 15 Khoikhoi benader om sy skape en beeste wat weggedwaal het te gaan soek in ruil vir tabak en rys. Lucas het dit van die hand gewys en toe beroof hulle hom. Al die vee word toe ook gesteel. Hulle het vyf van die diewe gevang en hulle vasgebind en toe na die Fort gevat. Hulle was gegesel en gebrandmerk en vir 'n kort tyd na Robbeneiland gestuur (Reg en Ongereg, p 8).In Januarie 1673 het Willem Schalk se huis afgebrand en ook die huis van Christiaan Jansz. Die graan van Hendrik Elbertsz se graanoes het ook afgebrand.In 1677 word die omgewing om Houtbaai aan Willem en die stamvader Pieter van der Westhuizen verhuur. Die kontrak was vier jare later gekanselleer, en die grond is aan hulle as vrye eiendom gegun. Hier het Willem en Elsie moontlik hulle kinders op die plaas Kronendal grootgemaak. Kronendal is dus die eerste plaas van die van der Merwe stamouers, en nie de Hoop in Paarl nie.
DOGTER BY 'n SLAAFINWillem het 'n dogter gehad met 'n slavin wat Simon van der Stel aan hom geskenk het, die kind se naam was Maria. Hierdie slavin was in 1686 vrygestel (Attestasie 1664 in C 326 pp 478-9, p 6 en 27). Maria het die stammoeder geword van die Heyns familie, sy trou in 1696 met Paulus Heyns.Karel Schoeman in Armosyn van die Kaap bladsy 535 haal die volgende aan uit 'n hofsaak:'n sekere slavin by wie hy teenswoordig 'n kind verkry het, en wat hy, Schalcq, met haar bevalling in hierdie kombuisie (by die Skuur) ondergebring het; hy het haar ook ten alle tye versorg deur kos te berei en water en brandhout te haal, ja, wat meer is toe sy moes beval, het Schalq my Kruijthoff, opgeklop en gevra dat ek hom tog sy brandewyn (rantsoen) sou gee, waarop ek hom twee mutsjes verstrek het, wat hy vir hierdie slavin gebring het, en (hulle?) het dit as hartversterking genuttig.In 1678 het Elsje Cloete vir die Khoikhoi Quisa en sy medegevangenes met voedsel en tabak voorsien al het sy geweet dat hulle ontsnap het.Elsie se vader Jacob Cloete word in 1693 naby die Kasteel vermoor. Die Goewerneur beskrywe die voorval soos volg: "Deesen avon tusschen 8 a 9 uren is niet verre van casteel en bij't vleeschhuis vermoort Jacob Cloeten, corporaal in dienst der E. Compagnie"
KINDERS
b1 Sophia gedoop Kaapstad 1 Nov 1670, X 12 November 1684 Roelof Pasman, XX 25 Jan 1696 Pieter Robberts
b2 Schalk Willem gebore 14 Jul 1673, gedoop Kaapstad 13 Aug 1673, sterwe 1740, X Anna Prevot
b3 Marritje (Maria) gedoop Kaapstad 29 Des 1675, X Barend Burger
b4 Jacoba Jacomina gedoop 22 Mei 1678, X Johann Schöpping, XX Jost Heinrich Frisch
b5 Jacob gedoop 11 Feb 1680 jonk oorlede
b6 Petronella gedoop 1 Maart 1682, X Johannes Cloete
b7 Aletta gedoop Kaapstad 23 Apr 1684, X Marthinus van Staden, XX Claas Jansz van Rensburg
b8 Helena (Lena) gedoop 7 Apr 1686, X Jacobus van As wew, XX Christiaan Maasdorp
b9 Pieter gedoop Kaapstad 16 Mei 1688
b10 Magteld gedoop c 1691, X 18 Sep 1708 Pieter Willem van Heerden
b11 Elsie gedoop 15 Jul 1697, X Albert Lambertz Myburgh
b12 Ilya (Ulya of Eula) gedoop Drakenstein 28 Mei 1696
b13 Hendrik Willem gedoop 17 Aug 1698, X 25 Jun 1717 Catharina Cloete, XX Paarl 26 Nov 1747 Aletta Keyser, XXX Paarl 6 Des 1750 Maria Fick, sy nageslag se familienaam is by sy kleinkinders uitgesterf. Let op dat net een seun die familienaam voortgedra het, naamlik Schalk Willemszoon.

Die oudste kind Sophia van der Merwe ook bekend as Fytjie Schalk'. Volgens 'n artikel in die S.A. Mediesetydskrif blyk dit dat die siektetoestand Huntingtons Chorea wat algemeen voorkom onder sommige Afrikaanssprekende families, afkomstig is van Sophia van der Merwe. Die voorouers van meer as 200 persone wat tans aan hierdie toestand ly, is nagevors en almal kan teruggevoer word tot kinders van Sophia uit haar twee huwelike.
Verwysings:GC de Wet, Die Vryliede en Vryswartes in die Kaapse Nedersetting 1652 - 1700Jan van der Merwe, "Willem Schalkszoon van der Merwe - 'n Biografiese Ekskursie" Familia XVI 1979 no 1
Heese en Lombard
Hoge, Personalia of Germans at the CapeKarel Schoeman, Armosyn van die Kaap: Die Wêreld van 'n Slavin 1652 - 1733

Saamgestel deur:
AM van RensburgDie Volgende inligting is een van die grootse deurbrake vir die VAN DER MERWE familie,
naamlik die konneksie met EuropaHierdie navorsing is te danke aan Rein JG Wink r.j.g.wink@freeler.nl Die waardevolle kontak persoon is Gerda Pieterse wat hard werk om kontakte te maak met ons stamlande gpieterse@intekom.co.za

I Willem van de Merwe.
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:1 Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, volgt onder II-a.2 Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, volgt onder II-b.
3 Dirck Willemsz van de Merwe, volgt onder II-c.II-a Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:1 Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, volgt onder III-a.2 Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, volgt onder III-b.
3 Joost Schalks van de Merwe, volgt onder III-c.II-b Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Grietje Pieters van de Merwe.
2 Schalk Pieters van de Merwe, volgt onder III-d.II-c Dirck Willemsz van de Merwe, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:
1 Jan Dirksz van de Merwe, volgt onder III-e.
2 Willem Dirksz van de Merwe, volgt onder III-f.III-a Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, overleden te Zuid Afrika op 12 juli 1716, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a). Willem is getrouwd te Kaapstad op 9 september 1668 voor de kerkmet Elsje Cloete, geboren te Duitsland rond 1650, dochter van Jacob Cloete en Sophia Raderootje.
Uit dit huwelijk:1 Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 Augustus 1673, volgt onder IV-a.2 Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, volgt onder IV-b.III-b Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Dirks van de Merwe, geboren rond 1669.
2 Pieter Dirks van de Merwe, geboren in het jaar 1670.
3 Willem Dirks van de Merwe, geboren rond 1673.III-c Joost Schalks van de Merwe, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Lucretia Schalks van de Merwe, geboren rond 1676.
2 Schalk Joosten van de Merwe, geboren rond 1678.III-d Schalk Pieters van de Merwe, kind van Pieter Willemsz van de Merwe (II-b).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:1 Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, volgt onder IV-c.
2 Eeltje Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1688.
3 Arien Schalken van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
4 Cornelis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
5 Maria Schalken van de Merwe, geboren rond 1690.
III-e Jan Dirksz van de Merwe, schepen tes-gravendeel 1693-1694-1702 t/m 1706, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Jan was gehuwd met Cornelia Gijsberts onder de Linde, schepenbank.
Uit dit huwelijk:1 Sijgje Jansd van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 8 oktober 1690, overleden in het jaar 1696.
2 Dirk Jansz van de Merwe, geboren te
s-Gravendeel in het jaar 1691, volgt onder IV-d.3 Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, volgt onder IV-e.4 Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, volgt onder IV-f.III-f Willem Dirksz van de Merwe, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Willem is getrouwd te Dubbeldam op 8 december 1686 voor de kerk
met Maria Teunisdr.
Uit dit huwelijk:1 Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, volgt onder IV-g.IV-a Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 augustus 1673, kind van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Schalk was gehuwd met Anna Charles Prevot, geboren te Amsterdam op 23 januari 1680, overleden te Kaapstad in het jaar 1740, dochter van Charles Prevot en Maria Le Febre.
Uit dit huwelijk:1 Willem Schalks van der Merwe. Willem is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met zijn nicht Elsje van Heerden, dochter van Pieter Willems van Heerden en Magdalena Willemsd van de Merwe (IV-b).
IV-b Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) (?) in het jaar 1765, dochter van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Magdalena is getrouwd te Stellenbosch (Z-Afrika) op 18 september 1708 met Pieter Willems van Heerden, geboren te Heerde, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) in het jaar 1763, kind van Willem van Heerden en Aeltjen Hendrix.
Uit dit huwelijk:1 Elsje van Heerden. Elsje is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met haar neef Willem Schalks van der Merwe, kind van Schalk Willemsz van der Merwe (IV-a) en Anna Charles Prevot.IV-c Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, zoon van Schalk Pieters van de Merwe (III-d).
Zijn kind bij een onbekende vrouw:1 Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, volgt onder V-a.
IV-d Dirk Jansz van de Merwe, geboren tes-Gravendeel in het jaar 1691, overleden te Dubbeldam, begraven De Mijl op 26 juni 1747, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Dirk is getrouwd te Dubbeldam op 13 december 1716 met Ariaantje Ariens den Houting, gedoopt te Dubbeldam op 23 november 1687, begraven De Mijl op 26 juni 1747, dochter van Arien Pietersz den Houtingh en Anneke Willemsdr.
Uit dit huwelijk:1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 februari 1717, overleden aldaar in maart 1774. Ariaantje is getrouwd te Dubbeldam op 17 mei 1740, getrouwd aldaar op 1 mei 1740 voor de kerk met Teunis Ariens Hofman, gedoopt te Dubbeldam op 12 april 1699, overleden te Wieldrecht op 4oktober 1753, zoon van Arie Damassen Hofman en Anna Pietersd Schipper.2 Anna Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 9 oktober 1718. Anna is getrouwd te Dubbeldam op 23 september 1742 voor de kerk met Cornelis Bravenboer.3 Jan Dirkse van der Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 2 februari 1721.4 Arij Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, volgt onder V-b.5 Cornelis Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 31 maart 1726.6 Knelia van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 29 april 1731. Knelia was gehuwd met Huibert de Heer.7 Cornelia Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 29 april 1731. Cornelia is getrouwd te Dubbeldam op 6 mei 1753, getrouwd aldaar op 6 mei 1753 voor de kerk met Arie Ariens in
t Velt.IV-e Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, overleden na 1723, dochter van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbertje was gehuwd met Cornelis Aryensz Verdonck, landbouwer, geboren tes-Gravendeel, begraven aldaar op 2 maart 1723, zoon van Ary Reyne Verdonck en Aegje Aertse Spruyt.
Uit dit huwelijk:
1 N.N., geboren tes-Gravendeel na 2 maart 1723, begraven aldaar op 25 september 1723.
IV-f Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbert was gehuwd met Sijgje Cornelissen Spruijt. Uit dit huwelijk:
1 Cornelia Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam.2 Jan Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 13 september 1733.3 Cornelis Gijsbert van de Merwe, gedoopt te Dordrecht op 23 maart 1735.IV-g Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, kind van Willem Dirksz van de Merwe (III-f) en Maria Teunisdr. Cent is getrouwd te Strijen in het jaar 1759 met Leentje Leenderts Hordijk.
Uit dit huwelijk:1 Marietje van de Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1760.
2 Willem van der Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1761.
V-a Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, overleden in het jaar 1800, kind van Pieter Schalke van de Merwe (IV-c).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Pieter Schalke van de Merwe, overleden in het jaar 1766.
2 Teunis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1772.V-b Arij Dirkse van de Merwe, Schepen en Heemraad, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, overleden te Mijnsheerenland op 19 augustus 1803, zoon van Dirk Jansz van de Merwe (IV-d) en Ariaantje Ariens den Houting. Arij is getrouwd te Dubbeldam op 15 juni 1749 voor de kerk met Cornelia Ariens Smits, geboren in het jaar 1728, overleden te Mijnsheerenland op 5 oktober 1810.
Uit dit huwelijk:1 Ariaantje Ariense van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 28 september 1749, overleden in het jaar 1811.2 Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, volgt onder VI-a.3 Maria Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1753.4 Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, volgt onder VI-b.5 Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, volgt onder VI-c.6 Marija Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1757. Marija is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1778 voor de kerk met Willem Jacobs Quartel, gedoopt te Westmaas op 17 april 1757, zoon van Jacob Quartel en Cornelis Bongaarts.7 Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, volgt onder VI-d.8 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 september 1760, overleden aldaar op 26 december 1760.9 Clara Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 13 oktober 1762. Clara is getrouwd te Westmaas op 4 augustus 1782, getrouwd aldaar op 4 augustus 1782 voor de kerk met Pieter Gerritsz Batenburg, gedoopt te Westmaas op 2 augustus 1761, zoon van Gerrit Timotheusse Batenburg en Marietje Pieters Herman.10 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 22 januari 1764, overleden aldaar op 15 juni 1822. Emmigje is getrouwd te Mijnsheerenland op 11 mei 1794 met Leendert Hendriksz de Jong, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 juni 1766, zoon van Hendrik de Jong en Pietertje Leenderts de Komen.11 Cornelis Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 23 juni 1765, overleden aldaar op 6 januari 1766.12 Anna Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 december 1766. Anna is getrouwd te Mijnsheerenland op 25 april 1790 voor de kerk met Willem Leendertsz Bijl.13 Cornelia Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op14 februari 1768. Cornelia is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1791 voor de kerk met Leendert Leendertse Monster, gedoopt te Goudswaard op 14 december 1766, kind van Leendert Andriesse Monster en Ariaantje Pleune Visser.VI-a Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits.
Zijn kind bij een onbekende vrouw:1 Jan Ariense van de Merwe. Jan is getrouwd te Mijnsheerenland op 9 mei 1790 voor de kerk met Susanna Cortiaans Brussaart, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 februari 1768, dochter van Corstiaan Franse Brussaart en Magteltje Baars.
VI-b Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, overleden te Mijnsheerenland in het jaar 1829, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Teunis is getrouwd te Mijnsheerenland op 8 oktober 1778 voor de kerk met Neeltje Jansd van der Ree, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 oktober 1754, overleden aldaar na 1819, dochter van Jan Ariensz van der Ree en Maaike Klaasd Kruithof.
Uit dit huwelijk:1 Arij Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 augustus 1779.2 Jan Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 december 1780. Jan is in ondertrouw gegaan te Spijkenisse in april 1815 en getrouwd in het jaar 1815 met Maartje Huibregtse Boender, dochter van Huibregt Boender en Soetje Uitenbogerd.3 Mayke Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 augustus 1783. Mayke is getrouwd te Mijnsheerenland in het jaar 1819 met Cornelis van de Waal. Cornelis was weduwnaar van Lijntje Andeweg. 4 Maria Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 november 1784, overleden te Goudswaard op 19 oktober 1838. Maria is getrouwd te Mijnsheerenland op 4 juli 1803 met Arij Cornelisz van der Sijde, geboren te Heineoord op 27 november 1781, overleden te Goudswaard op 5 januari 1843, kind van Cornelis van der Zijde en Cornelia Dekker.
VI-c Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 11 mei 1783, getrouwd aldaar op 11 mei 1783 voor de kerk (1) met Maria Jacobsd van der Waal, gedoopt te Goudswaard op 4 juni 1758, dochter van Jacob Cornelisz van der Waal en Ariaantje Verschoor.
Uit dit huwelijk:1 Jacob Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 maart 1784.2 Ariaantje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 15 mei 1785. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 27 april 1787 voor de kerk (2)met Ariaantje Bastiaanse Boender, gedoopt te Klaaswaal op 23 september 1764, dochter van Bastiaan Boender en Maria Meeldijk.
Uit dit huwelijk:3 Arij Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 20 januari 1788.4 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 10 januari 1789.5 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 24 januari 1790.6 Geertruij Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 26 december 1790. Geertruij is getrouwd te Goudswaard op 16 oktober 1808 met Jan Cornelisz Smits, gedoopt te Nieuw-Beijerland op 12 september 1784, kind van Cornelis Jansz Smits en Cornelia Dirksd van Dijk.7 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 18 maart 1792.8 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 23 juni 1793.9 Trijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 6 juli 1794.10 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 juni 1795.11 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 17 augustus 1796.12 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 november 1798.13 Teunis Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 28 december 1800.14 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 april 1802.15 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 2 mei 1803.VI-d Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Jan is getrouwd te Klaaswaal op 25 februari 1787, getrouwd aldaar op 25 februari 1787 voor de kerk met Geertje Leendertse Korendijker, gedoopt te Klaaswaal op 6 mei 1764, dochter van Leendert Hendriksz Korendijker en Dingena Jans Weda.
Uit dit huwelijk:1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Klaaswaal op 14 oktober 1787.2 Dingema van de Merwe, gedoopt te Strijen op 1 februari 1790. Dingema is getrouwd te Numansdorp op 10 juli 1813 met Aart Aartsz van de Polder.3 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 5 februari 1792.


Willem was the progenitor (stamvader) of the Van der Merwe family in South Africa. He was from Oud-Beyerland (between Rotterdam and Dordrecht in Holland). He arrived in the Cape on 5 May 1661 on the VOC ship "Dordrecht" with 344 other passengers, where he was a "haakbusskutter" (arquebusier).
On 5 May 1661 he was a burger. He first worked as a "dogloner" for the VOC under Hendrik Boom. In 1663 he again joined the VOC as midshipman - "Adelborst Belas met Landbou".
3 weeks before his marriage he was accused of buying cattle from the natives and was sentenced to corporal punishment, which was later converted to 50 rijksdaalers.
In 1672 all his sheep are stolen by the Hottentots, 5 of whom were captured, tied up and taken to the Fort. In Jan 1673 his house (as well as that of Christiaan Jansz) burnt down.
In 1677 the area of Hout Bay was rented to him and stamvader Pieter van der Westhuizen. The contract was cancelled 4 years later and given to them as free property. The first farm they owned here was "Kronendal".
He had a daughter, Maria, from a slave given to him by Simon van der Stel. The mother was set free in 1686.
The surname Van der Merwe comes from the Merwede or Merwe River in Holland which flows near Dordrecht. There was a castle on the banks of the river with the same name, which is in ruins today.
"Hasbuksskuter" op die skip "Dordrecht".
1663 in service of HOIK as "adelborst" in charge of agriculture.
Merged General Note:
Haakbusskutter on the ship "Dordrecht". 1663 "adelborst" (Official) of
the H.O.I.K. in Agriculture.

Flags: Soldier=Y
I received from Janet the following information on this man; '..­volgens Resolusie van die Politieke Raad, van Broek, volgens register Kaapse gemeente, van Oud-Beyerland naby Rotterdam. Hy was 'n seun van Schalk van der Merwe boer in Oud-Beyerland en 'n kleinseun van Willem van der Merwe van wie die bestaande Van der Merwes in Nederland afstam. Vertrek na die Kaap as haakbusskutter, teen agt gulde per maand op die skip 'Dordrecht' wat 26 April 1661 in Tafelbaai arriveer. Hy was aanvanklik in diens van die Companje se baas-tuinier Hendrik Boom. Burger 5.5.1661, en hy was blykbaar 'n goeie boer want hy is geloof 'voor bequaemheyt als landbouwer'. In die Resoluties van de Politieke Raad was vermeld dat hy boulandt heeft gearbeijt. In 1663 tree hy weer in diens van die H.O.I.K. as adelborst belas met landbou. Drie weke voor sy huwelik met Elsje Cloete is hy weens smokkel met die Hottentotte aangekla deur die Bewindhebbers. Hy en sy skoonvader Jacob Cloete het blykbaar aangehou smokkel want hy is drie jaar lank gevangene op Robbeneiland weens smokkel en gepaardgaande geweldpleging. In Januarie 1673 het sy huis asook sy hele graanoes afgebrand. Hy kry op 23 Maart 1677 toestemming van die Kompanje om weer grond te bewerk saam met Pieter Van der Westhuizen, hierdie keer in Houtbaai, d.i. die plaas Kronendal waarvan die Kaaps-Hollandse opstal nog bestaan. Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanselleer en die plaas is as vrye eiendom aan hom toegeken. In 1677 oes hy 60 mud graan. Op 7 September 1692 word 'n erfbrief aan hom uitgereik vir die plaas Kunnenberg, in die erfbrief beskryf as 'de Kinnenborgh'. Die plaas is opgemeet deur landmeter Heinrich Bernhard Oldenland met 'n grens 60 roede aan die Bergrivier en 600 roede in die rigting van Babilonstoring. Sy bure was Jacobus van der Heiden op Overveen en Maarten van Staden op Bloemendal. Volgens die erfbrief is die grond alreeds in 1687 aan hom toegewys. Hierdie stelling klink verdag, want die 1687-toewysings is deur landdros Johannes Mulder van Stellenbosch persoonlik opgemeet en Oldenland se opmetings begin by die 1689-toewysings. Die plaas De Hoop in die Klein Drakenstein is in 1692 aan Willem se seun Schalk Willem van der Merwe toegeken. Dit was die tweede plaas en nie die eerste nie wat in Suid-Afrika aan 'n Van der Merwe toegeken is. Hy is die vader van 13 kinders en ook die vader van 'n buite-egtelike dogter, Maria Schalks, wat trou met die Stamvader Paulus Heyns, van Leipsig. Maria se moeder was 'n slavin van Goewerneur Simon van der Stel «HO1660; 648p82 [909] × 09.09.1668 Kaapstad.'

Francois Lotter's database has him listed as having been born in 'Broek, Amsterdam Netherlands'. I have accepted 'aft 1645' in the belief that the marriage date of his parents applies and that he was not illegitimate.

Janet's notes included the following:
'...volgens Resolusie van die Politieke Raad, van Broek, volgens register Kaapse gemeente, van Oud-Beyerland naby Rotterdam. Hy was 'n seun van Schalk van der Merwe boer in Oud-Beyerland en 'n kleinseun van Willem van der Merwe van

(Research):Willem Schalkszoon van der MERWE, kom na die Kaap in April 1661. Hy het voorheen op die VOC skip Dordrecht diens gedoen. In die Kaap werk hy eers as dagloner in die Companie se bouland onder Hendrik Boom. Hy is oorlede in Julie 1716.

Willem Schalk van der Merwe was 'n haakbusskutter op die skip Dordrecht. Burger op 5 Mei 1661. Hy tree weer in diens van die VOC in 1663 as adelborst belas met landbou.

Willem word binne drie weke voor sy troue aangekla dat hy beeste van die inboorlinge koop, hy word toe gevonnis tot lyfstraf. Die vonnis was opgeskort en hy moes 'n boete van vyftig riksdaalers betaal.

Hy trou op 9 September 1668 met Elsie CLOETE die oudste kind van Jacob Cloete en sy vrou Fijtje Raderootjies (gebore Sophia Raedergortz).

In Januarie 1672 word van der Merwe se skaapwagter Lucas Harmensen in die omgewing van cleijne zoutpanne naby Tygerberg deur 15 Khoikhoi benader om sy skape en beeste wat weggedwaal het te gaan soek in ruil vir tabak en rys. Lucas het dit van die hand gewys en toe beroof hulle hom. Al die vee word toe ook gesteel. Hulle het vyf van die diewe gevang en hulle vasgebind en toe na die Fort gevat. Hulle was gegesel en gebrandmerk en vir 'n kort tyd na Robbeneiland gestuur (Reg en Ongereg, p 8).

In Januarie 1673 het Willem Schalk se huis afgebrand en ook die huis van Christiaan Jansz. Die graan van Hendrik Elbertsz se graanoes het ook afgebrand.

In 1677 word die omgewing om Houtbaai aan Willem en die stamvader Pieter van der Westhuizen verhuur. Die kontrak was vier jare later gekanselleer, en die grond is aan hulle as vrye eiendom gegun. Hier het Willem en Elsie moontlik hulle kinders op die plaas Kronendal grootgemaak. Kronendal is dus die eerste plaas van die van der Merwe stamouers, en nie de Hoop in Paarl nie.

DOGTER BY 'n SLAAFIN
Willem het 'n dogter gehad met 'n slavin wat Simon van der Stel aan hom geskenk het, die kind se naam was Maria. Hierdie slavin was in 1686 vrygestel (Attestasie 1664 in C 326 pp 478-9, p 6 en 27). Maria het die stammoeder geword van die Heyns familie, sy trou in 1696 met Paulus Heyns.

Karel Schoeman in Armosyn van die Kaap bladsy 535 haal die volgende aan uit 'n hofsaak:
'n sekere slavin by wie hy teenswoordig 'n kind verkry het, en wat hy, Schalcq, met haar bevalling in hierdie kombuisie (by die Skuur) ondergebring het; hy het haar ook ten alle tye versorg deur kos te berei en water en brandhout te haal, ja, wat meer is toe sy moes beval, het Schalq my Kruijthoff, opgeklop en gevra dat ek hom tog sy brandewyn (rantsoen) sou gee, waarop ek hom twee mutsjes verstrek het, wat hy vir hierdie slavin gebring het, en (hulle?) het dit as hartversterking genuttig.

In 1678 het Elsje Cloete vir die Khoikhoi Quisa en sy medegevangenes met voedsel en tabak voorsien al het sy geweet dat hulle ontsnap het.

Elsie se vader Jacob Cloete word in 1693 naby die Kasteel vermoor. Die Goewerneur beskrywe die voorval soos volg: "Deesen avon tusschen 8 a 9 uren is niet verre van casteel en bij't vleeschhuis vermoort Jacob Cloeten, corporaal in dienst der E. Compagnie"

KINDERS
b1 Sophia gedoop Kaapstad 1 Nov 1670, X 12 November 1684 Roelof Pasman, XX 25 Jan 1696 Pieter Robberts
b2 Schalk Willem gebore 14 Jul 1673, gedoop Kaapstad 13 Aug 1673, sterwe 1740, X Anna Prevot
b3 Marritje (Maria) gedoop Kaapstad 29 Des 1675, X Barend Burger
b4 Jacoba Jacomina gedoop 22 Mei 1678, X Johann Schöpping, XX Jost Heinrich Frisch
b5 Jacob gedoop 11 Feb 1680 jonk oorlede
b6 Petronella gedoop 1 Maart 1682, X Johannes Cloete
b7 Aletta gedoop Kaapstad 23 Apr 1684, X Marthinus van Staden, XX Claas Jansz van Rensburg
b8 Helena (Lena) gedoop 7 Apr 1686, X Jacobus van As wew, XX Christiaan Maasdorp
b9 Pieter gedoop Kaapstad 16 Mei 1688
b10 Magteld gedoop c 1691, X 18 Sep 1708 Pieter Willem van Heerden
b11 Elsie gedoop 15 Jul 1697, X Albert Lambertz Myburgh
b12 Ilya (Ulya of Eula) gedoop Drakenstein 28 Mei 1696
b 13 Hendrik Willem gedoop 17 Aug 1698, X 25 Jun 1717 Catharina Cloete, XX Paarl 26 Nov 1747 Aletta Keyser, XXX Paarl 6 Des 1750 Maria Fick, sy nageslag se familienaam is by sy kleinkinders uitgesterf

Let op dat net een seun die familienaam voortgedra het, naamlik Schalk Willemszoon.

Die oudste kind Sophia van der Merwe ook bekend as
Fytjie Schalk'. Volgens 'n artikel in die S.A. Mediesetydskrif blyk dit dat die siektetoestand Huntingtons Chorea wat algemeen voorkom onder sommige Afrikaanssprekende families, afkomstig is van Sophia van der Merwe. Die voorouers van meer as 200 persone wat tans aan hierdie toestand ly, is nagevors en almal kan teruggevoer word tot kinders van Sophia uit haar twee huwelike.

Verwysings:
GC de Wet, Die Vryliede en Vryswartes in die Kaapse Nedersetting 1652 - 1700
Jan van der Merwe, "Willem Schalkszoon van der Merwe - 'n Biografiese Ekskursie" Familia XVI 1979 no 1
Heese en Lombard
Hoge, Personalia of Germans at the Cape
Karel Schoeman, Armosyn van die Kaap: Die Wêreld van 'n Slavin 1652 - 1733

Saamgestel deur:
AM van Rensburg

Die Volgende inligting is een van die grootse deurbrake vir die VAN DER MERWE familie,
naamlik die konneksie met Europa
Hierdie navorsing is te danke aan Rein JG Wink r.j.g.wink@freeler.nl
Die waardevolle kontak persoon is Gerda Pieterse wat hard werk om kontakte te maak met ons stamlande gpieterse@intekom.co.za


I Willem van de Merwe.
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, volgt onder II-a.
2 Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, volgt onder II-b.
3 Dirck Willemsz van de Merwe, volgt onder II-c.

II-a Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, volgt onder III-a.
2 Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, volgt onder III-b.
3 Joost Schalks van de Merwe, volgt onder III-c.

II-b Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Grietje Pieters van de Merwe.
2 Schalk Pieters van de Merwe, volgt onder III-d.

II-c Dirck Willemsz van de Merwe, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:
1 Jan Dirksz van de Merwe, volgt onder III-e.
2 Willem Dirksz van de Merwe, volgt onder III-f.

III-a Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, overleden te Zuid Afrika op 12 juli 1716, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a). Willem is getrouwd te Kaapstad op 9 september 1668 voor de kerk
met Elsje Cloete, geboren te Duitsland rond 1650, dochter van Jacob Cloete en Sophia Raderootje.
Uit dit huwelijk:
1 Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 Augustus 1673, volgt onder IV-a.
2 Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, volgt onder IV-b.

III-b Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Dirks van de Merwe, geboren rond 1669.
2 Pieter Dirks van de Merwe, geboren in het jaar 1670.
3 Willem Dirks van de Merwe, geboren rond 1673.

III-c Joost Schalks van de Merwe, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Lucretia Schalks van de Merwe, geboren rond 1676.
2 Schalk Joosten van de Merwe, geboren rond 1678.

III-d Schalk Pieters van de Merwe, kind van Pieter Willemsz van de Merwe (II-b).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, volgt onder IV-c.
2 Eeltje Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1688.
3 Arien Schalken van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
4 Cornelis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
5 Maria Schalken van de Merwe, geboren rond 1690.

III-e Jan Dirksz van de Merwe, schepen te
s-gravendeel 1693-1694-1702 t/m 1706, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Jan was gehuwd met Cornelia Gijsberts onder de Linde, schepenbank.
Uit dit huwelijk:
1 Sijgje Jansd van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 8 oktober 1690, overleden in het jaar 1696.
2 Dirk Jansz van de Merwe, geboren te
s-Gravendeel in het jaar 1691, volgt onder IV-d.
3 Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, volgt onder IV-e.
4 Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, volgt onder IV-f.

III-f Willem Dirksz van de Merwe, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Willem is getrouwd te Dubbeldam op 8 december 1686 voor de kerk
met Maria Teunisdr.
Uit dit huwelijk:
1 Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, volgt onder IV-g.

IV-a Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 augustus 1673, kind van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Schalk was gehuwd met Anna Charles Prevot, geboren te Amsterdam op 23 januari 1680, overleden te Kaapstad in het jaar 1740, dochter van Charles Prevot en Maria Le Febre.
Uit dit huwelijk:
1 Willem Schalks van der Merwe. Willem is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met zijn nicht Elsje van Heerden, dochter van Pieter Willems van Heerden en Magdalena Willemsd van de Merwe (IV-b).


IV-b Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) (?) in het jaar 1765, dochter van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Magdalena is getrouwd te Stellenbosch (Z-Afrika) op 18 september 1708 met Pieter Willems van Heerden, geboren te Heerde, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) in het jaar 1763, kind van Willem van Heerden en Aeltjen Hendrix.
Uit dit huwelijk:
1 Elsje van Heerden. Elsje is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met haar neef Willem Schalks van der Merwe, kind van Schalk Willemsz van der Merwe (IV-a) en Anna Charles Prevot.

IV-c Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, zoon van Schalk Pieters van de Merwe (III-d).
Zijn kind bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, volgt onder V-a.

IV-d Dirk Jansz van de Merwe, geboren te
s-Gravendeel in het jaar 1691, overleden te Dubbeldam, begraven De Mijl op 26 juni 1747, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Dirk is getrouwd te Dubbeldam op 13 december 1716 met Ariaantje Ariens den Houting, gedoopt te Dubbeldam op 23 november 1687, begraven De Mijl op 26 juni 1747, dochter van Arien Pietersz den Houtingh en Anneke Willemsdr.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 februari 1717, overleden aldaar in maart 1774. Ariaantje is getrouwd te Dubbeldam op 17 mei 1740, getrouwd aldaar op 1 mei 1740 voor de kerk met Teunis Ariens Hofman, gedoopt te Dubbeldam op 12 april 1699, overleden te Wieldrecht op 4
oktober 1753, zoon van Arie Damassen Hofman en Anna Pietersd Schipper.
2 Anna Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 9 oktober 1718. Anna is getrouwd te Dubbeldam op 23 september 1742 voor de kerk met Cornelis Bravenboer.
3 Jan Dirkse van der Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 2 februari 1721.
4 Arij Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, volgt onder V-b.
5 Cornelis Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 31 maart 1726.
6 Knelia van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 29 april 1731. Knelia was gehuwd met Huibert de Heer.
7 Cornelia Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 29 april 1731. Cornelia is getrouwd te Dubbeldam op 6 mei 1753, getrouwd aldaar op 6 mei 1753 voor de kerk met Arie Ariens in
t Velt.

IV-e Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, overleden na 1723, dochter van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbertje was gehuwd met Cornelis Aryensz Verdonck, landbouwer, geboren te
s-Gravendeel, begraven aldaar op 2 maart 1723, zoon van Ary Reyne Verdonck en Aegje Aertse Spruyt.
Uit dit huwelijk:
1 N.N., geboren te
s-Gravendeel na 2 maart 1723, begraven aldaar op 25 september 1723.

IV-f Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbert was gehuwd met Sijgje Cornelissen Spruijt. Uit dit huwelijk:
1 Cornelia Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam.
2 Jan Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 13 september 1733.
3 Cornelis Gijsbert van de Merwe, gedoopt te Dordrecht op 23 maart 1735.

IV-g Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, kind van Willem Dirksz van de Merwe (III-f) en Maria Teunisdr. Cent is getrouwd te Strijen in het jaar 1759 met Leentje Leenderts Hordijk.
Uit dit huwelijk:
1 Marietje van de Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1760.
2 Willem van der Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1761.

V-a Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, overleden in het jaar 1800, kind van Pieter Schalke van de Merwe (IV-c).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Pieter Schalke van de Merwe, overleden in het jaar 1766.
2 Teunis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1772.

V-b Arij Dirkse van de Merwe, Schepen en Heemraad, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, overleden te Mijnsheerenland op 19 augustus 1803, zoon van Dirk Jansz van de Merwe (IV-d) en Ariaantje Ariens den Houting. Arij is getrouwd te Dubbeldam op 15 juni 1749 voor de kerk met Cornelia Ariens Smits, geboren in het jaar 1728, overleden te Mijnsheerenland op 5 oktober 1810.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje Ariense van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 28 september 1749, overleden in het jaar 1811.
2 Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, volgt onder VI-a.
3 Maria Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1753.
4 Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, volgt onder VI-b.
5 Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, volgt onder VI-c.
6 Marija Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1757. Marija is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1778 voor de kerk met Willem Jacobs Quartel, gedoopt te Westmaas op 17 april 1757, zoon van Jacob Quartel en Cornelis Bongaarts.
7 Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, volgt onder VI-d.
8 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 september 1760, overleden aldaar op 26 december 1760.
9 Clara Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 13 oktober 1762. Clara is getrouwd te Westmaas op 4 augustus 1782, getrouwd aldaar op 4 augustus 1782 voor de kerk met Pieter Gerritsz Batenburg, gedoopt te Westmaas op 2 augustus 1761, zoon van Gerrit Timotheusse Batenburg en Marietje Pieters Herman.
10 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 22 januari 1764, overleden aldaar op 15 juni 1822. Emmigje is getrouwd te Mijnsheerenland op 11 mei 1794 met Leendert Hendriksz de Jong, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 juni 1766, zoon van Hendrik de Jong en Pietertje Leenderts de Komen.
11 Cornelis Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 23 juni 1765, overleden aldaar op 6 januari 1766.
12 Anna Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 december 1766. Anna is getrouwd te Mijnsheerenland op 25 april 1790 voor de kerk met Willem Leendertsz Bijl.
13 Cornelia Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op
14 februari 1768. Cornelia is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1791 voor de kerk met Leendert Leendertse Monster, gedoopt te Goudswaard op 14 december 1766, kind van Leendert Andriesse Monster en Ariaantje Pleune Visser.

VI-a Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits.
Zijn kind bij een onbekende vrouw:
1 Jan Ariense van de Merwe. Jan is getrouwd te Mijnsheerenland op 9 mei 1790 voor de kerk met Susanna Cortiaans Brussaart, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 februari 1768, dochter van Corstiaan Franse Brussaart en Magteltje Baars.

VI-b Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, overleden te Mijnsheerenland in het jaar 1829, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Teunis is getrouwd te Mijnsheerenland op 8 oktober 1778 voor de kerk met Neeltje Jansd van der Ree, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 oktober 1754, overleden aldaar na 1819, dochter van Jan Ariensz van der Ree en Maaike Klaasd Kruithof.
Uit dit huwelijk:
1 Arij Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 augustus 1779.
2 Jan Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 december 1780. Jan is in ondertrouw gegaan te Spijkenisse in april 1815 en getrouwd in het jaar 1815 met Maartje Huibregtse Boender, dochter van Huibregt Boender en Soetje Uitenbogerd.
3 Mayke Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 augustus 1783. Mayke is getrouwd te Mijnsheerenland in het jaar 1819 met Cornelis van de Waal. Cornelis was weduwnaar van Lijntje Andeweg. 4 Maria Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 november 1784, overleden te Goudswaard op 19 oktober 1838. Maria is getrouwd te Mijnsheerenland op 4 juli 1803 met Arij Cornelisz van der Sijde, geboren te Heineoord op 27 november 1781, overleden te Goudswaard op 5 januari 1843, kind van Cornelis van der Zijde en Cornelia Dekker.

VI-c Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 11 mei 1783, getrouwd aldaar op 11 mei 1783 voor de kerk (1) met Maria Jacobsd van der Waal, gedoopt te Goudswaard op 4 juni 1758, dochter van Jacob Cornelisz van der Waal en Ariaantje Verschoor.
Uit dit huwelijk:
1 Jacob Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 maart 1784.
2 Ariaantje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 15 mei 1785. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 27 april 1787 voor de kerk (2)
met Ariaantje Bastiaanse Boender, gedoopt te Klaaswaal op 23 september 1764, dochter van Bastiaan Boender en Maria Meeldijk.
Uit dit huwelijk:
3 Arij Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 20 januari 1788.
4 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 10 januari 1789.
5 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 24 januari 1790.
6 Geertruij Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 26 december 1790. Geertruij is getrouwd te Goudswaard op 16 oktober 1808 met Jan Cornelisz Smits, gedoopt te Nieuw-Beijerland op 12 september 1784, kind van Cornelis Jansz Smits en Cornelia Dirksd van Dijk.
7 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 18 maart 1792.
8 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 23 juni 1793.
9 Trijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 6 juli 1794.
10 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 juni 1795.
11 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 17 augustus 1796.
12 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 november 1798.
13 Teunis Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 28 december 1800.
14 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 april 1802.
15 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 2 mei 1803.

VI-d Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Jan is getrouwd te Klaaswaal op 25 februari 1787, getrouwd aldaar op 25 februari 1787 voor de kerk met Geertje Leendertse Korendijker, gedoopt te Klaaswaal op 6 mei 1764, dochter van Leendert Hendriksz Korendijker en Dingena Jans Weda.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Klaaswaal op 14 oktober 1787.
2 Dingema van de Merwe, gedoopt te Strijen op 1 februari 1790. Dingema is getrouwd te Numansdorp op 10 juli 1813 met Aart Aartsz van de Polder.
3 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 5 februari 1792.

Willem Schalkszoon van der MERWE, kom na die Kaap in April 1661. Hy het voorheen op die VOC skip Dordrecht diens gedoen. In die Kaap werk hy eers as dagloner in die Companie se bouland onder Hendrik Boom. Hy is oorlede in Julie 1716.

Volgens Du Toit Malherbe was hy van Oud-Beijerland afkomstig.

Willem Schalk van der Merwe was 'n haakbusskutter op die skip Dordrecht. Burger op 5 Mei 1661. Hy tree weer in diens van die V.O.C. in 1663 as adelborst belas met landbou.

Willem word binne drie weke voor sy troue aangekla dat hy beeste van die inboorlinge koop, hy word toe gevonnis tot lyfstraf. Die vonnis was opgeskort en hy moes 'n boete van vyftig riksdaalers betaal.

Hy trou op 9 September 1668 met Elsie CLOETE die oudste kind van Jacob Cloete en sy vrou Fijtje Raderootjies (gebore Sophia Raedergortz).

In 1672 word al sy skape gesteel deur die Hottentote. Hulle het vyf van die diewe gevang en hulle vasgebind en toe na die Fort gevat, maar ons weet nie wat hulle lot toe was nie.

In 1677 word die omgewing om Houtbaai aan Willem en die stamvader Pieter van der Westhuizen verhuur. Die kontrak was vier jare later gekanselleer, en die grond is aan hulle as vrye eindom gegun. Hier het Willem en Elsie moontlik hulle kinders op die plaas Kronendal grootgemaak. Kronendal is dus die eerste plaas van die van der Merwe stamouers, en nie de Hoop in Paarl nie.

DOGTER BY 'n SLAAFIN
Willem het 'n dogter gehad met 'n slavin wat Simon van der Stel aan hom geskenk het, die kind se naam was Maria. Hierdie slavin was in 1686 vrygestel (Attestasie 1664 in C 326 pp 478-9, p 6 en 27). Maria het die stammoeder geword van die Heyns familie, sy trou in 1696 met Paulus Heyns.

Karel Schoeman in Armosyn van die Kaap bladsy 535 haal die volgende aan uit 'n hofsaak:

" 'n sekere slavin by wie hy teenswoordig 'n kind verkry het, en wat hy, Schalcq, met haar bevalling in hierdie kombuisie (by die Skuur) ondergebring het; hy het haar ook ten alle tye versorg deur kos te berei en water en brandhout te haal, ja, wat meer is toe sy moes beval, het Schalq my Kruijthoff, opgeklop en gevra dat ek hom tog sy brandewyn (rantsoen) sou gee, waarop ek hom twee mutsjes verstrek het, wat hy vir hierdie slavin gebring het, en (hulle?) het dit as hartversterking genuttig."

Elsie se vader Jacob Cloete word in 1693 naby die Kasteel vermoor. Die Goewerneur beskrywe die voorval soos volg: "Deesen avon tusschen 8 a 9 uren is niet verre van casteel en bij't vleeschhuis vermoort Jacob Cloeten, corporaal in dienst der der E. Compagnie"

KINDERS
b1 Sophia gedoop Kaapstad 1 Nov 1670, X Roelof Pasman, XX 25 Jan 1696 Pieter Robberts
b2 Schalk Willem gebore 14 Jul 1673, gedoop Kaapstad 13 Aug 1673, sterwe 1740, X Anna Prevot
b3 Marritje (Maria) gedoop Kaapstad 29 Des 1675, X Barend Burger
b4 Jacoba Jacomina gedoop 22 Mei 1678, X Johann Schöpping, XX Jost Heinrich Frisch
b5 Jacob gedoop 11 Feb 1680 jonk oorlede
b6 Petronella gedoop 1 Maart 1682, X Johannes Cloete
b7 Aletta gedoop Kaapstad 23 Apr 1684, X Marthinus van Staden, XX Claas Jansz van Rensburg
b8 Helena (Lena) gedoop 7 Apr 1686, X Jacobus van As wew, XX Christiaan Maasdorp
b9 Pieter gedoop Kaapstad 16 Mei 1688
b10 Magteld gedoop c 1691, X18 Sep 1708 Pieter Willem van Heerden
b11 Elsie gedoop 15 Jul 1697, X Albert Lambertz Myburgh
b12 Ilya (Ulya of Eula) gedoop Drakenstein 28 Mei 1696
b 13 Hendrik Willem gedoop 17 Aug 1698, X 25 Jun 1717 Catharina Cloete, XX Paarl 26 Nov 1747 Aletta Keyser, XXX Paarl 6 Des 1750 Maria Fick, sy nageslag se familienaam is by sy kleinkinders uitgesterf

Let op dat net een seun die familienaam voortgedra het, naamlik Schalk Willemszoon.

Die oudste kind Sophia van der Merwe ook bekend as
Fytjie Schalk'. Volgens 'n artikel in die S.A. Mediesetydskrif blyk dit dat die siektetoestand Huntingtons Chorea wat algemeen voorkom onder sommige Afrikaanssprekende families, afkomstig is van Sophia van der Merwe. Die voorouers van meer as 200 persone wat tans aan hierdie toestand ly, is nagevors en almal kan teruggevoer word tot kinders van Sophia uit haar twee huwelike.

Verwysings:
Jan van der Merwe, "Willem Schalkszoon van der Merwe - 'n Biografiese Ekskursie" Familia XVI 1979 no 1
Heese en Lombard
Hoge, Personalia of Germans at the Cape

Saamgestel deur:
AM van Rensburg


Die Volgende inligting is een van die grootse deurbrake vir die VAN DER MERWE familie,
naamlik die konneksie met Europa
Hierdie navorsing is te danke aan Rein JG Wink r.j.g.wink@freeler.nl
Die waardevolle kontak persoon is Gerda Pieterse wat hard werk om kontakte te maak met ons stamlande gpieterse@intekom.co.za


I Willem van de Merwe.
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, volgt onder II-a.
2 Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, volgt onder II-b.
3 Dirck Willemsz van de Merwe, volgt onder II-c.


II-a Schalk Willemsz van de Merwe, geboren rond 1620, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, volgt onder III-a.
2 Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, volgt onder III-b.
3 Joost Schalks van de Merwe, volgt onder III-c.


II-b Pieter Willemsz van de Merwe, geboren rond 1622, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Grietje Pieters van de Merwe.
2 Schalk Pieters van de Merwe, volgt onder III-d.


II-c Dirck Willemsz van de Merwe, zoon van Willem van de Merwe (I).
Zijn zonen bij een onbekende vrouw:
1 Jan Dirksz van de Merwe, volgt onder III-e.
2 Willem Dirksz van de Merwe, volgt onder III-f.


III-a Willem Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1643, overleden te Zuid Afrika op 12 juli 1716, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a). Willem is getrouwd te Kaapstad op 9 september 1668 voor de kerk
met Elsje Cloete, geboren te Duitsland rond 1650, dochter van Jacob Cloete en Sophia Raderootje.
Uit dit huwelijk:
1 Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 Augustus 1673, volgt onder IV-a.
2 Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, volgt onder IV-b.


III-b Dirk Schalks van de Merwe, geboren in het jaar 1648, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Dirks van de Merwe, geboren rond 1669.
2 Pieter Dirks van de Merwe, geboren in het jaar 1670.
3 Willem Dirks van de Merwe, geboren rond 1673.


III-c Joost Schalks van de Merwe, kind van Schalk Willemsz van de Merwe (II-a).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Lucretia Schalks van de Merwe, geboren rond 1676.
2 Schalk Joosten van de Merwe, geboren rond 1678.


III-d Schalk Pieters van de Merwe, kind van Pieter Willemsz van de Merwe (II-b).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, volgt onder IV-c.
2 Eeltje Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1688.
3 Arien Schalken van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
4 Cornelis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1689.
5 Maria Schalken van de Merwe, geboren rond 1690.


III-e Jan Dirksz van de Merwe, schepen te
s-gravendeel 1693-1694-1702 t/m 1706, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Jan was gehuwd met Cornelia Gijsberts onder de Linde, schepenbank.
Uit dit huwelijk:
1 Sijgje Jansd van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 8 oktober 1690, overleden in het jaar 1696.
2 Dirk Jansz van de Merwe, geboren te
s-Gravendeel in het jaar 1691, volgt onder IV-d.
3 Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, volgt onder IV-e.
4 Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, volgt onder IV-f.


III-f Willem Dirksz van de Merwe, zoon van Dirck Willemsz van de Merwe (II-c). Willem is getrouwd te Dubbeldam op 8 december 1686 voor de kerk
met Maria Teunisdr.
Uit dit huwelijk:
1 Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, volgt onder IV-g.


IV-a Schalk Willemsz van der Merwe, gedoopt te Kaapstad op 13 augustus 1673, kind van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Schalk was gehuwd met Anna Charles Prevot, geboren te Amsterdam op 23 januari 1680, overleden te Kaapstad in het jaar 1740, dochter van Charles Prevot en Maria Le Febre.
Uit dit huwelijk:
1 Willem Schalks van der Merwe. Willem is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met zijn nicht Elsje van Heerden, dochter van Pieter Willems van Heerden en Magdalena Willemsd van de Merwe (IV-b).


IV-b Magdalena Willemsd van de Merwe, geboren rond 1690, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) (?) in het jaar 1765, dochter van Willem Schalks van de Merwe (III-a) en Elsje Cloete. Magdalena is getrouwd te Stellenbosch (Z-Afrika) op 18 september 1708 met Pieter Willems van Heerden, geboren te Heerde, overleden te Tulbagh (Z-Afrika) in het jaar 1763, kind van Willem van Heerden en Aeltjen Hendrix.
Uit dit huwelijk:
1 Elsje van Heerden. Elsje is getrouwd te Paarl (Z-Afrika) op 11 augustus 1726 met haar neef Willem Schalks van der Merwe, kind van Schalk Willemsz van der Merwe (IV-a) en Anna Charles Prevot.


IV-c Pieter Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1686, zoon van Schalk Pieters van de Merwe (III-d).
Zijn kind bij een onbekende vrouw:
1 Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, volgt onder V-a.


IV-d Dirk Jansz van de Merwe, geboren te
s-Gravendeel in het jaar 1691, overleden te Dubbeldam, begraven De Mijl op 26 juni 1747, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Dirk is getrouwd te Dubbeldam op 13 december 1716 met Ariaantje Ariens den Houting, gedoopt te Dubbeldam op 23 november 1687, begraven De Mijl op 26 juni 1747, dochter van Arien Pietersz den Houtingh en Anneke Willemsdr.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 februari 1717, overleden aldaar in maart 1774. Ariaantje is getrouwd te Dubbeldam op 17 mei 1740, getrouwd aldaar op 1 mei 1740 voor de kerk met Teunis Ariens Hofman, gedoopt te Dubbeldam op 12 april 1699, overleden te Wieldrecht op 4
oktober 1753, zoon van Arie Damassen Hofman en Anna Pietersd Schipper.
2 Anna Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 9 oktober 1718. Anna is getrouwd te Dubbeldam op 23 september 1742 voor de kerk met Cornelis Bravenboer.
3 Jan Dirkse van der Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 2 februari 1721.
4 Arij Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, volgt onder V-b.
5 Cornelis Dirkse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 31 maart 1726.
6 Knelia van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 29 april 1731. Knelia was gehuwd met Huibert de Heer.
7 Cornelia Dirkse van de Merwe, geboren te Dubbeldam, gedoopt aldaar op 29 april 1731. Cornelia is getrouwd te Dubbeldam op 6 mei 1753, getrouwd aldaar op 6 mei 1753 voor de kerk met Arie Ariens in
t Velt.


IV-e Gijsbertje Jansd van de Merwe, geboren rond 1692, overleden na 1723, dochter van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbertje was gehuwd met Cornelis Aryensz Verdonck, landbouwer, geboren te
s-Gravendeel, begraven aldaar op 2 maart 1723, zoon van Ary Reyne Verdonck en Aegje Aertse Spruyt.
Uit dit huwelijk:
1 N.N., geboren te
s-Gravendeel na 2 maart 1723, begraven aldaar op 25 september 1723.

IV-f Gijsbert Jansz van de Merwede, geboren rond 1694, zoon van Jan Dirksz van de Merwe (III-e) en Cornelia Gijsberts onder de Linde. Gijsbert was gehuwd met Sijgje Cornelissen Spruijt. Uit dit huwelijk:
1 Cornelia Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam.
2 Jan Gijsbertse van de Merwe, gedoopt te Dubbeldam op 13 september 1733.
3 Cornelis Gijsbert van de Merwe, gedoopt te Dordrecht op 23 maart 1735.


IV-g Cent Willems van de Merwe, geboren te Strijen in het jaar 1732, kind van Willem Dirksz van de Merwe (III-f) en Maria Teunisdr. Cent is getrouwd te Strijen in het jaar 1759 met Leentje Leenderts Hordijk.
Uit dit huwelijk:
1 Marietje van de Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1760.
2 Willem van der Merwe, gedoopt te Strijen in het jaar 1761.

V-a Schalk Pieters van de Merwe, geboren in het jaar 1722, overleden in het jaar 1800, kind van Pieter Schalke van de Merwe (IV-c).
Zijn kinderen bij een onbekende vrouw:
1 Pieter Schalke van de Merwe, overleden in het jaar 1766.
2 Teunis Schalke van de Merwe, geboren in het jaar 1772.


V-b Arij Dirkse van de Merwe, Schepen en Heemraad, gedoopt te Dubbeldam op 7 maart 1723, overleden te Mijnsheerenland op 19 augustus 1803, zoon van Dirk Jansz van de Merwe (IV-d) en Ariaantje Ariens den Houting. Arij is getrouwd te Dubbeldam op 15 juni 1749 voor de kerk met Cornelia Ariens Smits, geboren in het jaar 1728, overleden te Mijnsheerenland op 5 oktober 1810.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje Ariense van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 28 september 1749, overleden in het jaar 1811.
2 Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, volgt onder VI-a.
3 Maria Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1753.
4 Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, volgt onder VI-b.
5 Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, volgt onder VI-c.
6 Marija Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 2 oktober 1757. Marija is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1778 voor de kerk met Willem Jacobs Quartel, gedoopt te Westmaas op 17 april 1757, zoon van Jacob Quartel en Cornelis Bongaarts.
7 Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, volgt onder VI-d.
8 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 september 1760, overleden aldaar op 26 december 1760.
9 Clara Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 13 oktober 1762. Clara is getrouwd te Westmaas op 4 augustus 1782, getrouwd aldaar op 4 augustus 1782 voor de kerk met Pieter Gerritsz Batenburg, gedoopt te Westmaas op 2 augustus 1761, zoon van Gerrit Timotheusse Batenburg en Marietje Pieters Herman.
10 Emmigje Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 22 januari 1764, overleden aldaar op 15 juni 1822. Emmigje is getrouwd te Mijnsheerenland op 11 mei 1794 met Leendert Hendriksz de Jong, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 juni 1766, zoon van Hendrik de Jong en Pietertje Leenderts de Komen.
11 Cornelis Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 23 juni 1765, overleden aldaar op 6 januari 1766.
12 Anna Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 december 1766. Anna is getrouwd te Mijnsheerenland op 25 april 1790 voor de kerk met Willem Leendertsz Bijl.
13 Cornelia Ariense van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op
14 februari 1768. Cornelia is getrouwd te Mijnsheerenland op 17 april 1791 voor de kerk met Leendert Leendertse Monster, gedoopt te Goudswaard op 14 december 1766, kind van Leendert Andriesse Monster en Ariaantje Pleune Visser.


VI-a Arij Ariensz van de Merwe, geboren De Mijl, gedoopt te Dubbeldam op 19 november 1751, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits.
Zijn kind bij een onbekende vrouw:
1 Jan Ariense van de Merwe. Jan is getrouwd te Mijnsheerenland op 9 mei 1790 voor de kerk met Susanna Cortiaans Brussaart, gedoopt te Mijnsheerenland op 14 februari 1768, dochter van Corstiaan Franse Brussaart en Magteltje Baars.

VI-b Teunis Ariensz van der Merwe, geboren De Mijl in het jaar 1755, overleden te Mijnsheerenland in het jaar 1829, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Teunis is getrouwd te Mijnsheerenland op 8 oktober 1778 voor de kerk met Neeltje Jansd van der Ree, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 oktober 1754, overleden aldaar na 1819, dochter van Jan Ariensz van der Ree en Maaike Klaasd Kruithof.
Uit dit huwelijk:
1 Arij Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 15 augustus 1779.
2 Jan Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 december 1780. Jan is in ondertrouw gegaan te Spijkenisse in april 1815 en getrouwd in het jaar 1815 met Maartje Huibregtse Boender, dochter van Huibregt Boender en Soetje Uitenbogerd.
3 Mayke Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 24 augustus 1783. Mayke is getrouwd te Mijnsheerenland in het jaar 1819 met Cornelis van de Waal. Cornelis was weduwnaar van Lijntje Andeweg. 4 Maria Teunisse van der Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 7 november 1784, overleden te Goudswaard op 19 oktober 1838. Maria is getrouwd te Mijnsheerenland op 4 juli 1803 met Arij Cornelisz van der Sijde, geboren te Heineoord op 27 november 1781, overleden te Goudswaard op 5 januari 1843, kind van Cornelis van der Zijde en Cornelia Dekker.

VI-c Dirk Ariensz van de Merwe, geboren te Mijnsheerenland in het jaar 1756, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 11 mei 1783, getrouwd aldaar op 11 mei 1783 voor de kerk (1) met Maria Jacobsd van der Waal, gedoopt te Goudswaard op 4 juni 1758, dochter van Jacob Cornelisz van der Waal en Ariaantje Verschoor.
Uit dit huwelijk:
1 Jacob Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 maart 1784.
2 Ariaantje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 15 mei 1785. Dirk is getrouwd te Goudswaard op 27 april 1787 voor de kerk (2)
met Ariaantje Bastiaanse Boender, gedoopt te Klaaswaal op 23 september 1764, dochter van Bastiaan Boender en Maria Meeldijk.
Uit dit huwelijk:
3 Arij Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 20 januari 1788.
4 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 10 januari 1789.
5 Huibert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 24 januari 1790.
6 Geertruij Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 26 december 1790. Geertruij is getrouwd te Goudswaard op 16 oktober 1808 met Jan Cornelisz Smits, gedoopt te Nieuw-Beijerland op 12 september 1784, kind van Cornelis Jansz Smits en Cornelia Dirksd van Dijk.
7 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 18 maart 1792.
8 Cornelia Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 23 juni 1793.
9 Trijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 6 juli 1794.
10 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 14 juni 1795.
11 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 17 augustus 1796.
12 Huijbert Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 november 1798.
13 Teunis Dirksz van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 28 december 1800.
14 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 11 april 1802.
15 Treijntje Dirksd van de Merwe, gedoopt te Goudswaard op 2 mei 1803.


VI-d Jan Ariensz van de Merwe, gedoopt te Mijnsheerenland op 30 april 1759, zoon van Arij Dirkse van de Merwe (V-b) en Cornelia Ariens Smits. Jan is getrouwd te Klaaswaal op 25 februari 1787, getrouwd aldaar op 25 februari 1787 voor de kerk met Geertje Leendertse Korendijker, gedoopt te Klaaswaal op 6 mei 1764, dochter van Leendert Hendriksz Korendijker en Dingena Jans Weda.
Uit dit huwelijk:
1 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Klaaswaal op 14 oktober 1787.
2 Dingema van de Merwe, gedoopt te Strijen op 1 februari 1790. Dingema is getrouwd te Numansdorp op 10 juli 1813 met Aart Aartsz van de Polder.
3 Ariaantje van de Merwe, gedoopt te Maasdam op 5 februari 1792.


Betekenis: Van die Merwede of Merwe, 'n rivier in Nederland wat verby Dordrecht vloei. Aan dié rivier was ook 'n kasteel met dié naam, wat vandag 'n murasie is.
Stamvader: Willem Schalksz(oon) van der Merwe. Volgens die register van die Kaapse gemeente was hy van Oud-Beyerland (tussen Dordrecht en Rotterdam, Nederland), en volgens die resolusies van die Politieke Raad was hy van Broek. Hy was 'n seun van Schalk van de Merwe, boer in Oud-Beyerland, en 'n kleinseun van Willem van de(r) Merwe, van wie die tans nog bestaande familie Van de Merwe in Nederland ook afstam. Kom hier aan as haakbusskutter op die skip Dordrecht; burger in 1661. In 1663 het hy weer in diens van die V.O.C. getree as adelbors belas met landbon; was daarna 'n vrykneg en het op 23.3.1677 van die V.O.C. verlof gekry om saam met Pieter van der Westhuizen grond in Houtbaai te bewerk (d.i. die plaas "Kronendal", waarvan die Kaaps-Hollandse opstal vandag nog bestaan). Hierdie ooreenkoms is in 1681 gekanselleer en dié plaas is toe in vrye eiendom aan Willem toegeken. Die plaas "De Hoop" in Klein Drakenstein, wat in 1692 aan Willem se seun Schalk Willemsz van der Merwe toegeken is, was dus die tweede en nie die eerste plaas wat aan 'n Van der Merwe in Suld-Afrika toegeken is nie. Oorl. 12.7.1716. Trou 9.9.1668 met Elsje Cloete, dogter van Jacob Cloete (13 kinders).
Wapen: Die Suid-Afrikaanse Van der Merwes voer waarskynlik sedert die einde van die vorige eeu die wapen van die ou adellike familie Van de Merwe(de), nl.: In rooi 'n silwer dwarsbalk vergesel van 15 goue pennings, bo 5 en 4 en onder 3, 2 en 1. Helmteken: drie silwer volstruisvere. Skildhouers: twee goue griffioene. 'n Afbeelding is in die Elliott-versameling van die Kaapse Argief. Daar word vandag in Nederland aangeneem dat ons stamvader se oupa Willem stam uit 'n tak van dié familie wat afstam van Cornelis van der Merwede, geb. ca. 1495, oorl. ná 1547, 'n boer in Etten (Gelderland, Nederland), wat 'n onwettige kleinseun was van Dirk ("Dolle Dirk") van de Merwede uit die eerste helfte van die 15de eeu, een van die laaste lede van die ou geslag. Vanweë gebrek aan dokumente uit dié tyd kan hierdie stelling egter nie bewys word nie.

Birth:
Richard Ball gives place of birth as Broeck.

Broek, (Oud-Beijerland), Nederland

Willem married Elsie CLOETE, b1 on 9 Sep 1668 in Cape Town, Cape, South Africa. Elsie (daughter of Sophia (Fytje) RAEDERGORTZ, daughter of Jacob CLOETE, progenitor and Sophia (Fytje) RAEDERGORTZ, daughter of Jacob CLOETE, progenitor and Fytje (Sophia) RADEROOTJES) was born in 1649 in Cologne, North Rhine Westphalia, Germany; was christened in 1651 in On Board 'Europa'; died about 1702 in Cape Town, Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

Arrived at the Cape together with her mother and brother in 1659

!Emmerentia van Rensburg Registers

GEBORE: De Villiers Pama p 140 b1
TROU: De Villiers Pama p 557
Takke Van Rensburgs dl 1, p.1
Aanwins TAB no A2012

Her given name was, according to SAG, simply 'Elsie'. The full names come from the notes of Janet Melville.


Elsie arrived in the Cape with her mother and brother, Gerrit, in 1659.
In 1678 she provided a Khoi-Khoi, Quisa, and his fellow prisoners with food and tobacco, although she was aware that they had escaped.

Given Name also shown as Elsie. Also done B.18 Feb 1928
E.15
Jun 1944 SP.Cleared SS.23 June 1987 JO Birthplace
also
shown as Keulin Germany.
Her given name was, according to SAG, simply 'Elsie'. The full names come from the notes of Janet Melville.
Ancestral File Number: b1
Stammoeder van die Van der Merwes

Elsie arrived in the Cape with her mother and brother, Gerrit, in 1659.
In 1678 she provided a Khoi-Khoi, Quisa, and his fellow prisoners with food and tobacco, although she was aware that they had escaped.

Given Name also shown as Elsie. Also done B.18 Feb 1928
E.15
Jun 1944 SP.Cleared SS.23 June 1987 JO Birthplace
also
shown as Keulin Germany.
Her given name was, according to SAG, simply 'Elsie'. The full names come from the notes of Janet Melville.
Ancestral File Number: b1
Stammoeder van die Van der Merwes

Notes:

Schalk was a farmer in Oud-Beyerland.
From Janet Melville I learnt that, '...Schalk van der Merwe boer in Oud-Beyerland en (was) 'n kleinseun van Willem van der Merwe van wie die bestaande Van der Merwes in Nederland afstam.'
The first Boer commando

A turning point was reached in 1715 when the security situation at the Cape got out of hand and the VOC were unable to protect the free-burghers, partly due to the distance from the Cape and partly due to a lack of interest by the government.

After another attack, during which the home of Pieter Rossouw was burned down and cattle were looted, the burghers pleaded to the "politieke raad" for permission to retaliate. On 20 November 1715, a commando of 30 volunteers, under command of "burgervaandrig" Schalk Willemsz van der Merwe and "wagtmeester" Jan Harmensz Potgieter, were given orders to find the bushmen Hottentots and bring the cattle back. During this expedition, Jan Harmensz (the son of Harmen Jansz) killed a bushmen woman.

Jan was charged before the military court and, after many years of deliberation, evidence given, and embarrassment by the VOC, Jan was eventually discharged from the army on 14 October 1727 (due to "old age and inappropriate behaviour"). The expedition is however hailed as the start of the commando system in South Africa, where-by the protection of rural farm communities were left in the hands of civilian volunteers. At first, the commando's were a free for all wild west type of operation, but later on, it was organized under law, with the commandant and the field cornets as elected leaders of the commando's.

Sources:
"Stellenbosch - Drie eeue" (three centuries), edited and compiled by F Smith, published by the city council of Stellenbosch (1979), ISBN 0 620 03910-8. (Chapter 14, p429)

Resolusies van die Politieke Raad, Deel IV, 1707-1717

Resolusies van die Politieke Raad, Deel VII

Notes:

Sophia was from Eifel or "Uts in 't land van Keulen".
She arrived in the Cape in 1659 with her brother, Peter Raderootjes.
Born as Sophia Raedergortz

Notes:

Married:
Fytie RADEROOTJES
Sex: F

Marriage(s):
Spouse: Jacob CLOETE
Marriage: 1645
, Netherlands


----------------------------------------------------------------------
----------

Source Information:

----------------------------------------------------------------------
----------

Batch number: Dates Source Call No. Type Printout Call No. Type

F166342 - 1553504 Film NONE
Sheet: 57



____________________________________________________________________