Theunis BOTHA, b1c1

Notes:

Teunis Bota born 1711
baptized 7 November 1711, Drakenstein

Notes: He is not mentioned among the children of Theunis Bota as they are listed in the Estate Accounts drawn up after the death of his grandmother, Maria Theresa de Savoije, in 1742, having presumably
died before that date without leaving descendants.

Notes:

Lived from 7.9.1714 on "Eendracht Over de Breede Rivier" [Unity over the Wide River] later "Waaikraal" [Wave as in I wave to you, kraal], was deacon of Drakenstein-congregation, heemraad of Stellenbosch, "kornet" later "ritmeester" of Stellenbosch "milisie"(militia).


Du Plooy.paf:See JA Heese Vol 1 p 361 & CJ2651 Testamenten 1716-1721 no 44 pp 176-178 MOOC 7/7 Testamenten 1746-1751 no 8 Landbouer, later veldkornet, ritmeester, lid van heemraad, krygsraad en ouderling. Lived from 7.09.1714 on the farm "Eendracht over de Breede Rivier", later "Waaikraal". Deacon in Drakenstein, district councilor Stellenbosch and he was involved in Stellenbosch militia.



Theunis woon vanaf 7 Sept 1714 op die plaas Eendracht Over de Breede Rivie r, later Waaikraal. Hy is diaken van die Drakenstein Gemeente, heemraad v an Stellenbosch, kornet en later ritmeester van Stellenbosch se milisie. 3 61Suid-Afrikaanse Geslagsregisters, vol 1 (A-C), p 361.b1Theunis woon van af 7 Sept 1714 op die plaas Eendracht Over de BreedeRivie r, later Waaikra al. Hy is diaken van die Drakenstein Gemeente,heemraad v an Stellenbosc h, kornet en later ritmeester vanStellenbosch se milisie. 3 61Suid-Afrikaa nse Geslagsregisters, vol 1(A-C), p 361.b1


See JA Heese Vol 1 p 361 & CJ2651 Testamenten 1716-1721 no 44 pp 176-178 MOOC 7/7 Testamenten 1746-1751 no 8 Landbouer, later veldkornet, ritmeester, lid van heemraad, krygsraad en ouderling. Lived from 7.09.1714 on the farm "Eendracht over de Breede Rivier", later "Waaikraal". Deacon in Drakenstein, district councilor Stellenbosch and he was involved in Stellenbosch militia.

Christened:
Alternative date: 14.4.1686 Also 15.4.1685

Theunis married Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN), b3 on 15 Dec 1710 in Stellenbosch, Cape, South Africa. Maria (daughter of Christoffel SNYMAN (SNIJMAN), progenitor and Marguerite-Therese DE SAVOYE, b1) was born about 1693 in Cape, South Africa; was christened on 9 Aug 1693 in Cape Town, Cape, South Africa; died on 25 Nov 1723 in Drakenstein, Cape, South Africa(Paarl). [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

Theunis Botha

Notes:

Married:
Alt Marriage: Maria Magdalena SNYMAN (SNIJMAN) b3 Date: 15 Jan 1710

Notes:

Surname is Both. From 1686 was a "bywoner" of Jan Cornelisz. Signed his surname 1692 as Both, in 1699 as Botha. In the "opgafrolle" (census) the spelling Both, Boot and Botha are used. At the Cape it was common for a person to be called as so and so from the place overseas where they came from instead of their actual surname (ref Jan van Eeden, called Jan van Oldenburg, etc). It is possible that "Both" and "Gotha" resulted in "Botha" (refer Heese p. 360).

De Wet Info: Son of farmer Michael Both and Susanna Saulus, he is shown since 1685 at Stellenbosch as a burger and farmer "om die kwart" [for a quater] for Jan Cornelitz. From Old-Beyerland near Rotterdam.

Du Plooy.paf: He arrived in the Cape from Wangenheim near Gotha, Germany as a soldier in 1678. Five years later he achieved citizens rights. From 1686 was a "bywoner" of Jan Cornelisz (Sedert 168 5 kom hy voor op Stellenbosch as burger en "boer om die kwart" vir Jan Cornelisz van Oud-Beyerland). Signed his surname 1692 as Both, in 1699 as Botha. In the "opgafrolle" (census) the spelling Both, Boot and Botha are used. It appears, when one considers that a person was of then named for the place he came from, Friederich Both from Gotha became Friederich Botha (refer Heese p. 360). He is the ancestor of all the Botha's living in South Africa today. At the Cape it was common for a person to be called as so and so from the place overseas where the y came from instead of their actual surname (ref Jan van Eeden, called Jan van Oldenburg, etc ). It is possible that "Both" and "Gotha" resulted in "Botha" .
From Bazett Meyer To: Subject: Re: [GenForum] Weesmeisies (Kickers) Date: 09 December 2000 03:46

Hallo Johan,
Lees gerus weer die webwerf dan sal jy sien hoekom Jan Cornelisz ook gedink het :-( iets is nie reg nie ;-).

Groete Bazett
----- Original Message ----- From: "Johan Niemandt" To: Sent: Saturday, December 09, 2000 1:01 AM Subject: Re: [GenForum] Weesmeisies (Kickers)


Bazett en Piet,Ek het gou op die webwerf gaan loer, en daar gee hulle wel die troudatum aan as 21 Junie 1717, maar hulle oudste kind is gebore 1686, en die jongste 1702, so iets lyk nie reg vir my nie. Kan enige van die Botha eksperte dalk hier 'n helpende hand bysit asb.
BazettEk verwys jou na die Botha-genealogie by die volgende webwerf: http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html Piet
Hallo Johan,Ek dink nie ek kan jou reghelp nie heelwaarskynlik kan jy my reghelp of iemand anders kan ons reghelp! Die inligting wat ek het , het ek gekry in "Die Afrikaner Familienaamboek" saamgestel deur J. H. Redelinghuys in 1954. Die betrokke verwysing is as volg : Die naam van sy eerste vrou is onbekend, maar sy tweede, met wie hy op 21 Junie 1717 in die eg verbind is, was Maria Kickers van Amsterdam, die geskeide vrou van Jan Cornelisz.
Arrived as soldier and received burger rights 5 years later. From1686 worked for Jan Cornelisz.

From: Herman Labuschagne
To: GenForum@egroups. com
Subject: [GenForum] Weesmeisies
Date: 07 March 2001 04:57
Ons het vroeër vanjaar oor Maria Kickers gepraat. Hier kom weer iets na vore:
"Saam met die weesmeisies wat Simon van der Stel na die Kaap gebring het, was ene Maria Kickers, wat later getroud is met ene Jan-Cornelis Bot (later Botha) van Stellenbosch. Maar -- so vertel my groottantes uit die Kaap -- Jan-Cornelis Bot was manlik nie reg geskape nie. Gelukkig vir ons Botha-nasate het sy broer Frederick Bot as bywoner by hom op die plaas gebly, doodgewillig en baie reg geskape. Uit die verhouding van Maria en Frederick is al die Botha-nakomelinge gebore. En hoewel hulle later tog getroud is en onafhanklik geword en die plaas Zanberg, die later Scholtzhof, in die Helderburgse wyk gekoop het, was die kinders dus almal buite-egtelik."Systap onder die Juk., Dot Serfontein., Human & Rousseau, Kaapstad., 1969., bl 81 838.368SERDaar word ook heelwat familiegeskiedenis in die boek opgeteken oor die vanne Wolmarans, Botha, De Kock, Serfontein, en andere.

Herman L

From: Joe Botha
To:
Subject: [GenForum] Botha
Date: 02 July 2001 07:15

Hi almal,Ons dink almal dat die Bothas wel uit Duitsland afkomstig is.

Die volgende e-pos gee moontlik 'n ander beskouing:

Zeer Geachte Heer Botha,Als geinterresseerde in het Geslacht Botha, Both, Bot en Bode, kwam ik op internet uw pagina tegen hier begint u in ongeveer 1600 met een geslacht Both in Duitsland.Via de heer L.van der Meer in Nederland ben ik echter in het bezit gekomen van twee diverse stambomen n.l. die van Geert Moenszoon Bot, deze Geert is geboren in Streefkerk Holland ca. 1340 en de stamboom van Cornelis Both geboren ca. 1500 deze huwt ca. 1525 te Noordeloos ook in Zuid Holland.Ik ben nog op zoek naar een Frederik Bot(H) welke geboren zou zijn omstreeks 1050 in Holland.Het is mij bekend dat er ook in Duitsland veel Bot(h) en en Bode'n wonen, onde andere in Altenahr in Rheinland, deze man heb ik gesproken en die wist dat zijn voorouders uit Holland kwamen, met name uit Zuid Holland dat is rond Rotterdam.Hieruit concludeer ik dat de naam Both oorspronkelijk uit Holland komt met vertakkingen over de hele wereld, waaronder dus ook Duitland maar ook Zuid Afrika (Botha) alsmede wonen zij inmiddels in de U.S.A alsmede in Australie en Brazilie.Alleen al van de tak Cornelis Both, waartoe ik ook behoor zijn al meer dan 5000 nazaten bekend, Mijn verontschuldigingen dat ik in het Nederlands schrijf maar ik ga er vanuit dat het voor u wel te volgen is.Ik wens u dan ook veel succes in het navorsen van uw stamboom
Jan Both

"Groetnis", Joe Botha
Tuisblad - BOTHA in Suidelike Afrika
http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html
Home Page - BOTHA is Southern Africa
http://home.mweb.co.za/el/elijo/index.html

From: jean_leroux jean_leroux@freemail.absa.co.za
To: GenForum@yahoogroups.com
Subject: Re: [GenForum] KICKERS en egskeidings
Date: 10 March 2002 12:27

Alet,Jan Cornelisse, ook bekend as Jan Bombam, was afkomstig van Oudbeijerland in Nederland. Friedrich Both darenteen was afkomstig van Wangenheim by Gotha in Duitsland. Hulle was dus nie broers nie. Both word in 1685 vryburger en gaan boer om die kwart vir Cornelisse. Teen 1700 was Cornelisse uit sy vrou en uit sy plaas en hoogbejaard. Hy dagvaar Maria Kickers vir egskeiding op grond van owerspel. Sy beken dat Both die vader van al haar kinders is. Geen verwysing na Appel of Visser nie. In haar verweer se sy dat Cornelisse haar daartoe aangemoedig het en self 'onbequaam' was. Sedert 1686 laat sy en Both gereeld hul kinders in die openbaar doop. Die feit dat Cornelisse haar eers 14 jaar later vir owerspel dagvaar laat mens wonder of daar nie rede vir haar verweer was nie. Let daarop dat Cornelisse die vader van drie kinders uit sy eerste huwelik was, gebore tussen 1675 en 1780. Sy onbekwaamheid was moontlik te wyte aan ouderdom. Maria se verhoudings met Appel en Visser is myns insiens nie bewys nie.
Vriendelike Groete,
Jean le Roux Paarl

Erasmus RegisterFriedrich Botha / FRIEDRICH BOTH is gebore op 4 Maart 1653 in Wangenheim, omtrent 8 kilometers (5 myl) noord-wes van Gotha (50.57° Breedtegraad, 10.41° Lengtegraad), in die Provinsie van Thuringia in die graafskap van Saxe-Coburg-Gotha
Voor 1652 Die betekenis van BOTH(A). Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.
Friedrich Both is op 4 Maart 1653 in Wangenheim in die Provinsie van Thuringia in Duitsland gebore. Hy sluit aan by die VOK en arriveer aan die Kaap as soldaat in 1678. In 1683, vyf jaar na sy aankoms, verkry hy burgerregte en beoefen sy oorspronklike beroep uit as 'n landbouer by verskillende boere as 'n bywoner, of soos hy dit gestel het, sy "gedoente" was toe "landbouer bij den een en den ander geweest te sijn". Vanaf 1686 is hy 'n bywoner by Jan Cornelisz waar hy " voor een vierde part met hem te zaaijen en te bouwen". Hierdie is dus die oudste voorbeeld van die Franse "métairie" stelsel wat in Suid-Afrika toegepas is. Hierdie métairie-stelsel is afkomstig van die leen- of pagstelsel wat waarskynlik deur die Romeine in Galilië ingevoer is (Colonus partiarius). Métayer uit medietatarium, van medietate, helfte, beteken oorspronklik: Hy wat om die helfte boer; dan setbaas op 'n plaas, klein boer, wat ons amper in Afrikaans kan vertaal met bywoner; métairie, die plaas self. Per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926.
Hy het die plaas Zandberg, wat later die naam Scholtzenhof gekry het, in 1689 uitgelê en dié het oorspronklik 64 morg beslaan. In 1694 is Zandberg van leningsplaas oorgedra op sy naam. Die plaas met sy strooidakhuis en sy wolfentgewels lê aan die regterkant op die pad tussen Stellenbosch en Somerset-Wes en die ligging word mooi aangetoon op die kaart van die kontrei. Daar word huidiglik wyn op die plaas produseer en die eienaar het ook 'n web werf en staan bekend as "Ken Forrester Vineyards". Die ou opstal is oorspronklik in 'n T-vorm gebou en die voorste mure is vandag nog omtrent 'n meter dik wat waarskynlik deur Botha self gebou is. Die huis het pragtige geelhoutplafonne met 'n brandsolder van klei van 'n voet dik bokant hulle. Later jare is die huis vergroot na 'n H-vorm en onlangs restoureer deur die argitek, G. Osler.
In 1692 teken Botha sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die "opgaafrolle" kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friedrich Both van Gotha verander het tot Friedrich Botha.
Aan die begin van die 1700's was veeboerdery die algemene bedryf van die meeste boere. Die vader het gewoonlik op 'n besondere plaas geboer en soos sy seuns hubare ouderdom bereik het, het hy vir hulle 'n aantal vee gegee. Waar die vader op die plaas aangebly het kan hy dus as 'n "Veeboer" geklassifiseer word. Die seuns moes nou weiding vir hulle eie vee soek en het dan verder in die "onbekende" ingetrek. Hulle kan dus as "Trekboere" geklassifiseer word. Die rigting van die trek was gewoonlik waar daar genoegsame water en weiding was. Die resultaat was dus 'n trek in 'n oostelike rigting langs die kus van Suid Afrika. Die trekbeweging het tot 'n einde gekom toe die trekboere die inheemse bevolking van die Oos Kaap ontmoet het, die Xhosa. Die tydvak is nie vasgestel nie, maar 'n aanduiding van die trek is ongeveer: 1652-1700 Migrasie beperk tot die omgewing van Kaapstad; 1735 Bereik Mosselbaai; 1744 Bereik Gamtoosrivier 1700 tot 1706
Al sy kinders word in die Doopregisters aangegee as kinders van Jan Cornelisz en Maria Kickers. By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):
Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:
"den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "
"De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)
Fred. Botha en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706 f.47) Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706)
"The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."
In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.
Hy was getroud in Stellenbosch op 21 Junie 1717 met Maria KICKERS. Sy was 'n weesmeisie van Nederland en geskeie vrou van Jan Cornelisz.

KINDERS:b1 Theunis gedoop 15 April 1686, X 15 Des 1710 Maria Magdalena Snymanb2 Willem gedoop 2 Nov 1687, X Kaapstad 14 Jul 1709 Catharina Pylb3 Catharina gedoop 7 Mei 1690, X 31 Aug 1717 Hendrik Frederik Klopper
b4 Jacobus gedoop 24 Aug 1692, X 22 Okt 1713 Elsie Snymanb5 Johannes gedoop 1 Mei 1695, X 18 Mei 1721 Anna van der Merweb6 Maria gedoop 1 Mei 1695, X 13 Maart 1712 Coenraad Scheepers, XX 1 Jan 1730 Pieter Gerrit Bezuidenhout, XXX 3 Des 1741 Johan Jacob Breytenbachb7 Cornelia gedoop 6 Jan 1697, X 31 Maart 1720 Hans Jurgen Potgieter
b8 Anna gedoop Stellenbosch 19 Maart 1702

Die Ander Botha Stamvader
Samuel Friedrich BOTHA / BODE is in 1730 te Lüneburg in Duitsland gebore. Die familie het in 1766 in Hanover gebly en Samuel het toe na Amsterdam gegaan om by die VOC aan te sluit. Hy kom aan by die Kaap in Maart 1767.
Hy trou op 21 Januarie 1776 met Anna Elisabeth DELPORT. Sy was die wed van Johann Friedrich Stackman.

Die betekenis van BOTH(A)
Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.

Verwysings:



Saamgestel deur:
Joe Botha elijo@mweb.co.za


BOTHABLAD http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.htmlSedert 1685 kom hy voor op Stellenbosch as burger en boer om die kwart vir Jan Cornelisz c6Friedrich Both (later Botha) * Duitsland 4.3.1653 S.V. Michael Both en Susanna Saulus arriveer aan die Kaap vanaf Wangenheim naby Gotha, as soldaat in 1678. Vyf jaar later verkry hy burgerregte en vanaf 1686 is hy bywoner by Jan Cornelist. In 1692 teken hy sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die opgaafrolle kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gocha kom, kon moontlik daartoe bygedta het dat Friedrich Both van Gorha verander her tot Friedrich Botha.
(Sien verder oar die Stamvader: Hoge se Personaha en J.L.M.Franken se Hugenote aan die Kaap, p. 53) x Stellenbosch 21.6.1717 Maria KICKERS, weesmeisie uit Nederland en geskeie
vrou van Jan Cornelisz.
Arriveer aan die Kaap vanaf Wangenheim naby Gotha, as soldaat in 1678. Vyf jaar later verkry hy burgerregte en vanaf 1686 is hy bywoner by Jan Cornelisz. In 1692 teken hy sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die opgaafrollekom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die pek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg eers Nicolaas Jansz. Die feit datFriedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friederich Both van Gotha verander het tot Friederich Botha.
BOTHA, FRIEDRICH (S Both in 1692, Botha in 1699) . -Wangenhcim
near Gotha . * 4.3 .1653 son of Michael Both and Susann aSaulus (W. Schmidt, p . 68). Since 1685 burgher at Stellenbosch
boer om die kwart " for Jan Cornelisz of Oud-Beyerland .
ti 21 .6.1717 Maria Kickers of Amsterdam, divorced wife o f
Jan Cornelisz of Oud-Beyerland . 8 children: Theunis(15 .4.1686), Willem (2 .11 .1687), Catharina (7 .5 .1690), Jacobu s(24.8.1692), Johannes, Maria (1 .5 .1695), Cornelia (6.1 .1697) , Anna, bapt. 1702 . (Baptismal Reg. 1696-1732, behind the date 19 .3 .1702.) (MR. Vryc Lieden of 1685 ; CJ 1121 under3 .12 .1692 ; Test. CJ 1067, p . 351 ff. ; CJ 1598 under 22 .1 .1700 ;CJ 1599, p. 47 ; CJ 972 nr. 68-70 ; Attestations of 13.5 .168 9and 14.8.1690 in Stellenbosch Arch ., vol . 620 ; Attestatio nof 24.8 .1706 in Stellenbosch Arch ., vol . 624 ; see further an article about Botha by J. L. M. Franken in Die Huisgenoot
of 16 .7 .1926, pp . 35 ff. ; G.R. nr . 50. )

Charlie Els.ged
Arrived from Wangenheim, near Gotha (20 km south of Leibzig) as a soldier in 1678. Becomes Burgher in 1683. From 1686 he is sub-farmer with Jan Cornelisz. He signs as Both in 1692, but as Botha for her husband, Jan Cornelisz. All her children were fathered by Friedrich and
Surname is Both. From 1686 was a "bywoner" of Jan Cornelisz. Signed his surname 1692 as Both, in 1699 as Botha. In the "opgafrolle" (census) the spelling Both, Boot and Botha are used. At the Cape it was common for a person to be called as so and so from the place overseas where they came from instead of their actual surname (ref Jan van Eeden, called Jan van Oldenburg, etc). It is possible that "Both" and "Gotha" resulted in "Botha" (refer Heese p. 360).

Frederik was the progenitor (stamvader) of Botha family in South Africa. He was born about 8 kilometers (5 miles) northwest of Gotha in the province of Thuringia, Saxe-Coburg-Gotha. He joined the VOC and arrived in the Cape in 1678 as soldier from Wangenheim near Gotha.

Five years after arriving in the Cape, he obtained burgher rights and became a free burgher to pursue his original occupation, as a farm hand on various farms.

From 1685 he he worked on the farm of Jan Cornelisz in Stellenbosch ("boer hy om die kwart"). He laid out the 64 morgen farm "Zandberg" (later renamed "Scholtzenhof") in 1689. In 1694 this farm was transferred to his name.

He fathered no fewer than eight children out of wedlock. Had an adulterous affair with Maria Kickers while she was still married to Jan Cornelisz. Maria was an orphan from Holland and after an ugly courtroom battle she admitted that Both was teh father of her children. As a result all her children with her were noted in the registers as having Maria and Cornelisz as their parents. Botha and Kickers were convicted of adultery, assault of Claas Das and possession of livestock. They were forced to live seperately - he was banned to Mauritius for 10 years and she was banned to St Helena to keep them spearated.

Note: the surname "Both" is derived from the Friesian name "Botho" (or Bote), which means leader or commander. The "a" at the end also means "son of".

>>>>>>>>>>>

Friedrich Botha / FRIEDRICH BOTH is gebore op 4 Maart 1653 in Wangenheim, omtrent 8 kilometers (5 myl) noord-wes van Gotha (50.57° Breedtegraad, 10.41° Lengtegraad), in die Provinsie van Thuringia in die graafskap van Saxe-Coburg-Gotha

Voor 1652 Die betekenis van BOTH(A). Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.

Friedrich Both is op 4 Maart 1653 in Wangenheim in die Provinsie van Thuringia in Duitsland gebore. Hy sluit aan by die VOK en arriveer aan die Kaap as soldaat in 1678. In 1683, vyf jaar na sy aankoms, verkry hy burgerregte en beoefen sy oorspronklike beroep uit as 'n landbouer by verskillende boere as 'n bywoner, of soos hy dit gestel het, sy "gedoente" was toe "landbouer bij den een en den ander geweest te sijn". Vanaf 1686 is hy 'n bywoner by Jan Cornelisz waar hy " voor een vierde part met hem te zaaijen en te bouwen". Hierdie is dus die oudste voorbeeld van die Franse "métairie" stelsel wat in Suid-Afrika toegepas is. Hierdie métairie-stelsel is afkomstig van die leen- of pagstelsel wat waarskynlik deur die Romeine in Galilië ingevoer is (Colonus partiarius). Métayer uit medietatarium, van medietate, helfte, beteken oorspronklik: Hy wat om die helfte boer; dan setbaas op 'n plaas, klein boer, wat ons amper in Afrikaans kan vertaal met bywoner; métairie, die plaas self. Per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926.

Hy het die plaas Zandberg, wat later die naam Scholtzenhof gekry het, in 1689 uitgelê en dié het oorspronklik 64 morg beslaan. In 1694 is Zandberg van leningsplaas oorgedra op sy naam. Die plaas met sy strooidakhuis en sy wolfentgewels lê aan die regterkant op die pad tussen Stellenbosch en Somerset-Wes en die ligging word mooi aangetoon op die kaart van die kontrei. Daar word huidiglik wyn op die plaas produseer en die eienaar het ook 'n web werf en staan bekend as "Ken Forrester Vineyards". Die ou opstal is oorspronklik in 'n T-vorm gebou en die voorste mure is vandag nog omtrent 'n meter dik wat waarskynlik deur Botha self gebou is. Die huis het pragtige geelhoutplafonne met 'n brandsolder van klei van 'n voet dik bokant hulle. Later jare is die huis vergroot na 'n H-vorm en onlangs restoureer deur die argitek, G. Osler.

In 1692 teken Botha sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die "opgaafrolle" kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friedrich Both van Gotha verander het tot Friedrich Botha.

Aan die begin van die 1700's was veeboerdery die algemene bedryf van die meeste boere. Die vader het gewoonlik op 'n besondere plaas geboer en soos sy seuns hubare ouderdom bereik het, het hy vir hulle 'n aantal vee gegee. Waar die vader op die plaas aangebly het kan hy dus as 'n "Veeboer" geklassifiseer word. Die seuns moes nou weiding vir hulle eie vee soek en het dan verder in die "onbekende" ingetrek. Hulle kan dus as "Trekboere" geklassifiseer word. Die rigting van die trek was gewoonlik waar daar genoegsame water en weiding was. Die resultaat was dus 'n trek in 'n oostelike rigting langs die kus van Suid Afrika. Die trekbeweging het tot 'n einde gekom toe die trekboere die inheemse bevolking van die Oos Kaap ontmoet het, die Xhosa. Die tydvak is nie vasgestel nie, maar 'n aanduiding van die trek is ongeveer: 1652-1700 Migrasie beperk tot die omgewing van Kaapstad; 1735 Bereik Mosselbaai; 1744 Bereik Gamtoosrivier 1700 tot 1706

Al sy kinders word in die Doopregisters aangegee as kinders van Jan Cornelisz en Maria Kickers. By die egskeiding word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota): Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers: "den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . " "De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77) Fred. Botha en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706): The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court. In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel.

Hy was getroud in Stellenbosch op 21 Junie 1717 met Maria KICKERS. Sy was 'n weesmeisie van Nederland en geskeie vrou van Jan Cornelisz.

KINDERS:
b1 Theunis gedoop 15 April 1686, X 15 Des 1710 Maria Magdalena Snyman
b2 Willem gedoop 2 Nov 1687, X Kaapstad 14 Jul 1709 Catharina Pyl
b3 Catharina gedoop 7 Mei 1690, X 31 Aug 1717 Hendrik Frederik Klopper
b4 Jacobus gedoop 24 Aug 1692, X 22 Okt 1713 Elsie Snyman
b5 Johannes gedoop 1 Mei 1695, X 18 Mei 1721 Anna van der Merwe
b6 Maria gedoop 1 Mei 1695, X 13 Maart 1712 Coenraad Scheepers, XX 1 Jan 1730 Pieter Gerrit Bezuidenhout, XXX 3 Des 1741 Johan Jacob Breytenbach
b7 Cornelia gedoop 6 Jan 1697, X 31 Maart 1720 Hans Jurgen Potgieter
b8 Anna gedoop Stellenbosch 19 Maart 1702

Verwysings:

Saamgestel deur:
Joe Botha elijo@mweb.co.za

BOTHABLAD http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html

(Research):Friedrich Botha / FRIEDRICH BOTH is gebore op 4 Maart 1653 in Wangenheim, omtrent 8 kilometers (5 myl) noord-wes van Gotha (50.57° Breedtegraad, 10.41° Lengtegraad), in die Provinsie van Thuringia in die graafskap van Saxe-Coburg-Gotha

Friedrich Both is op 4 Maart 1653 in Wangenheim in die Provinsie van Thuringia in Duitsland gebore. Hy sluit aan by die VOK en arriveer aan die Kaap as soldaat in 1678. In 1683, vyf jaar na sy aankoms, verkry hy burgerregte en beoefen sy oorspronklike beroep uit as 'n landbouer by verskillende boere as 'n bywoner, of soos hy dit gestel het, sy "gedoente" was toe "landbouer bij den een en den ander geweest te sijn". Vanaf 1686 is hy 'n bywoner by Jan Cornelisz waar hy " voor een vierde part met hem te zaaijen en te bouwen". Hierdie is dus die oudste voorbeeld van die Franse "métairie" stelsel wat in Suid-Afrika toegepas is. Hierdie métairie-stelsel is afkomstig van die leen- of pagstelsel wat waarskynlik deur die Romeine in Galilië ingevoer is (Colonus partiarius). Métayer uit medietatarium, van medietate, helfte, beteken oorspronklik: Hy wat om die helfte boer; dan setbaas op 'n plaas, klein boer, wat ons amper in Afrikaans kan vertaal met bywoner; métairie, die plaas self. Per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926.

Hy het die plaas Zandberg, wat later die naam Scholtzenhof gekry het, in 1689 uitgelê en dié het oorspronklik 64 morg beslaan. In 1694 is Zandberg van leningsplaas oorgedra op sy naam. Die plaas met sy strooidakhuis en sy wolfentgewels lê aan die regterkant op die pad tussen Stellenbosch en Somerset-Wes en die ligging word mooi aangetoon op die kaart van die kontrei. Daar word huidiglik wyn op die plaas produseer en die eienaar het ook 'n web werf en staan bekend as "Ken Forrester Vineyards". Die ou opstal is oorspronklik in 'n T-vorm gebou en die voorste mure is vandag nog omtrent 'n meter dik wat waarskynlik deur Botha self gebou is. Die huis het pragtige geelhoutplafonne met 'n brandsolder van klei van 'n voet dik bokant hulle. Later jare is die huis vergroot na 'n H-vorm en onlangs restoureer deur die argitek, G. Osler.

In 1692 teken Botha sy van nog as Both, maar in 1699 teken hy as Botha. In die "opgaafrolle" kom die spelling Both, Boot en Botha voor. Aan die Kaap het dit soms voorgekom dat 'n persoon vernoem word na die plek vanwaar hy kom. So was Jan van Eeden eers Jan van Oldenburg, Nicolaas Janse van Rensburg was eers Nicolaas Jansz. Die feit dat Friedrich Both van Gotha kom, kon moontlik daartoe bygedra het dat Friedrich Both van Gotha verander het tot Friedrich Botha.

Aan die begin van die 1700's was veeboerdery die algemene bedryf van die meeste boere. Die vader het gewoonlik op 'n besondere plaas geboer en soos sy seuns hubare ouderdom bereik het, het hy vir hulle 'n aantal vee gegee. Waar die vader op die plaas aangebly het kan hy dus as 'n "Veeboer" geklassifiseer word. Die seuns moes nou weiding vir hulle eie vee soek en het dan verder in die "onbekende" ingetrek. Hulle kan dus as "Trekboere" geklassifiseer word. Die rigting van die trek was gewoonlik waar daar genoegsame water en weiding was. Die resultaat was dus 'n trek in 'n oostelike rigting langs die kus van Suid Afrika. Die trekbeweging het tot 'n einde gekom toe die trekboere die inheemse bevolking van die Oos Kaap ontmoet het, die Xhosa. Die tydvak is nie vasgestel nie, maar 'n aanduiding van die trek is ongeveer: 1652-1700 Migrasie beperk tot die omgewing van Kaapstad; 1735 Bereik Mosselbaai; 1744 Bereik Gamtoosrivier 1700 tot 1706

Al sy kinders word in die Doopregisters aangegee as kinders van Jan Cornelisz en Maria Kickers. By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):

Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:

"den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "

"De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)

Fred. Botha en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706):

"The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."

In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.

Hy was getroud in Stellenbosch op 21 Junie 1717 met Maria KICKERS. Sy was 'n weesmeisie van Nederland en geskeie vrou van Jan Cornelisz.

KINDERS:
b1 Theunis gedoop 15 April 1686, X 15 Des 1710 Maria Magdalena Snyman
b2 Willem gedoop 2 Nov 1687, X Kaapstad 14 Jul 1709 Catharina Pyl
b3 Catharina gedoop 7 Mei 1690, X 31 Aug 1717 Hendrik Frederik Klopper
b4 Jacobus gedoop 24 Aug 1692, X 22 Okt 1713 Elsie Snyman
b5 Johannes gedoop 1 Mei 1695, X 18 Mei 1721 Anna van der Merwe
b6 Maria gedoop 1 Mei 1695, X 13 Maart 1712 Coenraad Scheepers, XX 1 Jan 1730 Pieter Gerrit Bezuidenhout, XXX 3 Des 1741 Johan Jacob Breytenbach
b7 Cornelia gedoop 6 Jan 1697, X 31 Maart 1720 Hans Jurgen Potgieter
b8 Anna gedoop Stellenbosch 19 Maart 1702

Die Ander Botha Stamvader

Samuel Friedrich BOTHA / BODE is in 1730 te Lüneburg in Duitsland gebore. Die familie het in 1766 in Hanover gebly en Samuel het toe na Amsterdam gegaan om by die VOC aan te sluit. Hy kom aan by die Kaap in Maart 1767.

Hy trou op 21 Januarie 1776 met Anna Elisabeth DELPORT. Sy was die wed van Johann Friedrich Stackman.

Die betekenis van BOTH(A)

Die naam Both is afgelei van die Friesiese naam "Botho" (of Bote) wat leier of bevelgewer beteken. Die "a" wat volg beteken ook seun van. Die volle van beteken dan ook dat Botha die seun is van Both, die leier of bevelgewer.

Verwysings:



Saamgestel deur:
Joe Botha elijo@mweb.co.za


BOTHABLAD http://home.mweb.co.za/el/elijo/afr/indexa.html

Died:
Op die ouderdom van 64

Friedrich married Maria KICKERS on 21 Jun 1717 in NG Church Stellenbosch, Cape, South Africa. Maria (daughter of Jan Corneliusz KIEKERS and PN NN) was born between 1650 and 1660 in Oude Beyerland, Amsterdam, North Holland, Netherland; died on 2 Dec 1723 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

An orphan from Netherlands (Heese Vol 1, p. 360).
!NAME: 1. South African Genealogies - J. A. Heese, Vol 1 page 361. 2. Family records. BIRTH: 1. Date estimated from husband's birth date.

She was previously married to Jan Cornelisz and had divorced him most of her children have the father as Jan Corneliszoon

"Saam met die weesmeisies wat Simon van der Stel na die Kaap gebring het, was ene Maria Kickers, wat later getroud is met ene Jan-Cornelis Bot (later Botha) van Stellenbosch. Maar -- so vertel my groottantes uit die Kaap -- Jan-Cornelis Bot was manlik nie reg geskape nie. Gelukkig vir ons Botha-nasate het sy broer Frederick Bot as bywoner by hom op die plaas gebly, doodgewillig en baie reg geskape. Uit die verhouding van Maria en Frederick is al die Botha-nakomelinge gebore. En hoewel hulle later tog getroud is en onafhanklik geword en die plaas Zanberg, die later Scholtzhof, in die Helderburgse wyk gekoop het, was die kinders dus almal buite-egtelik. "Systap onder die Juk., Dot Serfontein., Human & Rousseau, Kaapstad., 1969., bl 81 838.368SER.

Erasmus Register: Sy was 'n weesmeisie uit Amsterdam gewees. Adriana Jacobs, die weesmeisie-vrou van Gerrit Jansz VAN DEVENTER het op 4 Augustus 1688 in die Kaapse hawe aangekom.As Maria Kickers deel van dieselfde groep weesmeisies was, was sy die draer van Botha se kinders voordat en tydens die tyd wat sy met Jan Cornelisz getroud was.
By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):
Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:
"den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "
"De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)
Both en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706):
"The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."
In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.
Friedrich Both en Maria Kickers is getroud 21.06.1717. Van hul kleinkinders was by die troue teenwoordig! Maria is reeds in 1700 van Jan Cornelisse geskei, maar nie toegelaat om weer te trou nie so lank Cornelisse nog geleef het.
Daar is voorheen op die forum bespiegel oor die naam van Jan Bombam. Volgens die dagboek van Adam Tas was Jan Bombam (ek haal aan) die bynaam vir Jan Cornelis van Oud-Beyerland (vgl Minuten Justitiële Attestatiën, 1706 onder 20 Oktober). Blykens grondbriewe het hy van 1683 af geboer op die plaas waaraan hy, toe dit eindelik in 1689 aan hom toegeken is (OSF I, bl. 12)die naam S "Libertas" gegee het (Libertas A, waar vandag "Vredelust" is, dus ten ooste van "oude Libertas").

Sy eerste vrou, Katrina Harmensz, met wie hy in 1672 getroud is en by wie hy drie kinders gehad het, het hom ontval; in 1683 is hy hertroud met Maria Kickers, wat hom na twee jaar verlaat het. Die plaas "Libertas" is saam met ander deur Jurgen Grimp verenig tot een groot geheel van 184 morg met behoud van die naam "Libertas". Dit was hierdie skone erfenis wat Adam Tas ten deel geval het toe hy in 1703 met die weduwee Grimp getroud is.(sluit aanhaling).

Ek lees in Karel Schoeman se nuwe boek "Armosyn van die Kaap" op bl 468 :"In 1770 het Jan Cornelisz, afkomstig van Oud-Beijerland naby Rotterdam en bekend as "Jan Bombam", 'n egskeiding aangevra van sy vrou, Maria Kickers, wat saamleef met sy voormalige bywoner, die Duitse oudsoldaat Frederik Botha (Friedrich Both), en sy het self erken dat sy sewe kinders by Botha gehad het, naas een by die vryburger Ferdinand Appel. In 1706 is hulle skuldig bevind aan 'oorspel, aanhouding en verberging van vee, [en] geweld aan persoon van Claas Das', en vir tienjaar 'separatelijk' na Mauritius verban, dog hulle het skynbaar teruggekeer na die Kaap en is in 1717 getroud. Hulle was die stamouers van die uitgebreide familie Botha in Suid-Afrika."

Weesmeisie uit Nederland.
Was orphan from Netherlands. First married to Jan Cornelisz but divorced him. In court case she testified that Friedrich Botha was the father of all the children conceived during her marriage to Cornelisz.

Jan CORNELISZ trou in 1683 met Maria KICKERS, maar sy verlaat hom na twee jaar. Hulle skei in 1700 weens haar owerspel (Sy het toe alreeds een kind by Ferdinandus Appel gehad en sewe kinders by Frederik Botha met wie sy toe as man en vrou saamgelewe het, Kyk ook onder Botha) An orphan from Netherlands (Heese Vol 1, p. 360). divorced from Jan Cornelisz 1700.

An orphan from Netherlands (Heese Vol 1, p. 360).
!NAME: 1. South African Genealogies - J. A. Heese, Vol 1 page 361. 2. Family records. BIRTH: 1. Date estimated from husband's birth date.

She was previously married to Jan Cornelisz and had divorced him most of her children have the father as Jan Corneliszoon


Pama en De Villiers wat dit verkeerd het nie, ook 'n voetnota in die Resolusies van die Politieke Raad.

Daar word beide die skei jaar en die trou jaar verkeerd gegee: Jan Cornelissen ook bekend as Jan bombam was met Maria Kickers getroud. Hulle is in 1700 geskei, aangesien sy toe reeds sewe kinders van Fred. Botha gehad het, met wie sy in 1717 wettig getroud is.

Dit is interesant dat daar soms na haar verwys was as Maria Bombam dit het self gebeur nadat sy met Botha getroud was.

By die doop van Anna, 1702, was Maria Kickers en Jan Cornelisz van Outbeijerland al geskei (22 Januarij 1700 - CJ 2, 22).

En Maria Kickers het voor die hof 'beweer'

De gedaagdesse antwoordende, segt en bekendt all hare kinderen staande huwelijck, niet bij den eij[se]r haren man; (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander, te weeten den voorn[oemde] Frederick
Boot, te hebben geprocrëeert

My Afrikaans is maar swak!

Wat kan jy my van Jan Cornelis vertel, was hy wel Jan Cornelis of Jan Cornelis Botha?

Ek weet nie waar jy die Jan Cornelis 'Botha' vandaan kry nie.
Die doop van Willem lees:

Kaapstadse doopregister, bladsy 32, 1687:
Den 2 9ber is gedoopt aen [t'Stellenbos] en genaamt [Willem] waar van vader was Jan Cornelisz van Outbeijerland de moeder Marij Kickers, de getuijge Willem van Emmerhorst

en die van Cornelia:

Stellenbose doopregister, bladsy 11:
Cornelija dogter van Jan Corenelisz d'moeder
Marij Kickers js gedoopt den 6en Janu[ ] 1697 als getuijge Jan jacobs: Cornelia Helmes

Jan Cornelisz van Outbeijerland en Maria Kickers was wel in 1700 geskei: CJ 3, 22 - 22' Januarij 1700.

17 Nov 1706 was Maria Kickers en Fredrik Boot weer voor die hof omdat hulle by mekaar gewoon het. Hulle was vir 10 jaar na Mauritius verban om daar apart te bly, maar of dit ooit gebeur het week ek nie.

Op daardie geleentheid het Maria Kickers beweer:

Sij persisteerde bij haare gedane confessie en sustineerde dat se met beloften en trouw die se mal-
kanderen onder vier oogen geswooren hebben, so wel alsof se met den anderen in huwelijk waren getreeden
kunnen volstaan, en dat se dierhalven als man en vrouw eenige jaren met den anderen hebben geleefd, en vleeschelijk geconverseert hebbende tesamen in deese boelasie agt kinderen geprocreeert,

Net om 'n bietjie meer die prentjie in te kleur.

In 1699 was daar 'n rusie tussen Maria Kickers en Bombam oor 'n erf wat bewerk moes word deur Bombam, maar hy was blykbaar 'n bietjie lui. Sy skel hom uit:

Jeij sult doen wat eck hebben wil, ieij zulkt voor mijn door een vuur gaan, en jeij zult mijn de voeten kussen als ek het heben wil"
Bombam se reaksie was dat hy dit nie sal doen nie.

Maria skel hom toe verder uit:
Jeij zult nagt en dach voor mijn loopen als eck het hebben wil, want ick hou jou minder als een knegt, ja minder als een Hottentot, ja minder als een hont". Iemand anders het haar gehoor sê "dat hij [Oud-
Beijerland] onbequaam was om een man voor haar te wesen, en dat haare kinderen di sijne niet en waaren, en dat zij hem minder agte als een slaaf, of als een hont" Biewenga, p. 268.

Volgens Schoeman, Armosyn van die Kaap, p. 468 in 1706 is Botha en Maria Kickers skuldig bevind aan "oorspel, aanhouding en verberging van vee, [en] geweld aan persoon van Claas Das, en vir tien jaar 'separatelijk' na Mauritius verban.

Nou almal aanvaar dat hulle toe na Mauritius verban was en toe weer later terug gekom het na die Kaap.

Ek wonder of hulle ooit die Kaap verlaat het want die 23 Julie 1706 het die VOC besluit om Mauritius prys te gee. Hierdie besluit het die Kaap in Februarie 1707 bereik, en die ontruiming van Mauritius het begin.

As hulle wel na Mauritius gestuur was het hulle seker al by 1710 saam met al die ander verhuiser weer terug na die Kaap gekom.

Wanneer 'n ou die gesprek lees, wonder 'n mens oor die beweering dat die Kaap 'n patriagiese gemeenskap was. Aan die ander kant wat ons hier hoor is een van daardie pynlike egskeidings.

Wat dit die Jan Cornelis wat Frederich Botha voor geboer het?

(Research):Sy was 'n weesmeisie uit Amsterdam gewees. Adriana Jacobs, die weesmeisie-vrou van Gerrit Jansz VAN DEVENTER het op 4 Augustus 1688 in die Kaapse hawe aangekom.
As Maria Kickers deel van dieselfde groep weesmeisies was, was sy die draer van Botha se kinders voordat en tydens die tyd wat sy met Jan Cornelisz getroud was.

By die egskeiding van Jan Cornelisz en Maria Kickers word die volgende aangegee (per JLM Franken - "Die Franse Vlugtelinge, Huisgenoot" 16 Julie 1926, voetnota):

Jan Cornelisz van Oudbeijerland in cas van divortie contra Maria Kickers:

"den eijscher, doende eijsch bij monde alsoo de gedaagdese haar niet en schaamd hem eijr niet alleen met slaan en stooten ende verdere onbetaemelijckheeden gestadig te bejeegenen, maar oock bovendien haren echt met de persoon van frederick Boot in overspel te buitjen te gaan . . . . "

"De gedaagdese antwoordende, segt en bekendt alle hare kinderen, staande huwelijk niet bij den eijr haren man (vermits desselvs onbequaamheijdt) maar bij een ander; te weeten den voorn. fred. Boot, te hebben geprocrëeert; en dat haren man haar daar toe selfs aanleijding soude hebben gegeeven." (Crim. en Civ. 1689-1701, 22 Jan. 1700, p. 77)

Both en Maria Kickers word vir oorspel, aanhouding en verberging van vee, geweld aan persoon van Claas Das, tien jaar verban na Mauritius. Hul moet "separatelijk" gebanne bly en word verder veroordeel tot 100 Rds. boete en restitusie van aangehoue goedere (Crim. en Civ. 1701-'08, 16 Nov. 1706. f.47). Die periode van verbanning mag dalk verskil aangesien daar ook die volgende aangegee word (per HCV Leibbrandt - "Precis of the Archives, Journal of VD Stel" 16 November 1706):

"The Court of Justice sentences a freeman and a woman in a criminal case to banishment to Mauritius for two years and fines each Rds. 100, the half for the Landdrost and the half for the Court."

In 1706 het FB "aan't Moddergat" gebly saam met Maria Kickers wat toe by Matthys Greef op Stellenbosch gewerk het. Terwyl Maria Kickers getroud was met Jan Cornelisz het sy met beide Botha en Ferdinand Appel 'n verhouding gehad, gedurende die tydperk het sy sewe kinders by Botha gehad en een kind by Appel. Sy het ook 'n kind met Jan Coenraad Visser gehad.

Friedrich Both en Maria Kickers is getroud 21.06.1717. Van hul kleinkinders was by die troue teenwoordig! Maria is reeds in 1700 van Jan Cornelisse geskei, maar nie toegelaat om weer te trou so lank Cornelisse nog geleef het

Birth:
Orphan

Notes:

Married:
Alt Marriage: Friedrich BOTH progenitor Date: 21 Jun 1714 Location: Stellenbosch, Cape, South Africa

Notes:

'Vry swarte' volgens Paarl Museum.
"First non-European to be granted land at the Cape" - Ian Neilson

Stamvader v.d. Snymans in Suid-Afrika (sien Hoge se bydraes p. 129), boer "Sandvliet", Groot Drakenstein

Farmed on "Sandvliet" in Groor Drakenstein; bought the farm Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. It stayed in possession of his widow, Marguerite de Savoye and her second husband Henning Viljoen, until it was sold out of her estate in 1735.

Du Plooy.paf: Christoffel Snijman verw: a, trou voor 1 Jul 1690, Margaretha Theresia de Savoije, gebore 1671 , Gent, Vlaandere. Christoffel Snijman was die stamvader van die Snymans in Suid-Afrika. Sy van is ook Senayement gespel. (Senayment in die Drakensteinregister). Hy is deur sy voog, Paul Roux, dié van gegee het. Hy is dus die oorspronklike Snyman. Hy het voor 1689 na die Kaap gekom. Hy boer in 1692 in vennootskap met Ernst Friedrich Walter.

8.190 ?,Catharina *? 1631 + 1683 :-a slave woman from Paliacatta (i.e. Chief VOC settlement in Bengal - now known as Pulicat situated on the shores of Lake Pulicat on the Coromandel Coast of the Indian Sub-contient) born by 1631 and belonging (already by 1656) to the free woman Maria Magdalena (no surname) in Batavia (ie present-day Jakarta in Indonesia). On 8 October 1656 she was sexually assualted and grounded by her lover, the slave Claes van Malabar, in a stable at the Fort Rijswijck. Defending herself, she hit Claes with a ladder across his pelvis. His bladder burst and he died 4 days later. Convicted for murder and sentenced to death, she was pardoned, however, and her sentence to be garrotted was commutted and she was banished as a slave to the Cape of Good Hope for the rest of her natuarl life. She arrived in the Cape on 21 February 1657 on board the Prins Willem which was part of the return fleet that left Batavia on 4 December 1656. She has the important distinction of being the first recorded female slave convict at the Cape. She had 2 voorkinders, one by the ensign and chief of the garrison, Pieter Everaerts from Bruijsaert and one by the soldier Hans Christoffel Snijder (Netherlandised version of Schneider) alias Snijman, from Heidelberg in the Palatinate. She was also known as Groote Catrijn amd Catharina van Bengale. Hans Christoffel Snijman (also found as Christoffel Snijman) was a solder in the garrison convicted and banished to Robben Island on 30th July 1667 for not standing guard - instead he had been sleeping on a regular basis with Groote Catrijn - washerwoman at the Fort to successive commanders. Thereafter, Snijders disappears from the records at the Cape. On instructions from the Council of India, Groote Catrijn was again pardoned and permitted to marry a free black (mardijker) Antjonij (Jansz) (de Later) van Bengale on 20th December 1671. Groote Catrijn, her husband, her daughter and granddaughter - with the exception of Christoffel Snijman Jnr appear to have all died in some family tragedy sometime between December 1682 and February 1683. Antjonij Jansz van Bengale's sizeable estate provided for the boy's education and a substantial inheritance [50501]

Farmed on "Sandvliet" in Groor Drakenstein; bought the farm Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. It stayed in possession of his widow, Marguerite de Savoye and her second husband Henning Viljoen, until it was sold out of her estate in 1735.
Marguerite-Therese is nie met 'n Indiër getroud nie maar met 'n "halfslag"-Indiër.

Die voorheen vermeende vaderskap van Christoffel Snyman berus op kwitansies waarin hy ontvangs erken "als universele erfgenaam (van) mijn vader Anthonie van Bengale"

Volgens Mansell Upham (Capensis 3/97 pp. 8 ff.) was Christoffel Snijman die buite-egtelike kind van Catharina van Bengale/Palicatta ook bekend as Groote Catrijn, by die soldaat Hans Christoffel Snijman/Snijder/Schneider van Heidelberg. Christoffel is op 9 Maart 1669 gedoop, genoem na sy biologiese vader.

Catrijn is op 20 Desember 1671 met Anthonie Jansz van Bengale, of "Vrye Swart Anthonie de Later van Bengale" getroud. Catrijn en Anthonie, 'n halfsuster, Petronella en lg. se dogter is almal teen die einde van 1682 oorlede, wat Christoffel as die enigste erfgenaam agterlaat, en dus die kwitansies verklaar.

Ek het verwysings raakgeloop dat Christoffel Snijman (wat 'n pragtige handskrif gehad het) deur Paul Roux, die Hugenote-skoolmeester opgevoed is. (Dit sou kon verklaar hoe hy sy latere bruid ontmoet het.)
Ek soek nog na dokumentêre bevestiging daarvoor. Kan iemand dalk help?
Ek besit 'n kopie van die laaste kwitansie, gedateer 8 April 1691 asook 'n kopie van Anthonie se handtekening/merk indien iemand sou belangstel.

Ockert Malan
Christoffel SNIJMAN was gedoop 9 Maart 1669, sy vader was Hans Christoffel Snijman 'n soldaat by die Kaap. Sy vader het 'n skelm verhouding gehad met die slaafin Catharina van Bengale, sy was ook bekend as Groote Catrijn (Kyk ook onder haar inskrywing). Sy vader is toe na Robben eiland gestuur op die 30 Julie 1667. Christoffel se moeder was hierdie Catharina van Bengale.

In 'n brief van die owerheid 6 Januarie 1672 word daar melding gemaak dat Groot Catrijn vrygestel was.
Sy moeder trou later met die vryswarte Anthony (Jansz) (de Later) van Bengale, wat toe sy stiefvader was. Baie mense maak die fout om te dink dat sy stiefvader sy vader was. Daar moes 'n tragedie plaas gevind het want die hele familie is ewe skielik oorlede tussen Desember 1682 en Februarie 1683, behalwe Christoffel.

Christoffel was een van die min manlike halfslag slawe wat in die witgemeenskap ingetrou het. Christoffel trou in Julie 1689 met Margaretha Therese DE SAVOYE sy was van Gent, Vlaandere. Haar ouers was Jacques de Savoije en Marie Madeleine de Klerk. Margaretha het in 1688 saam met haar ouers na die Kaap gekom, sy was toe 17 jaar oud, hulle was Hugenote vlugtelinge en het op die skip Oosterland aangekom.

Hulle het nege kinders gehad:
b1 Jacobus Christoffel Snyman, ged 10.12.1690 (jonk oorlede?)
b2 Catharina Snyman, ged 27.1.1692 x Johannes Viljoen
b3 Maria Magdelana Snyman, ged 9.8.1693, x 15 Des 1710 Theunis Botha
b4 Christina Snyman, ged 22.7.1695 x Jeremias Roux
b5 Elsie Snyman, ged 1.8.1697 x 22 Okt 1713 Jacobus Botha
b6 Johanna Snyman, ged 25.10.1699 x 7 Feb 1717 Anthonie Lombard
b7 Philippus Snyman, ged 24.7.1701 x 14 Apr 1726 Johanna Margaretha van Deventer
b8 Susanna Snyman, ged 28.10.1703 x Jacob Coetzer
b9 Elisabeth Snyman, ged 21.3.1706, oorlede 18 Maart 1758 x Jan Hendrik van Helsdingen

Christoffel Snyman het in 1692 geboer in vennootskap met Ernst Friedrich Walter. Hy het geboer op die plaas Sandvliet in Groot Drakenstein. Christoffel Snyman het in 1706 gesterwe. Margaretha Therese DE SAVOYE trou toe met Henning Viljoen.

Bronne:
Inligting van Danie Viljoen
Mansell Upham "In Hevigen Woede" Capensis

Saamgestel deur:
AM van Rensburg
BIOGRAPHY: 7.95 Snyman,Christoffel *aan die Kaap =Kaap 09.03.1669 ?1706 :-boer op Sandvliet' in Groot Drakenstein; Koop die plaas Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. Dit bly in besit van sy weduwee, Marguerite de Savoye en haar tweede man Henning Viljoen, totdat dit in 1735 uit haar boedel verkoop word [2122] 1689 (UPEGIS)
Volgens Juna Malaherbe van die Hugenote Museum was Christoffel Snyman 'n Indier - sien die notas van Jaques de Savouye

Died:
Alternative date: 1693

Christoffel married Marguerite-Therese DE SAVOYE, b1 in Jul 1689 in Cape Town, Cape, South Africa. Marguerite-Therese (daughter of Jacques DE SAVOYE, progenitor and Christine DU PONT, daughter of Jacques DE SAVOYE, progenitor and Marie Madeleine LE CLERQ) was born in 1672 in Ghent de Savoye, Flanders, France; was christened on 4 Sep 1672 in Ghent; died in 1742 in Cape, South Africa. [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

Arrived as 17 year old with her parents, brother and sister as Hugenote fugitives from Aeth, "Vlaandere" on board the "Skippie" "Oosterlandt" Her first husband Christoffel Snyman bought the farm Sandvliet in Groot Drakenstein in 1692. After hisdeath it stayed in her possession with her second husband Henning Viljoen until it was sold from her estate in 1735. From her first marriage 9 children were born of which Catharina b2 married Johannes Viljoen b4.

Came from Gent in Flanders. Arrived on 25 April 1688 onboard the 'Oosterland' and settled at Vrede-en-Lust, Drakenstein

Huguenots who came to the Cape - Huguenot Memorial Museum, Franchhoek

Du Plooy.paf: Margaretha Theresia de Savoije gebore 1671, Gent, Vlaandere, trou (1) bef 1 Jul 1690, Christoffel Snijman, verw: a, trou (2) 1706/7, (106) Henning Viljon, 8 Mrt 1682, Kaapstad, verw: b3 , beroep: Boer,74 sterf bef 28 Okt 1732. Margaretha arriveer as 17-jarige in 1688 saam met haar ouers, broer en suster as Hugenote-vlugtelinge uit Aeth, Vlaandere, met die skippie "Oosterland" aan die Kaap van Goeie Hoop. Sy het 9 kinders by Christoffel Snyman gehad.

Juna Malherbe: Marguerite-Therese de Savoye se boedelinventaris is op 20 Maart 1742 opgestel. Ek weet nie of sy bankrot was nie, maar het sy baie geld geskuld onder andere aan Pieter du Plessis (Charles-seun); Johannes Marais en Hercules du Preez (Hercules-seun) [KAB: MOOC 8/6 no.95]

Drie van haar kinders, Catharina Snyman, Christina Snyman en Philip Snyman is voor haar oorlede en hulle kinders het in hulle plek ge-erf.

Richard Ball: Toe sy veranderings aan haar testament in 1732 en 1736 gemaak het, word sy as Margareta Theresia de Savoije deur die Notaris genoem, maar sy het haar naam by albei die kodisille as margarita de savoij geskryf.

BIOGRAPHY: 7.96 De Savoye,Marguerite-Therese *1671 :-arriveer as 17-jarige in 1688 met haar ouers, broer en suster as Hugenote-vlugtellinge uit Aeth, Vlaandere, met die Skippie "Oosterlandt' aan die Kaap van Goeie Hoop [2123) UPEGIS


Marguerite-Therese = 4.9.1672 Ghent, was die d/v Jacques de Savoye en Christina du Pont. D&P gee verkeerdelik haar moeder as Marie Madelein le Clercq. Sien Juna Malherbe se
Die De Savoye-Familie' in die Hugenote-Vereniging van SA Bulletin 29 1991/2 p.32-35

Margaretha Theresia de Savoije gebore 1671, Gent, Vlaandere, trou (1) bef 1 Jul 1690, Christo ffel Snijman, verw: a, trou (2) 1706/7, (106) Henning Viljon, 8 Mrt 1682, Kaapstad, verw: b3 , beroep: Boer,74 sterf bef 28 Okt 1732. Margaretha arriveer as 17-jarige in 1688 saam met ha ar ouers, broer en suster as Hugenote-vlugtelinge uit Aeth, Vlaandere, met die skippie "Ooste rland" aan die Kaap van Goeie Hoop. Sy het 9 kinders by Christoffel Snyman gehad.

Notes:

Married:
Alt Marriage: Marguerite Theresa de SAVOYE Date: 1688

Notes:

Farmer

Michael married Susanna SAULUS on 24 Feb 1648 in Cologne, North Rhine Westphalia, Germany. Susanna (daughter of Hans SAULUS) was born between 1625 and 1635 in Wangenheim near Sachsen-Coburg-Gotha, Thuringen, Germany; died in in Sachsen Coburg, Theuringen, Germany. [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

!MAR:Hendrik Jooste Registers;Botha

TROU:De Villiers Pama;Bls 78 A1

Notes:

Married:
Toe Michael Both 31 was
Alt Marriage: Michael BOTH (BOTHA) Date: 24 Feb 1648 Location: Wangenheim, Germany
Alt. Marriage: Michael BOTH (BOTHA) Date: 24 Feb 1648 Location: Wangenheim, Gotha, Germany (Lutherse Kerk) Notes: Toe Michael Both 31 was

Jan married PN NN. PN and died. [Group Sheet] [Family Chart]

Anthony married Catharine of Palacatti NN. Catharine and died. [Group Sheet] [Family Chart]

Notes:

After France conquered Aeth he fled to Gent in Flanders in 1667. Outspoken Calvinist. Moved as widower from Gent to Sas in Zeeland in 1686. In 1687 he and his family went to Middelburg, Zeeland and left for the Cape in 1688 per the "Oosterland".

Du Plooy.paf: Jacques de Savoije gebore 1636, Aeth, Hainaut (Vlaandere), beroep: Sakeman, boer, kaptein, trou
(1) 4 Jul 1657, in Aeth, Vlaandere ?, Christiana du Pont, sterf bef 1686, trou
(2) 1686, Marie Madeleine le Clercq, gebore Doornik, (Tournai?), België, begrawe: ?? Mei 1721. Jacques sterf ?? Okt 1717, Kaapstad, begrawe: ?? Okt 1717.

Jaques de Savoye is in Aeth, Hainaut (Vlaan dere) gebore. Hy was een of ander sakeman daar, en het goed gedoen. Verhuis na Gent in 1667. Hy was bekend as ietwat van 'n dweper, en het die redelik verdraagsame owerhede in Gent geirriteer. Hy word ook beskryf as 'n oortuigde Calvinis, wat baie vir sy geloof gely het. Blykbaar het sy ywer vir die Protestantse geloof tot gevolg gehad dat hy deur die Jesuete vervolg is, en daar is selfs sprake van 'n moordkomplot teen hom. Trek van Gent na Sas van Gent in 1686. (Daar is later in die Kaap geskinder dat dit was omdat hy in Gent bankrot gespeel het. Hy het die plek verlaat omtrent dieselfde tydstip dat sy skoonseun (moontlik sy vennoot) bankrot gespeel het en na Leiden vertrek het). Jacques se broer Jean de Savoye het ook in Leiden gewoon. Daarna trek hulle na Middelberg. Vertrek op 29 Jan 1688 met die "Oosterlandt" na die Kaap. Saam met Jacques was sy tweede vrou Marie Madeleine, twee van sy dogters uit sy eerste huwelik, Margaretha (17 jaar) en Barbe-Therese (15 jaar), baba Jacques (9 maande ) en skoonma Antonette Carnoy. Hy bring ook die 3 Nourtier-broers saam as sy knegte. Hulle arriveer op 25 Apr 1688. In die Kaap was hy 'n boer (hy het die plaas Vrede-en- Lust in Drakenstein besit), 'n slawe-eienaar, heemraad en selfs Kaptein van die Drakenstein-militia. Ouderling in die kerk. Jacques se geldsake wou steeds nie vlot verloop nie. Hy was in die skuld by die V.O.C. en ander, o.a. dominee Pierre Simond en was bekend daarvoor dat hy "traag was om rekeninge flink te vereffen". Desnieteenstaande beskryf ds. Francois Simond van die Gereformeerde Kerk in Flaandere hom as 'n eerlike man met baie ywer vir sy geloof, en verklaar "sy lewe is 'n waardige voorbeeld van reinheid en heiligheid in soverre dit moontlik was in die plek waar hy hom bevind het, waar afgodery hoogty gevier het." Ook goewerneur Van der Stel skryf in 'n brief aan die Kamer van Delft oor hom: "Jacques de Savoye en sy gesin is 'n voorbeeld van ywer vir al die vlugtelinge en uitgewekenes, en dat hy as Heemraad aangewys is n.a.v. sy vaardighede. " Interesant genoeg was hy later aktief in die Vryburgers se stryd teen goewerneur W.A. van der Stel, en is vir 'n tydperk in die Kasteel toegesluit. Hy word beskryf as 'n opvlieënde man, wat maklik aanstoot geneem het. Hy het die plaas "Vrede en Lust" in Drakenstein besit.

Verhuis met sy vrou en haar ma terug na Nederland in 1712 as afslagtarief-dekpassassiers op die Samson. (Hy moes waarskynlik sy hele fortuin verloor het). Hy laat in die Kaap 3 getroude dogters en een seun, waarskynlik Philippe Rudolph, agter. Lg. het sonder erfgenaam gesterf. Dit is bekend dat Jacques by die Walloonse kerk in Amsterdam aangesluit het in 1714. Tog keer hy weer terug na die Kaap in 1716. Daar sterf hy op die rype ouderdom van 81 en is begrawe in Oktober 1717.

June Malherbe: Jacques de Savoye was blykbaar kort van draad en het gereeld met ander gebots. Sy grootste botsings was egter met die Hugenote-predikant, Pierre Simond. Aanvanklik was die twee goeie vriende en dit is nie duidelik wanneer en waaroor die onmin begin het nie. Simond het De Savoye onder sensuur geplaas en hom belet om die Nagmaal te gebruik. Sy rede was dat gerugte die ronde gedoen het dat De Savoye in Gent bankrot gespeel het. Destyds is dit as iets onterends beskou wat rede was vir kerklike tug. Die Kerkraad van Stellenbosch het De Savoye versoek om tydens 'n kerkraadsvergadering sy onskuld te bewys, maar hy het nie opgedaag nie.
Geen bewyse kon gevind word dat De Savoye bankrot gespeel het nie, maar 'n mens kan uit sekere feite aflei dat dit wel waar was. De Savoye en sy skoonseun, André du Pont, was vennote in die linnebedryf in Gent. Du Pont is bankrot verklaar en dieselfde tyd het Jacques de Savoye Gent verlaat en hom in Sas van Gent gaan vestig. Toe sy broer Jean op 5 Januarie 1692 in Leiden oorlede is het Jacques hom nog baie geld geskuld (dus het hy finansieel swaar gekry).
'n Mens vra jouself af waarom Jacques de Savoye hom nie ook in Leiden gaan vestig het nadat hy Gent verlaat het nie, maar verkies het om na die Kaap te emigreer. Die HOIK het die vryburgers aan die Kaap aan bande gelê wat handel en boerdery betref. De Savoye was 'n handelaar van beroep en nie 'n boer nie - hoekom het hy verkies om op 'n hoë ouderdom te begin boer? (Heel waarskynlik wou hy van sy finansiële probleme wegkom).
Die geskil tussen De Savoye en Pierre Simond bereik op 19 November 1690 'n hoogtepunt met die doop van die kind van Marguerite-Therese de Savoye en Christoffel Snyman. Simond het geweier om De Savoye as doopgetuie en peetvader van die kind te aanvaar. Dit was destyds die gebruik dat die doopouers die predikant voor die doop moes inlig wie die getuies sal wees. Snyman het Simond op 4 November 1690 besoek, maar Simond was Kaap toe om daar te preek. Volgens Simond was dit een van die redes waarom hy De Savoye nie as getuie wou aanvaar nie. Die ander rede was twee briewe wat hy ontvang het, die een van meneer Boudaen, Direkteur van die Kamer van Zeeland en die ander van meneer De Jancourt, predikant van die Franse kerk te Middelburg, wat dit onder sy aandag gebring het dat De Savoye briewe met beledigings teenoor Pierre Simond na Rorretdam en Middelburg gestuur het. Die De Savoyes het 'n groot kabaal in die kerk opgeskop. Jacques, sy vrou en dogter het begin raas en skel op Pierre Simond en gesê dat hy net die teenoorgestelde doen van wat hy preek en hom gedreig dat hulle hul sal wreek.
Goewerneur Simon van der Stel het hom met die saak bemoei en Pierre Simond in Mei 1691 vermaan om die saak met De Savoye te skik. Simond moes ook voor die Politieke Raad verskyn om sy saak te stel en 'n ondersoek is ook na sy lewe laat doen. Selfs die groot kerkraad bestaande uit dié van die Kaap, Stellenbosch en Drakenstein, plus drie besoekende predikante is op 15 Junie 1691 byeengeroep om die geskil tussen die twee op te los, maar kon nie daarin slaag nie.

Jacques de Savoye is op 29 Januarie 1636 te Ath in die provinsie Henegouwe in die destydse Spaanse Nederlande gebore en was 'n seun van Julien de Savoye en Jeanne Dureau. Hy is op 4 Julie 1657 in die Katolieke Kerk te Ath met Christine du Pont getroud. Sy is gebore op 4 Augustus 1635 en een of ander tyd voor 1686 oorlede. Sy was 'n dogter van Denis du Pont en Anne de la Haye.

Jacques de Savoye en Christine du Pont was die ouers van:
1. Jacqus, gedoop 26.12.1659
2. Catharine, gebore 21.9.1663
3. Jeanne Julienne, gebore 13.7.1665
4. Agatha-Therese, gedoop 1.7.1667
5. Jeanne, getroud met André du Pont
6. Jacques, gedoop Junie 1669, jonk oorlede
7. Julienne-Louise, gedoop 16.5.1671, oorlede twee weke na geboorte
8. Marguerite-Therese, gebore Gent 1672; trou met Christoffel Snyman; hertrou met Henning Viljoen
9. Barbe-Therese, gedoop 20.5.1674, oorlede 1729; trou met Christiaan Ehlers; hertrou met Elias Kina
10. Chrétien, gedoop 27.6.1676, begrawe 30.9.1676
11. Susanne, gedoop 27.1.1678, jonk oorlede
Jacques de Savoye is in 1686 hertroud met Marie-Madeleine le Clercq, die dogter van Philippe le Clercq en Antoinette Carnoy en hulle was die ouers van:
12. Jacques, gebore 1687, oorlede 1717; ongetroud
13. Jacquette, gedoop 12.4.1689
14. Aletta, getroud met Pierre Meyer15. Philippe-Rudolph, gedoop 29.9.1694, oorlede 1741; ongetroud

Ek weet nie of die De Savoyes Rooms Katolieke of Protestante was nie. Jacques de Savoye was 'n Protestant toe hy en sy gesin hulle aan die Kaap kom vestig het. Hy was een van die afvaardiging van 5 Hugenote wat op 28 November 1689 onder leiding van Pierre Simond vir goewerneur Simon van der Stel beosek het om 'n eie gemeente en kerkraad vir die Hugenote te versoek.

Vriendelike groete

Juna Malherbe
Franschhoek

Beste Loffie,
M Boucher het van die inligting, oor die ouers van Jacques de Savoye, uit die SA Biografiese Woordeboekgebruik gemaak vir sy boek French Speakers at the Cape: the European background.
Ek het in 1993 van 'n genealoog in België se dienste gebruik gemaak wat deur die Katolieke Doopregister 1582 - 1796; die Katolieke Huweliksregister 1616 - 1796 van Ath, België asook deur die "Civil Records" van Ath 1582 - 1795 en 1652 - 1674 gewerk het.
Jacques de Savoye is op 29 Januarie 1636 gedoop en nie gebore nie. Hy was die tweede kind van Julien de Savoye, gedoop Ath 26 Oktober 1602 en Jeanne Dureau/Durieau

Julien de Savoye was die sesde kind van Jacques de Savoye en Jeanne van der Zee/da la Mere
Jeanne Dureau was 'n dogter van Jacques Dureau/Durieau en Marie Ghersouille.

Ek weet nie of die De Savoyes Rooms Katolieke of Protestante was nie. Jacques de Savoye was 'n Protestanttoe hy en sy gesin hulle aan die Kaap kom vestig het. Hy was een van die afvaardiging van 5 Hugenote wat op28 November 1689 onder leiding van Pierre Simond vir goewerneur Simon van der Stel beosek het om 'n eie gemeente en kerkraad vir die Hugenote te versoek.

Vriendelike groete

Juna Malherbe
Franschhoek

From: "Richard Ball"
To: "Alta Roux"
Subject: [GenForum] die de Savoyes en Skoonma Carnoy
Date: Monday, 21 April, 2003 12:19 AM

Beste Alta,
Maar nou sê Lucas dat André se Stamouersblad sê dat skoonma Antonette Carnoy saam met die gesin hier in SA aangekom het - maw, Antonette Carnoy was M M le Clercq se ma, en neem my dogter se matriargale lyn met nog een geslag terug? Wat was A Carnoy se man se name dan gewees - weet iemand dalk?

M.M. Boucher, French Speakers at the Cape; The European background,
University of South Africa, 1981, bladsy 264
The former merchant Jacques de Savoye who, with his second wife Marie-Madeleine le Clercq, his mother-in-law Antoinette Carnoy, his children Marguerite-Therese and Barbe-The-rese by his first marriage and a baby Jacques, reached the Cape in 1688 aboard the Oosterland. 122 Savoye was sent out with a warm encomium from the Rotterdam chamber of the Dutch East India Company as a staunch Calvinist who had suffered for his beliefs.(123)
Jacques de Savoye was born at Ath in Hainaut in 1636, the son of a father of the same name and his wife Jeanne van der Zee.(124) Not therefore a Frenchman by birth, but a native of the Spanish Netherlands, he came of a family which perhaps had its roots in the Cambresis, where the name was known in the sixteenth century.(125) Savoye evidently prospered in Ath, where he lived for many years. When he left the town he possessed houses, land and investments there, the management of which he placed in the hands of a fellow-merchant Jean Henrichant.(126) It was probably at Ath that he married his first wife Christine du Pont, whose family came from that town.(127)

bladsy 267
Savoye's first wife had died by 1686 and it is possible that he met his second wife at the Sas. Marie-Madeleine le Clercq of Tournai was the daughter of Philippe le Clercq and Antoinette Carnoy.(141) Her mother, then a widow, became a member of the Walloon church in Amsterdam on May 5, 1686. She does not appear to have been in easy circumstances as she was provided with help in kind from the relief funds of the church on December 11, 1686,(142) receiving a camisole, the gift of Philippe de la Fontaine.

123. C 416, Inkomende brieven: Kamer Rotterdam, Dec. 23,
1687, ff. 1031v.-1033; FRANKEN, 'Franse vlugtelinge', IV,
Die Huisgenoot, X, 211, April 2, 1926, p. 21.

124. G.C. DE WET, 'De Savoye, Jacques', in DE KOCK et al.
(eds), Dictionary of South African biography, III, p. 210.

125. For a Moi'se de Savoye from the Cambresis in Amsterdam
in 1586 see FWK: (De) Savoye.

126. CJ 3023, Gemengde notarieele stukken, 1686-1700: May
27, 1693, pp. 68-69 (CA); FRANKEN, 'Franse vlugtelinge', IV,
Die Huisgenoot, X, 214, April 30, 1926, p. 17.

127. Kerkelijke ondertrouw, 195, 1575-1710: Sept. 12, 1681
(Gemeentearchief Leyden).

141. BOTHA, French refugees, pp. 62; 85.

142. PA 201, Archieven, 46b; 285k.
(jammer, maar ek kan nie sien waarvoor PA staan nie!)

Groete,

Richard
--
Richard Ball
Norfolk, Engeland
From: "Hugenoot Museum"
To: Subject: [GenForum] Doornik, die De Savoyes en skoonma Carnoy
Date: Tuesday, 22 April, 2003 4:45 PM

Beste Alta,
Lucas is heeltemal reg, Marguerite-Therese de Savoye, gebore 1672, oorlede 1742 was 'n dogter van Jacques/Jacobus de Savoye en sy eerste vrou Christine Du Pont. Hulle trou in die Katolieke Kerk te Ath in Vlaandere op 4 Julie 1657. Later woon hy in Gent, Vlaandere en nog later in Middelburg in Nederland waar hy 'n handelaar was.
Jacques/Jacobus de Savoye is in 1686 met Marie-Madeleine le Clercq hertroud. Dit is interessant dat Jacques/Jacobus de Savoye telkens sy naam as "Jacobus de Savoije" teken, terwyl Marie Madeleine le Clercq haar naam as "M.M. le clerc femme a Jaque de Savoi" teken [miskien het die een Vlaams en die ander een Frans gepraat].
Die De Savoye gesin bly vir my een van die interessante Hugenote-families aan die Kaap. Hoekom het hulle Frankryk en later Nederland, wat destyds sy Goue Eeubeleef het verlaat om hulle aan die suidpunt van Afrika te vestig waar daar geennoemenswaardige argiktuur, teater en infra-struktuur bestaan het nie. Hoe het die tienerdogters Marguerite-Therese en Barbe-Therese hulle hier aangepas ?. Hoekom is Marguerite-Therese met 'n Indiër (Christoffel Snyman) getroud ? Hoekom het Jacques/Jacobus de Savoye en ds Pierre Simond nie met mekaar oor die weg gekom nie ?
'n Artikel oor Jacques/Jacobus de Savoye is in Bulletin 29 . 1991 - 1992 van die Hugenote Vereniging van Suid-Afrika gepubliseer, maar ons sal nooit werklik al die antwoorde op ons vrae hê nie.

Vriendelike groete,

Juna Malherbe
Franschhoek.
Terloops, 'n wynkelder op die plaas Vrede en Lust in Simondium is na Jacques de Savoye vernoem (ongeveer 2002)

Jacques married Marie Madeleine LE CLERQ. Marie (daughter of Phillipe LE CLERQ and Antonette CARNOY) was born in in Tourney, Dornik, France; and died. [Group Sheet] [Family Chart]